26.

AD LVCIDVM GONZAGVM

Dum meditor prisci felices temporis annos,

      Dum meditor veterum splendida facta virum,

Mirari soleo, Gonzage, quid illa priorum

      Gloria, quid splendor cesserit ille patrum,

5

Quid nostra antiquae tantum defecerit aetas,

      Quid tantum a priscis degenerarit avis.

At, cum virtutes repeto moresque vetustos

      Cordaque quae magnis digna fuere deis,

Nimirum prisci mirari temporis annos,

10

      Mirari et veterum desino facta virum.

Non hic longa feram magnorum nomina regum,

      Longa nec hic regum gesta ducumque feram.

Vt facis, antiquos, hortor, percurre poetas;

      Percurre antiquas, ut facis, historias:

 

15

Quam fuerit veterum virtus praelustris avorum

      Offendes. Vates historiasque lege:

Quanta illis animi lux et sapientia, quae vis

      Ingenii! Quae vis iudiciique fuit!

Quo studio ingenuas artes coluere, quis illis

20

      Cultus erat divae, quis probitatis amor!

 

Quo studio gnaros homines doctosque secuti!

      Quanta illis famae cura perennis erat!

Haud mirum, si vel bello vel pace potentes,

      Si longe veteres emicuere viri.

25

Haud mirum, si quae tunc floruit illa priorum

      Gloria, si splendor cesserit ille patrum,

Si nostra antiquae tantum defecerit aetas,

      Si tantum a priscis degenerarit avis.

Namque, alia ut taceam, phoenice is rarior extat,

30

      Quem regum Aonides erudiere deae,

Quem Pallas; certe corvo est is rarior albo

      Qui proinde et doctos gnorit amare viros,

Qui gnorit celebres meritis extollere Musas,

      Qui colat et vates quique Helicona colat.

35

Ingenia atque bonas hominum si excluseris artes,

      Quae regum, quaenam vita futura ducum?

Consilia et monitus aufer sanctosque gravesque:

      Quis status humanae conditionis erit?

Nunc, quoniam divas reges sprevere Camenas,

40

      Nunc ideo a priscis degeneramus avis:

 

Et regum et pariter scriptorum gratia longe

      Facta minor, longe gloria facta minor,

Ingenia alta illi quoniam temnantque premantque,

      Hi quoniam colere haud ingenia alta queant.

45

Fac sit ut Augustus vates qui diligat alter:

      Arma virumque Maro qui canat alter erit.

At vero, cum te magno de principe natum,

      Cum videam magnis perfruierque bonis

Et tamen assidua studiis incumbere cura,

50

      Vt fama est, artes ingenuasque sequi,

Praecipue Aoniis operam navare Camenis

      Ferreque apollinea carmina digna lyra,

Temporibus nostris et nostro gratulor aevo,

      Quae talem, quae te parturiere virum;

55

Proinde tuos, qui te talem erudiere, parentes,

      Non possum digna laude probare satis.

Gaudeat heroes meruit quae Mantua tales,

      Mantua principibus facta beata suis.

Te duce, magna licet studiis sperare latinis,

60

      Sperare et Musis otia magna sacris.

Iam video antiquos mores et prisca reverti

      Saecula. Io, placidis reddite vota deis.

Vos ego, Pegasei colitis qui fontis alumnas,

      Vos moneo: placidis reddite vota deis.

65

Laeti agite et meritis cumulate altaria donis:

      En facies prisci temporis illa redit;

Nunc alii heroes, meliora exempla secuti,

      Quem laudent posthac quemque imitentur habent.

Laeta redit tandem felixque renascitur aetas,

70

      Nec certe augurio fallar ab ipse meo.

Gaudebunt Musae laetabunturque Latinae;

      Altera iam rerum frons, status alter erit.

At tu Castalias, coepisti ut, Lucide, divas,

      Perpetuoque fove perpetuoque cole.

75

Sic tua in aeterno virtus memorabitur aevo,

      Sic fugiet nullo nomen ab ore tuum.

Iamque vale, et munus non aspernare pusillum:

      Quantulacumque mea est, Lucide, Clio tua est.