Basinio da Parma Cyris, 9

Testo base di riferimento: F. Ferri, 1925

Cura dell'edizione digitale: Michela Naccari


9. Basinius de puella sua Cyride

Si quis erit placidam cupiens retinere puellam,

      Duxerit arbitrio tempora nulla suo.

Sit nive cana licet gelidis quoque terra pruinis,

      Me faciat nudo currere nympha pede;

5

Sint licet aestivi ferventia tempora Cancri,

      Perpetiarque diem difficilemque sitim.

Iusserit: Eoos migrem peregrinus ad Indos,

      Nigra suas nobis India monstret opes.

Hanc propter Stygias possim penetrare cavernas,

10

      Hanc propter quoniam sunt mihi regna Iovis.

Propter Penelopem stolidus simulatus Vlysses

      Vix potuit carum linquere Telemachum.

Et mihi cara fuit semper mea candida Cyris,

      Naritio quantum Penelopea viro.

15

Nunc Circe misero quondam torquebat amore.

      Nulla nisi in nostro Cyris habenda sinu est.

Hanc mihi servet amor, neque enim parere recuso:

      Alcides Iolae paruit ipse suae;

Pelides etiam, rapta Briseide, flevit;

20

      Flevit et Atrides; flevit et Antilochus;

Flere Menetiades magnum miratus Achillem,

      Terribilem Atridae terribilemque suis.

Ah pereat quisquis cara moerente puella

      Gaudeat et Stygiis ille vagetur aquis!

25

Portitor hunc nunquam solita vectare carina

      Iam velit, iniusto dedere vela viro.

Ah quicunque subit placidae mandata puellae,

      Gestiat is campos ductus ad Elysios.

Hunc volucres circum tenues per gramina cantus

30

      Ingeminent, placidos voce sequente sonos;

Hunc casiae flores umbra amplectantur odora

      Ambrosiaeque liquor nectareaeque dapes.

Nec bibat obscuros Lethaeo in gurgite fluctus,

      Nec possit dominae non meminisse suae.

35

Illum mollis amor sacro demissus Olympo

      Molliat in tenero perfoveatque sinu;

Illi iungat amor nitidam sine fine puellam,

      Quae teneat molli candida membra sinu.

Hos circum properent laetae cantare choreae,

40

      Hos circum pueri verba beata canant;

Horum corda iuvent citharae vocesque canorae,

      Hos iuvet et placido Calliopea choro;

Et geminent solitum, digito redeunte, tenorem

      Pierides circum Pieridumque phalanx.

45

His precor exequiis vita defunctus et ipsos

      Ipse libens olim ducar ad Elysios,

Purpureosque novo videam de lumine soles

      Divinasque dapes purpureosque thoros.

Sed gravis interea, gravis, o removete furorem,

50

      Ignis inest venis ossa per ima meis;

Nec mihi cura meis relevatur versibus: <in me>

      Crudeles vibrat nostra puella faces.

Vibrat: io remove miserandas pectore flammas,

      Pectore de tepido tolle, puella, faces.

55

Sive venis sumptis, alacris pulcherrima, chois,

      Tunc te purpurea qua decet ire rogat;

Seu tu punicea graderis, mea gloria, palla,

      Tunc te puniceis Affrica tinxit aquis;

Purpura si teneros texit preciosa lacertos,

60

      Ipsa tibi vestes tunc dedit alta Tyros;

Aurea si iunxit crispantes fibula vestes,

      Phoebus in egregio pectore fixus erit.

Quicquid agis laudo: laudes minuuntur in isto

      Corpore (da veniam, fama maligna) tuo.

65

Nam neque, si quisquam cupiat bona vestra probare,

      Deficient laudes in sua verba tuae.

Vix ego, crede mihi, possum bona tanta putare,

      Ni credam in veras ire, puella, deas.

Nam neque mortalis facies tibi: non humanae

70

      Sunt voces certe, candida Cyri, tuae.

Aut Venus aut Phoebi tibi enim germana decorem

      Praebuit et Charites te docuere suae.

Castalides nymphae sacros tibi nempe liquores

      Scilicet et placidam contribuere lyram;

75

Nec tibi certarit miris pulcherrima Pallas

      Artibus; ingenio victa sit illa tuo.

Sive colum minuis, lanas tenuisse decorum est;

      Sive capis molli candida pensa manu,

Pensa manus niveis superant candoribus alba,

80

      Vellera deficiunt victa colore tuo.

Seu tu purpureas texis, pulcherrima, vestes,

      Vincitur a vultu purpura purpureo;

Si spectes gemmas, gemmae vincuntur ocellis;

      Sive comas pectis, tunc coma vincit ebur;

85

Denique si solem cernas, pulcherrima Cyri,

      Candidus inspecta non micat ipse dies.

Templa Iovis geminis <istis si> intraveris ingens

      Lampadibus fulgor vincitur ecce Iovis;

Templa sacerdotes geminatis vocibus implent,

90

      Aspiciunt oculos si modo, Cyri, tuos.

Inde domum repetens, mirantes agmine turbas

      Cogis ab arbitrio cedere paene suo.

Atque revertenti ridet tibi ianua soli,

      Et domus et paries, mater et ipsa soror

95

Et pater et famuli: quis enim non gaudet, amanti

      Cum retrahis oculos, Cyri superba, tuos?