Enea Silvio Piccolomini epigrammata, 10

Testo base di riferimento: A. Van Heck, 1994

Cura dell'edizione digitale: Federica Giacomin


10. ad Galeazium cur opes expetantur

Quid ualeant nummi querunt, quid predia, quidam,

      Si natura cupit nostra petitque parum.

Grecus Aristippus Libie deserta peragrans

      Aurea deiecit pondera, ne premerent.

5

Fecit idem Crates, ultro qui perdidit aurum,

      Vt leuius posset discere quod saperet.

Flumine si uitam, prisca si ducere glande

      Possumus et corio pellere frigus iners:

Nocte die totiens cur suspiramus et acres

10

      Nunc hoc, nunc illud acceleramus opus?

Per mare pauperiem fugimus, per saxa, per ignes,

      Cuius quam remur non graue pondus erat.

Sed non omnis amat preceptum pythagoreum,

      Possit ut in solis caulibus esse satur.

15

Pocula post nato cedunt acheloia uino

      Nec patitur pretium glandibus esse Ceres.

Iam dudum paruo cessatum est uiuere guttur,

      Dum nemore omne feras uerrit et omne freto.

Lentibus at si tu uiuas et farre secundo

20

      Et comedas tantum quod tuus ortus habet,

Excludere foras, digito monstraberis: hic est,

      Hic est, cui tantum cena paratur holus.

Adde genus uestis, tyrio quam murice tingunt,

      Atque etiam scithicis uellera sumpta feris.

25

Te si crassa tegit paulum pertusaque lena,

      "Pauper adest" dicent, "postibus adde seram".

Dic: "aperi: potus Cyrre de fonte reuertor

      Et uellem domino pauca referre meo",

Nil facies. Puero "portam seruare memento"

30

      Conclamant; "aperi, purpura siqua uenit".

Temporis hoc uitium est, et nos cum tempore oportet

      Viuere: sic magnas quilibet optat opes.

At si uirtutes, Galeazi dulcis, amarent

      Reges, sat fuerat omnibus esse probis.

35

Sat fuerat, dixi. Satis est; nam munere terre

      Mercamur dominos, sed probitate deum.