Enea Silvio Piccolomini epigrammata, 34

Testo base di riferimento: A. Van Heck, 1994

Cura dell'edizione digitale: Federica Giacomin


34. ad Fridericum Cesarem

Pauca uelim de me sumas modo carmina, Cesar,

      Carmina preclaris digna placere uiris.

Nil tibi adulabor nec te per uerba tenebo,

      Si tibi uera placent, accipe, uerus ero.

5

Quid facis in patria Saturni tardior astro,

      Dum ruit imperium, dum ruit ecclesia?

Cernis ut infelix res publica deperit omnis,

      Vt dominus mauult quilibet esse sibi?

Ecclesia est, proh, scissa comas, fas omne facessit,

10

      Lex bona cum sancta relligione perit.

Sed, ne te moueam, sunt hec felicia, suntque

      Tempora que malit rex sibi quisque dari,

Vt si forte malus fuerit similisque Neroni,

      Credatur uitium temporis esse sui;

15

Sin bonus Augusti pacem concesserit orbi,

      Maioris titulum laudis habere queat.

Rex uirtute potens, animo qui preditus alto est,

      Rebus in afflictis nomen habere petit.

Sic Constantini laudes creuere, pium quem

20

      Nominis eterni turba nicena facit.

Tu quoque si clarus, si uis diuinus haberi,

      Da pacem ecclesie da decus imperio.

Rem peto difficilem, sed flagitat ardua uirtus,

      Virtuti subsunt sidera, regna, homines.

25

Arridet fortuna uiris, qui grandibus ausis

      Tempora dura simul fataque despiciunt.

Tu quoque sume animos et forti pectore contra

      Inuuidiam et fatum temporis ito tui.

Otia te ignorent, conuiuia, balnea, somni

30

      Et stimulus rapide si quis auaricie est.

Non regi regnum, sed regno rex datur, ut sit

      Communes etiam qui speculetur opes.

Publica sunt regi, non propria commoda cure:

      Qui sua pretulerit, ille tyrannus erit.

35

Quid cupiam, iam, Cesar, habes: non Austria, † non te

      Dignum est imperio terra paterna ferat †.

Cur tantum differs perituro consulere orbi

      Et te principibus associare tuis?

Desine iam tandem, iam rex neutralis haberi,

40

      Ne semper toto pendeat orbe fides.

Pone modum rebus, da pacem gentibus et te

      Preclarum in tanto turbine prebe ducem.

Sic tibi sancta dabit gemmatam Roma coronam,

      Sic fugient nomen secula nulla tuum;

45

Sic Constantinus poteris maiorque uideri

      Et sedem ethereo promeruisse polo.