Grex infectus et suffectus

 

Mitio

Dulcior his silvis, et gramine dulcior arvi,

Gratior his antris, et gratior amne sonoro,

Huc modo, dum sum solus, ades, mea nobilis Epy.

Epy

Nulla dies, Mitio, nostros abrumpat amores,

5

Nulla dies gremio caput hoc disiungat amato:

Vltro adsum, semperque adero, nec sponte revellar -

Mitio

O mea (nam dulce est animum exonerare loquendo)

Quid michi nunc stomaci reris? Precordia quantum

Fellis habet sparsi! Mordax modo Pamphilus acri

10

Perculit incautum penitus, pupugitve querela,

Multa minax. Absentis heri sub fine pavorem

Obtulit intrepido; fortem fortissima contra

Frons stetit hec. Nunc, cara comes, tot dulcia mecum,

Tot letos partita dies, partire quod instat.

15

Ne pigeat, numeremus oves, numeremus et hircos.

Seu gravis iste redit, seu forsitan ille tremendus,

Vera licet fictis pretexere crimina verbis;

Stet modo frons eadem, conceptaque formula fandi.

Epy

Lanigerum quodcunque pecus servare solebas

20

Mors rapuit, vel morbus habet; per gramina ripe

Pascitur alterius quicquid superesse dedit fors.

Febris iners, scabiesque tenax, violentaque tussis

Iam vacuos populantur agros; premit horrida sudor

Mucidus, et rigidi configunt tergora dumi.

25

Tutius abfuerint, ne furtim leta pererret

Mesta lues capita, et serpens per ovilia pestis.

Cetera nosse datur, refer huc tua lumina tantum.

Mitio

Perge meum culmen, mea spes, mea tota voluptas.

Epy

Ille, procul fulvo quem cernis ludere tergo,

30

Vertice conspicuum, setis cui discolor albis

Barba genas mentumque tegit, per pascua late

Noscitur immitis, frondisque petulcus et herbe.

Hunc etiam cupide metuunt perferre capelle,

Sic duras tenerasque tegit, sic pondere toto

35

Irruit, incumbens miseris, Veneremque nec ullam

Respuit. Haud proprie fit segnior inde marite,

Que paribus signata notis et concolor illi est.

Ipse quidem, luxu immodico lassatus et annis,,

Iam senuit; sed dura fero recalensque senectus.

40

Ille procax, parili totus licet ardeat estu,

Viribus haud paribus fruitur; tamen omnia turbat

Septa furens, nullasque sinit dormire quietas

Somnifera sub nocte capras; sed ovilia circum

Hunc animus, non sanguis agit; dumque aspera prensat

45

Colla, parum stabiles fregisse per oscula dentes,

Cernitur, et vocis paulatim perdidit usum.

Quem, quotiens video, subitus quatit ilia risus,

Vt fragilis dumeta petit, crebrosque himeneos,

Et Venerem gelidis ardentem naribus omni

50

Tempore suspirans, inamenum spargit odorem.

Tertius ille autem, distortis cornibus, atra

Luxuria effervens, teneris male temperat edis.

His multum debere memor grex ipse fatetur;

Horum namque licet circum presepia natos

55

Enumerare leves, atque agmina multa nepotum.

Ille, piger senio, torpet; tamen integer olim

Ludere clam solitus, virides nec spernere frondes.

Nunc iacet et celum spectat. Premit arduus ille,

Proceris gaudens per silvam insistere ramis.

60

Permeat hic valles, longinquaque rura peragrat.

Esurit ille rubos, fulgentibus imminet undis,

Nec toto satianda Tago sitis arida fervet.

Ille ferox animi est, et torva fronte minatur.

Ecce duo obnixis qui sese cornibus urgent;

65

Sepe graves silvis olim excivere tumultus,

Nunc multo graviora parant, atque omnia turbant.

Ecce duo morbo impliciti: Niger iste quiescit,

Candidus ille silet; scabiem fricat ille vetustam.

Ille quidem, toto quem cernis ab agmine solum,

70

Natura generosus erat; sed, non sua tondens

Gramina, sollicito tacitus terit avia gressu.

