Maffeo Vegio elegiae 2, 1

Testo base di riferimento: Nicolle Lopomo, 2010/2012

Cura dell'edizione digitale: K. Škraban, 2020


1.

CONGRATVLATIO ERIDANI AD CAMBIVM ZAMBECCARIVM

Eridane, in toto quo nullum labitur orbe

      Flumen in aequoreas nomine maius aquas,

Qui Phaethonteos solus tolerasse vapores

      Diceris et volucres continuisse rotas,

5

O semel, o bis terque et io bis terque beatum!

      O quem respiciunt diique deumque pater!

Tot tibi nunc gratae, tot amico numine cedunt

      Delitiae et multis gaudia iuncta bonis.

Navigat, ecce, tuas laeta trabe Cambius undas

10

      Et capiunt faciles vela secunda Notos.

Ille est, si nescis, sanctos qui pectore vates,

      Qui gerit et doctas novit amare deas,

Cui citharae et nervi, cui curae est pulcher Apollo,

      Illum et Pierides Phoebus et ipse colit.

15

Scilicet in summa posuere cubilia puppi

      Et Musae et socias inter Apollo suas.

Primus Apollo lyram digitis adtractat eburnis

      Et mille et totidem fertque refertque sonos.

Stant circum divae turba plaudente sorores

20

      Miraque composita carmina voce canunt.

Cambius in pulchro memoratur carmine solus,

      Plurimus e pulchro Cambius ore sonat.

Ipsi iam colles, ipsi iam carmina montes

      Mirantur dulces excipiuntque modos.

25

Ipsae etiam quercus et silvae et saxa videntur,

      Vix intellecta voce, movere gradum.

Inde ferae et volucres audito carmine sistunt;

      Antra quoque et fontes carmen et arva movet.

Praeterea stupidae rivos et florea rura

30

      Linquunt et carmen dulce sequuntur apes.

Hinc silvana Pales, satyri faunique bicornes

      Quive colunt silvas, pascua quive colunt;

Hinc, se se ex alto tollentes gurgite, nimphae

      Ad sonitum sancti carminis ora ferunt.

35

Tum laeti placidis ludunt delphines in undis

      Exorantque leves in sua vota Notos.

Ipsi se comites praestant in carmina venti

      Et sequitur nantem lenior aura ratem.

Mulcetur caelum, mulcentur sidera cantu,

40

      Cumque suo gaudet regia tota Iove.

Tardior aequoreas Titan declinat in undas,

      Lentior et Phoeben linquit et astra polus.

Respondent scopuli, respondent undique cautes;

      Ingeminat suaves Echo sequuta sonos.

45

Hos inter plausus, haec inter carmina pinus

      Transfretat et glaucas per vada scindit aquas.

Teque etiam faciles oblectant maxime versus,

      Eridane, et proprium saepe moraris iter.

At vero, quoniam tanto te munere dignum

50

      Rex superum et tantis credidit esse bonis,

Pande viam remis et amoeno labere cursu,

      Transvectet dominum navis ut ipsa suum.

Perge, age, perge libens, patriique ad moenia Rheni

      Restitue et salvum litore siste virum.