15. de transmutatione ac laboriosa amatorum vita
ad Medusam divam puellam

Quam timui, ante meos oculos obiecta Medusa es

      Et mea tu laqueo colla superba ligas.

Scis, renui faciemque tuam mihi saepe minantem

      Extimui et mores insidiasque tuas.

5

Quid, si te fugio, me firmius ipsa catena

      Stringis? Si redeo, me quid iniqua fugis?

Tu quotiens nostros mutasti carmine vultus?

      Tu quotiens oculis pectora tota tuis?

Saepe ego vipereos sumo cervice capillos

10

      Oraque terna humeris stant rabiosa canis;

Saepe fui mitis, tenero mansuetior agno

      Et mea caesaries aurea saepe fuit.

Ah quotiens stabulis foenum paleamque momordi!

      Excubui quotiens more timentis apri!

15

Me celerem quotiens texit fumaria vestis,

      Nec mihi pistori ianua aperta fuit!

In me praecipites veniunt qui moenia lustrant,

      Pervigiles cursant in mea crura canes;

Teque iubente canis mea sumpsit imago figuram:

20

      Quem lanient hostem non habuere canes.

Efficior tener atque macer, pinguissimus; adde

      Vno eodemque die vir, puer atque senex.

Quid referam? Convertor amans in mille figuras

      Quaque die et totidem nocte silente novas.

25

Brachia tu quamvis mutasti et corpora nostra,

      Non animum poteris, blanda Medusa, meum.

Contribuere mihi nascenti sidera legem

      Et connexa pari fila fuere manu,

Vt numquam sine amore velint mea corda manere,

30

      Seu Paris ipse mihi, seu mihi Nestor ero.

Ergo si quis erit qui me prohibebit amare,

      Ixionis poterit sistere nempe rotam,

Tantaleamve sitim poterit sedare famemque

      Vulturis; impleta vasa ferentur aqua.

35

Brachia tu quamvis mutasti et corpora nostra,

      Non animum poteris, blanda Medusa, meum.

Te propter quotiens faciem percusserat imber

      Dempserat et capiti tegmina nostra furens!

Saepe per ardentes movi vestigia soles

40

      Et redii hiberna quam madefactus aqua;

Saepe mihi placuit ventis committere navem,

      Saepe suam venti commaculare fidem.

Mobilior quamquam tu sis quam ventus et unda,

      Cur tamen in te una stat mea fixa fides?

45

Herculeos sibi quisque animos assumat amator,

      Damnaque sub domina deteriora feret.

Ipse ego pro nihilo facio, mihi crede, labores

      Herculis: ingredior Tartara mille vices,

Tartareusque canis, superas extractus ad auras,

50

      Venit et extimuit meque meamque manum;

Et Furiae infernae me cognovere furentem

      Et mirata meum dira Chimaera caput.

Ad me confugiat Stygiam transnare paludem

      Qui cupit, inferni si bene nescit iter:

55

Notum iter et sedes et quae sub nocte volantes

      Perpetiuntur aves et vada, cymba, Charon.

Vix poteram prius ipse leves sufferre labores,

      Nunc graviora libens et leviora puto.

Nulla subest illi potior medicina labori,

60

      Quam veniat, domina, sub dicione tua.

Ah, quotiens volui committere lumina somno!

      Fugerat at somnus lumina clausa meus.

Ante tuos postes noctem vigilavimus omnem;

      Praeterii ante illos lumine mille vices.

65

Si qua datur somno requies, si lassa quiescunt

      Membra thoro, in mentem blanda Medusa venis.

Aestivus quotiens dum sol exureret agros,

      Intrarunt guttur pocula nulla meum!

Multotiens sine pane diem consumpsimus omnem,

70

      Vexabat quamvis viscera nostra fames.

Consueram lacrimas nullas perfundere, sive

      Mortua mater erat, vel meus ipse pater;

Vnde sit admiror mihi nunc data copia flendi.

      Non nisi sunt lacrimis lumina plena meis.

75

Iuppiter, ut fama est, periuria ridet amantum,

      Sic lacrimas ridet nocte dieque meas.

Totque fui postquam poenas ego passus amaras,

      Tu nostri luctus es miserata graves

Et mihi dixisti: "Relegas quid epistola dictat

80

      Nostra brevis, quam nunc aurea fila ligant".

Tunc ego: "Complures oculos quam pastor habebat

      Argus, quam coelo sidera nocte micant".

Et subito, nivea vestitus pectora veste,

      Nocte sub obscura prata secanda peto.

85

Luciferi ante ortum felicia gramina legi

      Quae fuerant atro sanguine tincta lupi;

Et mihi per gelidos campos quaesita cicuta est

      Et quae cantantes adiuvat herba manus.

Quin etiam ad tumulos media sub nocte resedi

90

      Et traxi digitis virginis ossa meis.

Per similes artus facta est tibi cerea imago

      Et cordi infixa est ferrea fortis acus.

Suppositum Veneri Martem cum vidimus omnes,

      Collecta artifici profuit herba suo.

95

Tunc incude faber ferii et fornace metallum

      Excoxi et factus anulus inde fuit.

Quantum in amore valet tu scis, mea diva puella,

      Aureus hic nostra circulus arte cavus.

Namque obscura die facta est nox clarior omni,

100

      Qua concessisti gaudia cuncta thori.

Tecum si possem tales consumere noctes!

      Nox aeterna, veni; lux reditura, fuge.