Huic hostis generosus item, sed fractior evo,

Contigerat; mors alterius certamen utrinque

Conclusit. Non ille vadum torrentis aquosi,

75

Nec iuga saxosi timuisset carpere montis.

Dux gregis ille fuit, dum nostra reliquimus olim

Pascua; primus iter rapidum per lubrica flexit,

Hortatus sotios; mox cetera turba secuta est,

Vnde diu letos vacui deduximus annos.

Mitio

80

Quid non longa rapit, seclis fugientibus, etas?

Decrevit grex ecce situ: Que culpa? Quis error?

Immortale homini nichil est; moriemur et ipsi.

Ludere consilium, nec euntis temporis horam

Perdere segnitie, curasque repellere inanes;

85

Ni forsan tibi nunc aliud, dilecta, videtur.

Epy

Prorsus idem: Quid enim restet? Que meta malorum?

Ambiguum, licet ille gravis promissa minasque

Iudicis inculcet, res pendet; ludere prestat

Interea, et primam morti subducere partem.

90

Quam sapiens sileo (semper tibi fida profecto

Hortatrix, atque una, fui) presentibus uti

Et gaudere bonis, fato mandare futura,

Blanditiis profugam assiduis revocare iuventam

Et retinere manu, properanti obstare senecte.

95

Sed, si tangit amor pecoris, muliebribus aurem

Consiliis adverte tuam, nisi forte pudori est.

Mitio

Dic, mea, dic, requies, thalami dic gloria nostri.

Epy

Hos tibi fecunde matres peperere: Quid heres

Sanguine in externo? Veteri nova cornua serto

100

Floribus ex nostris ornabimus. Ipse latentem

Pamphilus haud noscat fraudem; nec degener istis

Sanguis inest, humilisque gregis vestigia servant.

Liquitur hic luxu, non pinguia pabula desint

Coniugiumque frequens; implebit ovilia solus.

105

Errantes studet ille senes transcendere cursu,

Et facit. Ille gregem longe post terga reliquit.

Aspicis hunc tumidum? Meditatur prendere truncos

Mordicus, et vacuas cornu iam verberat auras.

Mitior hunc vultu sequitur; michi crede, sed ille est

110

Sevus et hirsuto multum truculentior apro.

Me spectante, parem spoliavit coniuge nuper,

Et potitur camuris nunc naribus ac pede torto.

Illum inopem, pavidumque procul per saxa fugavit.

Hi turpes, rerum indocti, latitare videntur;

115

Sed sine consuescant, discent tot multa magistris.

Hi duo - Quid reris? - fatales dulcibus uvis,

Iam pingues, mustoque graves; hos, pelle revulsa,

Persolves leso (venient trieterica) Bacho.

En tibi par aliud; ratio famuletur amori,

120

Dignum laude licet, blandis prope lenius agnis.

En quoque par longe varium; pratum ille modesto

Dente metit, ramos patulos vorat alter hiatu,

Teque tuumque gregem rauca qui voce fatiget,

Meque fugare locis informi murmure possit,

125

Spumeus ac frendens, tunsoque simillimus urso.

Hos tibi romulei miserunt gramina saltus;

Cetera de nostris veniunt tibi gaudia lucis.

Hinc alii, atque alii accrescent; fors prona favebit.

Mitio

O pecudum decus eximium, reginaque silve,

130

Perge, age, iunge greges, et cornua flore rubenti

His quoque circumda; grex esse videbitur unus.

Hunc tamen oblita es; numeris ascribe merentem:

Epy

Invisa regione satum, quem florea vallis

Paverit, et nostri spretorem miserit arvi:

135

Pellicis imperio premimur; moribundus et unus

Introeat, spatiumque brevis non expleat anni.

Mitio

Iram frange, precor: nil unquam tale iubebo.

Iam tranquilla redi, quoniam res magna peracta est.

Pamphilus ut redeat, iustas licet arte querelas

140

Abstulimus, tacitam mestus sili sorbeat iram.

Epy

Multa quidem curis dedimus, iamque hora quietis

Nos vocat. Accelera; glacies premat hispida colles,

Brachia nos nexi, molli iaceamus in ulva.