Angelus Sabinus epistulae 2

Testo base di riferimento: W. Lingenberg, 2018

Cura dell'edizione digitale: M. Sartor, 2022


Demophoon Phyllidi

 

Hanc tibi Demophoon patria dimittit ab urbe,

      Et patriam meminit muneris esse tui.

Nec face Demophoon alia nec coniuge captus,

      Sed iam non felix quam tibi notus erat.

5

Thesea (quo socero nequiquam, Phylli, tumebas

      Impuleritque ignes forsitan ille tuos)

- Turpe pati nobis - regno ferus expulit hospes.

      Hunc illi finem longa senecta dedit,

Qui modo peltiferas fudit Maeotidas armis,

10

      Alcidae magni, non minor ipse, comes,

Qui socerum Minoa graui sibi fecit ab hoste,

      Mirantem monstri cornua uicta sui.

Arguor exilii (quis credat?) causa fuisse,

      Nec tacitum frater me sinit esse reum.

15

"Dum thalamos", inquit, "dilectae Phyllidos urges

      Et tuus externo cessat in igne furor,

Fluxere interea pede tempora lapsa fugaci

      Praeuenitque tuas flebilis hora moras.

Forsitan aut nondum factis occurrere rebus

20

      Aut poteras factis utilis esse tamen,

Cum potiora tibi Rhodopeia regna fuere

      Quaeque magis regnis cara puella fuit".

Intonat his Acamas. eadem mox obicit Aethra,

      Infelix functae iam prope sortis anus,

25

Et, quod non condant nati sua lumina palmae,

      Fecisse hoc nostras arguit usque moras.

Non equidem infitior; multum clamauit uterque,

      Staret Threiciis cum mihi puppis aquis:

"Poscunt, Demophoon, (quid cessas?) carbasa uenti;

30

      Demophoon, patrios respice, dure, deos!

Respice, et exemplum, qua gaudes, Phyllida sume:

      Sic amat ut terra nolit abire sua,

Vtque redire uelis, non ut comitetur euntem,

      Te rogat, et praefert barbara regna tuis".

35

Me tamen haec inter tacitum conuicia saepe

      Aduersis memini uota tulisse Notis,

Saepe abitura tuo ponentem bracchia collo,

      Gauisum in fluctus aequora mota truces.

Nec metuam hoc ipso coram genitore fateri

40

      (Libertas meritis est mihi facta tuis),

Dicens: "non duro dilectam Phyllida liqui

      Pectore, nec praeceps uela ferenda dedi.

Et fleui et flentem solando saepe remansi,

      Cum staret cursus iam mihi certa dies.

45

Denique Threicia ueni rate; non dare Phyllis

      Quam potuit, iussit tardius ire tamen".

Ignoscet fasso: memor est Minoidos ipse,

      Antiquus necdum pectore cessit amor;

Et, quotiens oculis circum errat sidera, dicit:

50

      "Quae fulget caelo, nostra puella fuit!"

Illum dilecta Bacchus sibi cedere iussit

      Coniuge - desertae crimen at ille subit!

Exemploque patris periurus dicor et ipse,

      Nec quaeris causas, Sithoni dura, morae,

55

Nec satis ampla putas redituri pignora, si me

      Non amor alterius, non amor ullus habet.

Nullane fama tibi turbatos, Phylli, penates

      Theseos et miserae rettulit acta domus?

Non laqueos audis carae me flere parentis

60

      (Flebilior laqueis, ei mihi, causa subest!),

Non fratrem Hippolytum? cecidit miserabilis ille

      Praeceps attonitis per freta raptus equis.

Non tamen excuso reditus, licet undique fata

      Accumulent causas; tempora parua peto:

65

Thesea, quod superest, patrem tumulabimus ante;

      Succedat tumulo non sine honore decens.

Da spatium ueniamque, peto. non perfidus absum,

      Nec mihi iam terra tutior ulla tua est:

Quicquid mite fuit post diruta Pergama, quicquid

70

      Aut bella aut pelagi detinuere morae,

Sola fuit Thrace. patria quoque iactor in illa,

      Auxilium superest casibus una meis -

Si modo mens eadem, nec te, quod iam mihi diues

      Regia Cecropia non erit arce, mouet,

75

Nec patris offendunt casus, nec crimina matris,

      Nec iam non felix omnia Demophoon.

Quid, si Phoebeam peterem te coniuge Troiam

      Perque annos sequerer bella gerenda decem?

Penelopen audis: toto laudatur in orbe,

80

      Exemplum fidi non leue facta tori.

Ilia piae (sic rumor ait) mendacia telae

      Struxit, et instantes distulit arte toros,

Cum properata palam reuocaret stamina nocte

      Atque iterum in lanas omne rediret opus.

85

At tua ne fugiant spreti conubia Thraces,

      Phylli, times: ulli nubere, dura, potes

Estque tibi pectus cuiusquam accendere taedas?

      Obstat perfidiae nec metus iste tuae?

Ah, tibi quantus erit facti rubor, ah, tibi quantus

90

      Tum dolor, aspicies cum mea uela procul

Damnabisque tuos sero, temeraria, questus!

      “Demophoon”, dices, “ei mihi, fidus erat!

Demophoon rediit, et saeuos forsitan Euros

      Passus et hibernas, dum modo currat, aquas.

95

Ah, cur nescioquam properauimus, ei mihi, culpam?

      Rupi, quam ruptam sum mihi questa, fidem!”

Sic tamen, ah, potius sic praestes, quam mihi de te

      Vlterior tangat pectora, Phylli, dolor!

Quos tibi (me miserum!) laqueos, quae fata minaris?

100

      Ah, nimis audaces gens habet ista deos!

Parce, precor, famamque domus mihi crimen habentis

      Perfidiae geminae ne preme, dura, nota!

Excusare patrem, fatis impune relicta

      Gnoside, non merui. cum ferar ipse nocens,

105

Nunc uenti mea uerba ferant, qui uela tulerunt. -

      Est animus reditus! sed pia causa tenet.