Marcantonio Aldegati elegiae, proem.

Testo base di riferimento: G. Bottari, 1980

Cura dell'edizione digitale: F. Boschetti


Marci Aldegathi Mantuani elegia ad magnificum
et clarissimum equitem ac iuri utriusque doctorem
dominum Bernardum Bembum dominum praecipuum,
Venetae urbis lumen

 

Mos erat antiquis, si quando nupta marito

      Barbara Romano foemina, Bembe, foret,

Hanc ad Iunonis deducere templa, priusquam

      Intraret thalamum coniugis illa sui.

5

Hac stabat nivea succinctus veste sacerdos,

      Huius erat sacrae barbara iuncta manu.

Idem de nitida tondebat fronte capillos,

      Secta suis digitis turpis et unguis erat.

Denique quod fuerat non aptum corpore toto,

10

      Aere sacro excisum protinus illud erat.

Hoc erat ut, patrios mores oblita, per omne

      Tempus Romano viveret illa modo.

Sic tu, si qua meis fuerint vitiosa libellis,

      Vti Romano more, poeta, velis.

15

Te resecare iuvet quod docta non erit aure

      Admissum: nam te iudice tutus ero.

Iudicio laudata tuo mea pagina vivet,

      Vivet, nec scombris metuet illa dari.

Optima laudato laus est quae manat ab ore,

20

      Virtutis vera gloria laude nitet.

Pagina nostra licet tenerum decantet amorem,

      Ne renue: immensum numen et ille tenet.

Triste Chaos dubias hunc primum misit in auras,

      Huius ut imperio subdita cuncta forent.

25

Semina concordi rerum sub pace ligavit,

      Quas tribuit metas nec superare valent.

Hoc lumen coeli patuit, sunt omnia nutu

      Huius facta dei, qui fera regna quatit.

Ille deos quoscumque sua face fulminat, arcu

30

      Ignifero humanum concutit ille genus.

Quicquid conspicuum est, toto quid in aethere lucet,

      Hoc Amor humanis indicat ingeniis.

Ille voluptatis comes est, ille omnia novit:

      Hei mihi, quod nunquam noscere se potuit!

35

Nil est praeclarum in terris quin causa Cupido

      Non extet; superum temperat ille vices.

Elevat hic animas summi ad fastigia coeli,

      Cum superisque pari nos facit ire gradu.

Nulla potest illum violentia tangere, cum sit,

40

      Heu, tamen ex omni parte timendus Amor.

Huic cessit Phoebus, totum qui illuminat orbem,

      Sponte sua huic cedunt numina cuncta deo.

Artibus ille bonis viget inclytus, ille sorores

      Pierides secum semper habere cupit.

45

Maximus hic vatum est, nec erit bonus ille poeta,

      Liber Amoris erit fulmine si quis erit.

Facundum me fecit Amor: ni nostra sagittis

      Pectora fixisset, segnis inersque forem.

Fulvia, cuius Amor nitidis se spectat ocellis,

50

      Eripuit saevae stamina nostra neci.

Et tu, quem voluit nostri tutamen honoris

      Esse deus, tantae pars bona sortis eris.

Te duce sydereos ducar sublimis ad axes,

      Aeternus Bembi munere dicar ego.

55

Expectent alii praeconia maxima regum:

      Est mihi sat Bembo posse placere meo.