Hecatosticha octava

Prodigus in tristem contendit laetus avarum,

Alter in effusos luxus vitamque protervam

Invehit: alterno se vulnere caedit uterque.

[P] "Vndique disquiris nummos, spoliasque necasque,

5

Et miser es. Quae dives habes non utere, pauper.

In te nulla fides; quas debes iure tueri

Circumscribis opes; socii, respublica furtis

Non est tuta tuis. Quid enim tibi foenora quisquam

Sacrilego ascripsisse probro tam dura laboret?

10

Prostituis natas, tu carae coniugis omne

Dedecus argento loculos quod reddat honustos,

Non modo turpe negas, sed summis laudibus effers.

Tu patriam, tu templa deum et sacraria venu

Semper habes. Natos auro sanctosque parentes

15

Prodis, in omne ruens sceleris genus, omnia vertens

Iura quibus debent rectae per mutua mentis

Munera mortales vincirier. Omnia fraude

Et facis et Ioqueris. Periuria funditus aedes

Erexere tuas et te fecere potentem.

20

Depositum quotiens dulci inficiaris amico

Solvis vota deis, quod nummis victor abundes;

Quod siquando tuis quemquam periisse venenis

Senseris, astrigerum tangis sublatus Olympum,

Teque deum censes opibus cumulatus iniquis.

25

Nec tibi divitiae, quibus omnem diripis orbem,

Aut explere famem valeant diramque levare

Ore sitim: quo plus rapti possederis auri,

Pauperies animum tanto magis improba vincit.

Nonne vides quanto facies pallore cadaver

30

Triste refert? Maciesve cutem quae laxa fatigat?

Cui des, quando miser victum tibi subtrahis, ipsa

Quem natura petit? Num quemquam vestibus ornes

Quem glacies hyberna toga vidisset et aestas

Sole sub ardenti pellitum semper eadem?

35

Sordidus es victu, totus tibi sordet amictus.

Mi vomitum squalore moves, mi triste videris

Auspicium. Quereris semper numquamque quiescis

Perturbas clamore domum populumque forumque

Litibus obtundis. Nulli comitantur amici,

40

Oderunt nati, famuli execrantur et uxor

Te ne spectet hyems autumnus ut obruat optat.

Nam quid plura loquar? Tua si perrexero cursim

Crimina veridico sermone referre, loquentem

Deficiat me longa dies et lingua laboret".

45

[A] "Prodige, consumens nimio patrimonia luxu,

Quae te tanta potest in nos armare libido?

Aedibus absumptis tibi quas liquere parentes,

Nequicias per mille tuas mea tecta pudoris

Omnis inops intrare audes? Mea crimina pandis?

50

Num tibi sit medii ratio, qui munera fundis

In vulgus nulloque tuas discrimine donas

Stultus opes? Laute cenas, vestiris amoene;

Te famulum sequitur variis ornata cothurnis

Turba frequens, tumidi qui te super aethera ventris

55

Tollere contendant crepitu dum miilia pascis.

Qui tibi sit census vel quot venturus in annos

Nunquam mente prius tecum, miserande, volutas;

Hinc inopina premit quae te male torquet egestas;

Hinc rapis ut fundas, spolias, occidis, et omni

60

Crimine pollutus falsis hominesque deosque

Insequeris causis et quem me dicis avarus

Totus es. Vt cenas laute, sic Cypris in omne

Te trahit ipsa nefas: nam dum capit inguina fervor

Quem potusque cybusque tulit, non nata parensve

65

Tuta tibi. Nam quid laudas quibus utere vestes?

Vltima doctiloquos videt et nutrit India nullis

Vestibus utentes; quos mirabantur Athenae

Palliolis omnis degebant vilibus annos.

Pinguis es et nimio forsan rubicundus Iacho;

70

Hinc semper stertis longoque sopore solutus

Sopnia vanus alis, montes transcendis et iisdem

Obrueris, nullisque volans super aera pennis

Icarus in medium praeceps delaberis aequor.

Sic omnis effundis opes, ut nulla supersint

75

Filiolis alimenta tuis, spes ultima vitae.

Est igitur damnosa tuis tua vita, sed illis

Quos opulentus alis, quique assentantur, amicis

Ridiculo primum, mox deficiente culina

Est odio, qui te cupiant excedere vivis,

80

Ingratae sese ne damnes crimine mentis".

[P] "Verum dando nimis tibi, qui sis semper avarus,

Hoc videor praestare equidem, quo nemo negarit

Me minus a medio quam te distare probato".

[A] "At mihi cum libeat semper conferre licebit

85

Et medii servare modum rectumque tueri;

Sed tu, cui reliquum nihil est, quae munera possis

In dignos conferre viros? Non sola voluntas

Sit satis, accedat loculis sed dextera plenis.

Tunc, miser, ipse dabis, dandi cum dira cupido

90

Aedibus in nostris defrigens arserit in te.

Ne malim conferre equidem quam rursus in ullos

More tuo conferre malos risumque movere".

Talibus inter se, quae sunt extrema benigni

Officii, gladiis certabant. Iurgia virtus

95

Inclyta, quae medio victrix consedit in orbe,

Abiiciens extrema nimisque exosa parumque

Subridet gaudetque sibi, quod munere divum

Ex sese pendens, fortunae nullius una

Indigeat, vitiis etiam venerabilis ipsis

100

Et quae sola homines valeat fecisse beatos.