Basinio da Parma carmina varia, 17

Testo base di riferimento: F. Ferri, 1925

Cura dell'edizione digitale: Michela Naccari


17. Basinius Parmensis clarissimo et praestantissimo
philosopho Theodoro Thessalonicensi sal. pl. dicit

Summe virum rhetor suavis Theodore Pelasgum,

Quo dicente silent animosi flamina Chauri,

Quem Latium ac lati miratur regia mundi

Orantem et celsae stupefacta palatia Romae,

5

Qui mihi prae cunctis divum immortalia dona,

Pieridum quondam caelestia dona dedisti,

Sub quo tot Graios vates doctore revolvi,

Iliada atque vias multum durantis Vlyxi

Atque alios duorum longum meminisse poetas,

10

Rhetoras et magni praecepta verenda Platonis,

Nunc quoque quod petimus iustis, precor, annue votis:

Scilicet Andreas Contrarius ut tibi cordi

Iste sit; iste tuo nam dignus amore, dearum

Castalidum dulci demersus fonte, reponet

15

Digna tuo quondam tibi non ingrata labore.

Nanque hic historicus, vehemens orator et artis

Socraticas discens, terrae caelique peritus,

Et rerum causas et mundi semina novit,

Lunaremque globum nec non Titania victor

20

Sydera rimatur, telluris et aequoris oras

Angustas minimumque solum; quid bruma, quid aestas,

Quid ver purpureum ventorum mutet habenas,

Autumnusque alio varietur flamine, quonam

Sydere se Boreas Geticis se mittat ab antris,

25

Austrique Zephyrique tenent qua parte, fragore

Quo cadat Eurus agens tumidarum marmor aquarum,

Vnde cadunt tortis vibrata tonitrua flammis;

Quae de quinque plagis non sit penetrabilis una,

Solis inardentis vicino limite; binae

30

<Temperie ut zonae, extremis mediaque repostis>,

Perpetua pecudum genus omne virumque volantumque

Vsque polum subter magnum pascantque ferantque;

Haeque ubi de medio magnum traxere calorem,

Frigus ab extremis turpi squalore, profunda

35

Temperies geminis infertur ab aethere terris.

Atque haec culta quidem latera. Et telluris utroque

Margine clausa virum spaciis gens exulat aequis.

Nam media, ut perhibent, plaga vasta sine urbibus ullis

Non volucrum nidos, magnarum aut lustra ferarum

40

Sustinet, aut hominum genus improba pascit: at illas

Nix aeterna tegit foedusque amplectitur horror.

Hinc Boreas, illinc gelidis Notus effluit alis,

Hic tepet Auster, at hic Aquilo non frigidus afflat,

Flamina dura ferens; aliisque torrida, dum se

45

Trans spacia evolvunt gelidis contraria pennis

Nubila, dant populis adversa tenentibus arva.

Haec canit: unde ruunt amnes fontesque lacusque,

Aequora cur tumeant caecis agitata procellis,

Quid laudis virtus, quid criminis inscius error

50

Afferat humanis affectibus: omnia longo

Tempore quae didicit solido Contrarius aevo.

Hunc precor, o Graium decus, accipe mente pioque

Pectore perfixum totis immitte medullis.

Non erit ingratus meritorum (crede) tuorum;

55

Praemia digna manent. Italas tua fama per urbes

Ausonidumque domos cunctis vulgabitur oris.

Pontificis placidas summi dicturus ad auris

Advenit: ille tuo se sperat amore repertum

Ire aditus facilis et tempora grata loquendi.