ID AXON | 78 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Autore/i | Olga Tribulato | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Data | 16-6-2015 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Titolo | Decisione della polis per lo scriba Spensithios | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Riassunto (massimo 650 caratteri spazi inclusi) | Una mitra
(copripancia) semicircolare di bronzo, proveniente da Arkades, a sud di Lyttos, fu riutilizzata per incidere su
entrambi i suoi lati un contratto stipulato tra i Dataleis e lo scriba Spensithios.
Il testo è un documento straordinario per molteplici
ragioni. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Per il commento vai alla rivista | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Supporto | Armatura, parte di, mitra (copripancia)? Secondo Pleket, Stroud (SEG XXVII, 631) una placca di bronzo che somiglia a una mitra; bronzo; 25,5 × 12,9 cm. Integro, faccia a molto corrosa; il bordo sinistro della faccia a (destro della b) e il bordo inferiore (contenente l'ultima riga della faccia a) danneggiati. Iscritta su entrambi i lati. Fu martellata per permetterne il riutilizzo. Piccolo foro centrale poco sotto il bordo superiore; due semifori sul bordo superiore a 3 cm da ciascun angolo. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Cronologia | Ca. 500/499 a.C. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tipologia | Decreto. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ritrovamento |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Luogo di conservazione | Gran Bretagna, Londra, British Museum, nr. inv. 1969,0402.1. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Scrittura |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Lemma | Jeffery, Morpurgo Davies 1970, 118-154 (figg. 1-2, tavv. I-II) [SEG XXVII, 631; BE 972 351; Bile, Dialecte crétois nr. 28; van Effenterre - Ruzé, Nomima I nr. 22, con facs.; Colvin, HGR 44]. Cfr. Raubitschek 1970; Merkelbach 1972; van Effenterre 1973; Beattie 1975; Manganaro 1978; LSAG² Suppl. nr. 14b, tav. 79.1. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Testo |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Apparato | a1 ἔσπενσ’ ἀ μὲν πόλις Raubitschek || a8-9 αἰ μὴ ἐπαιροῖ τε καὶ κέλοιτο Beattie || a13 καὶ ἐνδυμενίας van Effenterre || a13-14 κἠνδυ[τ]ε͂[ρα]ς ἴκατι δαρκμᾶν ἢ κάρονος Beattie | ἢ κα[λ]ώς Manganaro; ἢ καλ̣?[ϙ]ός van Effenterre-Ruzé || a16 αἶ δε͂ται Beattie, [SEG 27 631]; αἶ δασάσ[θοσ]α[ν] ἐς δᾶμομ Manganaro || a17-18 ἀ[δικ]ί[οντα?] λει ἐκτείσαι Manganaro || a19 ϝῖσο<ν> πόλι ἔασε Manganaro || a20-21 ἔκ[εν] τεμένια πε[ρ]ιοί[ϙον] Manganaro || b4-5 ἰδιαγο[ι] Manganaro || b7-8 δικᾷ δὲ ὄτερον κα βώληται Merkelbach | δίκαια Manganaro || b9 αἴπερ οἰ ἄλος̣ ϝρήσεται ἠν Merkelbach; αἶ περ οἰ ἆλοι κρησεταιεν van Effenterre-Ruzé || b10-11 ἀ δίκα ϝοι τέλεται, ἄλε δὲ οὐδὲ ἔν Merkelbach; ἄλα δὲ οὐδ' α[ἰλ]ην Manganaro || b12-13 αἶ κα ϙὦι ἄλο[ι] [ἐν]άρϙωνται Beattie || b17 [τῶι πρειγ]ίστωι van Effenterre-Ruzé, (cong. Jeffery, Morpurgo Davies). | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Traduzione |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bibliografia | Bile, Dialecte crétois = Bile, M. (a cura di) (1988). Le dialecte crétois ancien. Étude de la langue des inscriptions. Recueil des inscriptions postérieures aux IC . Paris. Colvin, HGR = Colvin, S. (ed.) (2007). A Historical Greek Reader. Mycenaean to Koiné. Oxford. van Effenterre - Ruzé, Nomima I = van Effenterre, H.; Ruzé, F. (1994). Nomima. Recueil d'inscriptions politiques et juridiques de l'archaïsme grec, I. Rome (Bibliothèque des Écoles Françaises d’Athènes et de Rome 