Carlo Marsuppini carmina, 9

Testo base di riferimento: I. Pierini, tesi di laurea Università di Firenze, 2008-2010


9. Ad Poggium, virum clarissimum,
carmen incipit de nobilitate

Quid sit nobilitas - scribere liberis

Temptas quod pedibus, tollere dum cupis

Errores hominum - nunc ego carmine,

Poggi, magna tui gloria seculi,

5

Ludam, si potero; tum cithare modis

Aptabo levior, tu calamo gravi

Personisque libens hinc studiosius

Cures hec eadem reddere posteris.

Hic si Meonium vicerit aureis

10

Cresum divitiis, multaque pascua

Armentis gregibusque undique compleat,

Silvas Pheacias fontibus et riget

Sacris Alcinoi, multaque dulcia

Cellis mella fluant, cultaque pinguia

15

Centeno bove vertat, Priami et domum

Auratis trabibus seu Meneleam

Ornatam Attalicis incolet auleis,

Fastidit tenues et, sibi nobilis

Incessum simulans, pectora porrigit

20

Librans se pedibus bileque percitis

Suspendit populum naribus insolens,

Quamvis sit cupidus semper et anxius

Immensis cumulis addere queritet.

Non me, Musa, precor sic fore nobilem

25

Permittas, mage quam cum sale, cum ioco

Dicar ridiculi fabula Tantali;

Sed iam mi potius, pauperies, veni,

Qualis Fabricium vel Curium tulit

Vel qui signa suis perdita reddidit.

30

Tu certe es sapiens pectore Socratis,

Tu facunda modo, tu modo iustior;

Natus Lysimacho sic probat et Solon

Et quot si cupias dicere barbito

Lassaret, mihi crede, et manus et fides.

35

Est qui si proavum monstret imagines,

Vanus per veteres, undique et atria

Exornet Pario marmore et omnium

Maiorum statuis, ordine dictitans

Longo facta virum (quique securibus

40

Ornatus fuerit, qui Capitolio

Olim claruerit curribus aut equis,

Aut qui pertrepidis tempore civibus

Dictator patrie consulit anxie),

Illis quippe viris se similem putet,

45

Tamquam gloriole pars sibi cesserit

Heredi misero. Ah! Conspice, degener,

Quid dignum facias laude et honoribus,

Dignum quid titulis, dum Siculis vigil

Pernoctas dapibus, dumque Corinthiis

50

Vasis es stupidus, dum Sybariticum

Fingis Smindyridem pensaque dividis

Ardens Assyrias mollia pellices!

Sed iam, Musa procax, carpere desine

Nostras delicias; nunc tibi iambicis

55

Armatum Pariis pectus ut acuas

Dentes Archilochi, siquis erit gravi

Affinis sceleri; quin age arundinem

Auratam pharetra prome, oculos, manum

Tende et proposito limite inhereat

60

Telum dum feriat. Quid generositas,

Hic si nulla suis parta laboribus

Carpat, porticibus dum sedeat piger,

Nulli arti datus et militie aut domi,

Nec nostras Arabis navita odoribus

65

Res mutet neque querat sale quid rubro

In conchis lateat, quid mare et Indicum

Rugosi piperis mittat, eburneis

Fulcris unde elephans venerit aptior,

Nec duri chalybes ferrea tristibus

70

Bellis arma parent nullaque inertium

Demum cura sibi in pectore, dummodo

Spinther perniteat, notior ut satis

Ignotos alios ducit, ut Hercule

Sit forti Endymion clarior aut ape

75

Frugi fucus iners, tibia quod mea

Non laudat? Mage sed iustus et integer

Siquis cum fuerit, publica et legibus

Firmet iura sacris, tum sapientia

Prestet, non dubitet pro patria et mori,

80

Plebei ut Decii, Mutius et sue

Vite prodigus aut fortis Horatius,

Nulli nequitie deditus, et bonis

Drusus, Scipio sit moribus, et Xenocrates

Marmoreus frigeat ut lapis,

85

Quamvis Phirna suis blandula amoribus

Illum sollicitet, corpore que graves

Nudato potuit fallere iudices,

Hunc duco generosum, hunc ego nobilem,

Quamvis fictilibus cenet et in genus

90

Nullum se referat. Nam generositas

Virtus et probitas veraque et unica est,

Illis quin potius nata parentibus,

Virtutem sequitur umbra velut, neque

Fortune trahitur corporis aut bonis.

95

Quod si divitie cui superent nove,

Clarus sit patria et sanguine clarior,

Nec dotes animi corporis aut tamen

Illi deficiant, gaudet et omnium

Virtutum aureolos carpere vertices

100

(Vt tu, Cosme, decus gentis Etrurie,

Laurentique facis), desinat amplius

Velis Oceanum currere; nam mare,

Vltra quas posuit durior Hercules

Metas, navigiis est male pervium.