15.

Ah decus Italiae, radians ah stella triumphis,

Ah pater armorum, parvo es, hoc marmore clausus,

Atque datum est superis maestas sic volvere Parcas;

Esse animis potuit tanta ex caelestibus ira?

5

Ausus eras sacro solus depellere regno

Qui celeste forum totque usu ceperat annis,

Ipse etiam solus celestia regna tegebas,

Quae direpta forent unus si vergeret arma

Nec munita satis remanent post fata sepulti.

10

Iuppiter inque sui convertit pectora dextram,

Quando virum cubuisse sinit tot viribus amplum.

Bellorum o socii, lacrimosos fundite fletus;

Fundite, iamdudum docuit vos arma, Quirites.

Surgite, Pierides omnes, et numina surgant.

15

Omnia magnanimi, excutiant in funere palmas,

Et qualem Phaetonta suum gemuere sorores.

Arma togae cedant: peditum sint arma ligones,

Et comites aratro belli pro semine sulcos

Scindant; Ausonios discant quoque adire iuvencos;

20

Sic scuta et galeae radiant in Palladis arce

Ipseque cornigerens ad nulla proelia rumpat,

Hastaque nec clipeo vibret transmissa lacertis,

Cum tumidis sonipes mutatque hinnitibus iras.

Nec primus pilus ferat alta insignia turbis

25

Ergone supremo potuit Mars ipse cruentus

Iam fato sentire ducis sua numina terris

Corruere imperium totumque a culmine lapsum?

Post obitum magni casum sua templa minantur,

Deficiet subito Martisque horrenda cupido,

30

Deficit orbe suus dux invictissimus armis.

At qui vipereo solium tenet altus in orbe,

Per quem tota tremet tremuitque Europea tellus,

Non dolet aut lacrimas fundit post funera magni?

Nam qui tantus amor potuit sine crimine cerni

35

Quantum vipereo magnusque gerebat honori?

Ah, modo quid faciet? Sceptri cui numina cedet?

Armorumque acies cui nunc mandabit in aevo?

Qui se sic poterit fidus vel regna tueri?

Sed de Aragonia surgat modo sacra potestas

40

Flebilis ac gelido nec temperet ora sepulto,

Per quem iam potuit Neaplis summittere regnum,

Quod numquam galeis valuit superare cruentis.

Sfortia Franciscus veniat post ordine maestus,

Dum sua sceptra tenet latissima, nulla tenere

45

Aut moderata satis, tantumque decentia sorti;

Neque Ligae sic prompta manus nec copia cornu

Partibus Hesperiae magnum nisi viderit hostem.

Atque superba domus geminis renovata columnis,

Armipotens ducis doleat Malatestia fatum.

50

Terrens atque favens magnus tamen instruit armis.

Magnipotens Vrsina domus iam parce pudori:

Es virtute viri sublimibus aucta trophaeis

Armigerens humana domus modo prole refulgens

Iam de Manfredis funestis cede querellis

55

Cumque Imolae sceptrum bene scis qui contulit auctor

Altaque progenies quam Mantua sustulit almam

Advenias tibi castra salus diversa fugabat.

Estensis pomposa domus tranquilla quiete

Hanc requiem dignosce, velis fore dona sepulti

60

Deque Ordelafis lugubria tollite signa

Sedibus a patriis pulsosque refixit in illis.

Te Camarini tumulo vocat aula deorum.

O nova progenies gratam te prepara functo

Et Montis Feretri quae sit clarissima proles

65

Convenias magnumque patrem tenuere parentes,

Nuncque superba potes tellus Perusina dolores

Ferre animo? perdis qui te decorabat in aevo

Neque etiam Pisae fugiantque cadavera magni,

Vna salus miseris fuerat iam vita sepulti;

70

Luca quoque et Senae funesta insignia tollant.

Cumque opus est ferro, iam defendebat et armis

Denique Bracenses doleant et Sfortia tellus;

Vtraque belligeris pars est orbata trophaeis.

Quid referam multos tentos in bella triumphos?

75

Quid probitate viri per tot victricia campos

Bella feram, totum cum sit iam fama per orbem?

Valtellinae cupis vel Pergama discere bella?

Hostibus adversis cunctis tentoria ruptis

Irruit et Veneti magnum tremuere potentem.

80

Accedantque Padi strages et vulnera belli.

Quantas magnanimus superavit gurgite puppes,

Dum Carmignolam Venetosque fugavit et hostes!

Quid Lucana feram victricia signa? Quis urbem

Ergo illam obsessamque armato milite demit?

85

Dum vir Caesareus medios directus in hostes

Strinxerat in latus ruptos miserosque fugavit

Imola dum septem belli tibi tradidit arces,

Non taceasque duces captisque hostilibus armis

Brixiaque poteras graviora pericula ferre?

90

Dum voluit magnus ruptis iam moenibus urbem.

Et pacata sua longa cum pace quietis

Non vetuit magnum soliumque intrare Verona.

Alma legum nutrix referatque Bononia laudes

Imola Forlivium magnus quas irruit urbes

95

Atque Ravenna simul templis veneranda vetustis;

Vna diesque tulit cunctis memorata per orbem

Genua dives opum tellusque superba carinis,

Quos tulerit magnus tu suis experta labores,

Et populosa potens titulos Florentia laudis.

100

Alta sub astreo solio ferat, arma tenentem

Non alium timuitque ducem qui verteret urbem.

Alme pater mundi, quis te, beatissime pastor,

Romanamque urbem duxitque in limina petri?

Cetera quid referam meritis praeconia dignis?

105

Arma virum tremuere; duces populosque subactos

Innumerosque cano, bellorum maxima merces.

Laudibus etereis meruit fere sceptra tonantis;

Stat titulus probitasque viri regalibus altis,

Etiam magnanimus vicecomes munere fertur,

110

Atque superba virum genuit Perusia tellus

Qui Nicolaus erat Picininus in orbe vocatus.

Corporis exigui magnus tamen exstitit armis.

Hanc animam superi teneant, lapis ossa sepulcri.

Haec ego composui Siculae telluris alumnus

115

Antonius doctorque legum pro laude sepulti.