188; https://www-perseefr.bibliopam-evry.univ-evry.fr/web/ouvrages/home/prescript/monographie/efr_0000-0000_1994_cat_188_1). Guarducci, Epigrafia greca IV = Guarducci, M. (1978). Epigrafia Greca IV. Epigrafi sacre pagane e cristiane. Roma. Guarducci, Epigrafia greca² = Guarducci, M. (1987). L'epigrafia greca dalle origini al tardo impero. Roma (ristampa 2005). LSAG² Suppl. = Johnston , A.W. (a cura di) (1990). Supplement in Jeffery L.H., The Local Scripts of Archaic Greece, revised edition. Oxford. Beattie, A. J. (1975). «Some notes on the Spensitheos decree». Kadmos, 14, 8-47. Carawan, E. (2008). «What the mnemones know». Mackay, E.A. (ed.), Orality, Literacy, Memory in the Ancient Greek World . Leiden; Boston, 163-184. Cassio, A.C. (2005). «Il grande Codice di Gortyna: problemi di dialetto». Greco, E.; Lombardo , M. (a cura di), La grande iscrizione di Gortyna: centoventi anni dopo la scoperte. Atti del I Convegno internazionale di studi sulla Messarà, Athens-Haghii Deka, 25-28 maggio 2004. Atene, 85-98. Chantraine, P. (1972). «À propos du nom des Phéniciens et des noms de la pourpre». StudClas, 14, 7-15. Edwards, G.P.; Edwards, R.B. (1977). «The Meaning and Etymology of ποινικαστάς». Kadmos, 16, 131-140. van Effenterre, H. (1973). «Le contrat de travail du scribe Spensithios». BCH, 97, 31-46. (http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bch_0007-4217_1973_num_97_1_2117). Gagarin, M. (a cura di) (2008). Writing Greek Law. Cambridge. Gorlin, C.E. (1988). «The Spensithios Decree and Archaic Cretan civil Status». ZPE, 74, 159-165. Gschnitzer, F. (1974). «Bemerkungen zum Arbeitsvertrag des Schreibers Spensithios». ZPE, 13, 265-275. Guizzi, F. (1997). «Terra comune, pascolo e contributo ai «syssitia» in Creta arcaica e classica». AION(archeol), 45-51. Jeffery, L.H.; Morpurgo Davies, A. (1970). «ΠΟΙΝΙΚΑΣΤΑΣ and ΠΟΙΝΙΚΑΖΕΝ: BM 1969.4-2.1, A New Archaic Inscription from Crete». Kadmos, 9, 118-154. Manganaro, G. (1978). «Epigrafia e istituzioni di Creta, II». Antichità cretesi. Studi in onore di Doro Levi. Catania, 39-58. Marangou-Lerat, A. (a cura di) (1995). Le vin et les amphores de Crète de l’époque classique à l’époque impériale . Athènes; Paris. Marginesu, G. (2006 [2008]). «Prestigio dello scriba e autenticità dello scritto: il caso di Spensithios». ASAA, 84, 381-403. Merkelbach, R. (1972). «Die Rechte des lyttischen ποινικαστάς». ZPE, 9, 102-103. Montecchi, B. (2007). «Alcune osservazioni sugli ἀνδρεῖα e sugli ἀγέλαι cretesi». ASAA, 85, 83-117. Morris, S. P. (a cura di) (1992). Daidalos and the Origins of Greek Art. Princeton. Pébarthe, C. (2006). «Spensithios, scribe ou archiviste public? Réflexions sur les usages publics de l'écriture en Crète à l'époque archaïque ». Temporalités, 3, 37-55. Raubitschek, A.E. (1970). «The Cretan Inscription BM 1969.4-2.1: A Supplementary Note». Kadmos, 9, 155-156. Ruzé, F. (1983). «Les tribus et la décision politique dans les cités grecques archaïques et classiques». Ktèma, 8, 299-306. Thomas, R. (a cura di) (1992). Literacy and Orality in Ancient Greece. Cambridge. van Effenterre, H. (1978). «Le statut comparé des travailleurs étrangers en Chypre, Crète et autres lieux à la fin de l’archaïsme». Karagheorghis, V. (ed.), Acts of the International Archaeological Symposium “The Relations between Cyprus and Crete, ca 2000-500 B.C.". Nicosia, 279-293. Viviers, D. (1994). «La cité de Dattalla et l'expansion territoriale de Lyktos en Crète centrale». BCH, 118.1, 229-259. (http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bch_0007-4217_1994_num_118_1_1668). Willetts, R. F. (1972). «The Cretan Inscription BM 1969.4-2.1: Further Provisional Comments». Kadmos, 11, 96-98. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Collegamenti |
|