16. congratulatio de pace ad Leonellum Estensem

Non nisi de sancta volui, clarissime princeps,

      Pace loqui nostris versibus atque iocis.

Pax tranquilla tuos populos sine fine tenebit:

      Tu pius et verus pacis amator ades.

5

Fortis es et iustus non iusto tempore princeps,

      Quem tibi subiecti numinis instar habent;

Tu iuvenis natu, sed prudentissimus heros,

      Tu regis imperiis regna paterna tuis;

Atque ita tu populos, cives gentemque gubernas,

10

      Vt videare tuis anteferendus avis;

Atque ita tu cunctis dignos largiris honores,

      Vt te divinum quilibet esse putet.

Est opulenta viris urbs haec Ferraria multis:

      Hospitium pacis te duce semper erit.

15

Non minus et patris semper fuit aucta triumphis

      Tellus finitimis invidiosa locis.

Hesperia de gente truces mortale duellum

      Expleturi hostes hic habuere locum.

Indixere diem pro se sibi quisque tyrannus:

20

      Armati veniunt ad fera bella viri;

Dumque animus dubio, dum mors vicina videtur,

      Divisit sapiens proelia voce parens:

Quos neque magna ducum nec magna potentia regum,

      Hos potuit genitor conciliare tuus.

25

Adde quod et Latiis erat exitiale periclum

      Vrbibus et multis bella futura malis,

Et populi atque duces accingebantur ad arma

      Atque erat Italicis una ruina deis

Ni pater illustris tecum posuisset opimam

30

      Pacem inter Venetos anguigerumque Ducem.

Conticeo proavos quibus exornaris ab aevo,

      Vnde Estense genus, quis, Leonelle, parens.

Magnum opus et magnas res scribere non sine magno

      Ingenio et nostrum quam puerile vides.

35

Sed si forte meum nunc fortunatius esset

      Ingenium, canerem teque tuamque domum.

Gaudeo quod studiis, rarum est hoc tempore, princeps

      Deditus humanis clarus et eloquio es.

Maecenas obiit, simul oppetiere poetae;

40

      Sed tibi nascetur, dive, poeta tuus.

Est opulenta viris urbs haec Ferraria multis:

      Hospitium pacis te duce semper erit.

Est Baccho Cererique etiam gratissima; Phoebus

      Hanc amat hancque colit hancque tuetur Amor.

45

Tantis culta deis visa est mihi dulcis; amavi

      Hanc urbem, placuit mosque genusque suum,

Vt nulla sub parte poli perpessus iniquas

      Tot fuerim poenas totque timenda mala.

Res mira, et nostris non est audita nec ullis

50

      Temporibis, volui quot fera bella pati.

Audi et vera leges quot sunt discrimina amantum

      Quotque viae et quantis subdita vita malis:

Pro nihilo faciunt et mille pericula, mille

      Mortes atque volunt mille perire modis.

55

Haec mihi nota via est per quam vestigia movi

      Saepius et vidi quam sit amara via.

Si tantis adiecta malis est vita, voluptas

      Vna subest illi, quae mihi pluris erat;

Haec erat ut facerem placidam facilemque puellam,

60

      Vt veniat domina sub dicione mea.

Post multos luctus, lites saevosque labores

      Pax tranquilla fuit non habitura modum.

Et iuvenes pacem retinent pacemque puellae:

      Si quid agunt, pacis omnia plena vides.

65

Pax tranquilla tuos populos sine fine tenebit:

      Tu pius et verus pacis amator ades.