9. laus B. Virginis
1
Ave coeleste lilium,
Ave rosa speciosa,
Ave mater humilium
Superis imperiosa,
Deitatis triclinium,
Hac in valle lacrymarum
Da robur fer auxilium
O excusatrix culparum.
2
Virgo pia sine pare,
Gabriele nuntiante
Quae meruisti portare
Christum, flatu sacro flante.
Virgo partum post et ante,
Refugium singulare
Hac in vita vacillante
Tuos servos consolare.
3
Ecce stupet humanitas,
Quod sis Virgo puerpera:
Scire nequit fragilitas
Tantae virtutis opera.
Fides transcendens aetera,
Confitetur et veritas,
Ex te, mater Christifera,
Carnem sumpsit Divinitas.
4
Mater natum, Patrem nata
Stella solem genuisti,
Increatum res creata,
Fontem rivus emisisti.
Vas figulum peperisti
Virgo manens illibata,
Per te nobis, mater Christi,
Est perdita vita data.
5
Almissima sunt viscera,
Quae Domini sunt conclave.
Sanctissima sunt ubera
Quae suxit et lac suave
Quo lactatur. Mater ave,
Quae regnans super sidera,
Perpetuae mortis a vae
Nos et a malo libera.
6
Rosa decens, rosa munda,
Rosa recens sine spina,
Rosa florens et secunda
Rosa gratia divina
Facta coelorum regina
Non est nec erit secunda
Tibi, rei medicina,
Nostris coeptis obsecunda.
7
In scripturis figurata
Multis locis ostenderis,
Aenigmatibus monstrata
Sacris ut patet litteris,
Testamentorum veteris
Et novi iure praelata
Mulieribus caeteris
Super omnes elevata.
8
Ante mundi originem
Te Dominus ordinavit
Dum coeli latitudinem
Sapienter fabricavit.
Ex tunc sancta mente cavit
Per te Matrem et Virginem
Protoplasti, qui peccavit,
Expirare voraginem.
9
Gaude Virgo Mater gaude,
Per te mundus restauratur
Cum civibus coeli plaude
Quia honor tibi datur.
Decus decenter salvatur
Tibi maius omni laude
Quia per te liberatur
Omnis homo fracta fraude.
10
Rigans mundum novo rore
Nova prolis novitate,
Nova facis, novo more
Cuncta mira claritate
Ex divina bonitate
Fons ascendens in honore
Rigans terram charitate
Dei crescens in amore.
11
Arbor et lignum vitale
In Paradisi medio
Plantaris spirituale
Cuius fructus fruitio
Replet omnia gaudio.
Nunquam fuit nec est tale,
Nec deerit procul dubio
Lignum ita commodale.
12
Casta Virgo, te fluvius
Volu platis irrigavit
Paradisi, dum filius
Dei corpus habitavit
Tuum; terra nunc donavit
Nostra fructum uberius,
Et naturam reformavit
Nostram Deus in melius.
13
In Paradiso posuit
Deus hominem filium,
Suum custodem posuit
Tuum corpus egregium,
Per Gabrielem nuntium
Dum visitare voluit,
Redemptorem eximium
Nobis eum exhibuit.
14
Arcam Noe fabricavit
Sed de lignis laevigatis
Fabricatam subintravit
Cum uxore et cum natis.
De parentibus beatis
Sibi matrem te formavit
Dominus et a peccatis
Te subintrans conservavit.
15
Pactum suum antiquitus
Deus promisit Patribus,
Arcum suum divinitus
Ostendendum in nubibus,
Qui foederis est omnibus
Signum promissum coelitus.
A Deo pax hominibus
Datur in eo penitus.
16
Labor et timor fugiunt
Arcu monstrato foederis;
Spes et gaudium veniunt
Peccatoribus miseris,
Qui de reatu sceleris
Flentes arcum conspiciunt,
Per promissum de superis
Se consolatos sentiunt.
17
Est in arcu caeruleus
Color, qui virginitatis
Typum gerit: et rubens
Etiam qui charitatis
Formam notat; puritatis
Tuae demonstrat aqueus
Notam, et humilitatis
Quam elegit in te Deus.
18
Nubibus coeli cerneris
Arcus, quae nos illuminas
Refulgens morum miseris
Exempla cunctis seminas.
Haereses omnes terminas,
Et haereticos conteris,
In Christo quando geminas
Naturas simul congeris.
19
Arcus insuperabilis,
Arcus potens, arcus fortis,
Arcus dulcis, amabilis,
Arcus patens coeli portis.
Post praesentis metam mortis
Nobis inevitabilis,
Fac consortes tuae sortis
Nos Virgo venerabilis.
20
Dominus Iacob somnio
Scalam vidit contingentem
Coelum: cuius confinio
Deum vidit innitentem,
Angelorum descendentem
Coetum vidit. Promissio
Terrae sanctae per potentem
Datur et benedictio.
21
O Maria figuraris
Scala, sed scalam superas;
Ab Angelo salutaris,
Deum hominem generas.
Super virtutes superas
Per Angelos collocaris:
Genus humanum liberas
Ergo longe plus beatis.
22
Mater tua virginitas
Rubo montis ostenditur
Oreb, cuius viriditas
Per ardorem non uritur.
Sic nec tua corrumpitur
Virginalis integritas,
Dum ventre tuo iungitur
Humanitati Deitas.
23
In vase manna positum
Vt servetur, legitur
Israelitis traditum,
Neque vas manna frangitur.
In te Christus concipitur,
Virgo, per sanctum spiritum,
Neque tuae minuitur
Virginitatis meritum.
24
Nobis manna mirificum
Servasti mirabiliter,
Manna terminans typicum
Figuratum veraciter,
In se misericorditer
Per illud manna caelicum,
Quod dabatur communiter
Israel in viaticum.
25
Vetustum manna novitas
Tuae gratiae terminat
Figurarum antiquitas
Fugit et lux illuminat
Nova, quos lex discriminat
Nova. Cessat obscuritas,
Purgat, mundat, eliminat
Antiqua nova claritas.
26
Summus artifex omnium
Te providit vas nobile,
Vas dignum, vas egregium,
Vas gratum, vas laudabile,
Vas cunctis venerabile,
Famulis ut edulium
Ministres delectabile,
Panemque coeli civium.
27
Tu ministras hominibus
Verum panem angelorum,
Tuis natum visceribus
Pro salute peccatorum.
Hic est panis viatorum,
Qui non est dandus canibus,
Qui est salus miserorum,
Praestans omnibus panibus.
28
Ecce panis dulcissimus,
Ecce panis amplectendus,
Ecce panis pinguissimus,
Ecce panis diligendus,
Ecce panis recolendus,
Ecce panis praeoptimus
Ecce panis praeferendus.
Et prae cunctis gratissimus.
29
Cibus iste nos reficit,
Recreat et regenerat,
Et sibi mentem allicit,
Dirigit et confoederat,
Omne bonum exaggerat
Et omne malum abiicit,
Vincit, regnat, et imperat
Auget, alit et perficit.
30
Vivus panis et vitalis
Via, veritas et vita,
Est hic panis immortalis
Et bonitas infinita.
Quo refulget praemonita
Nova sponsa spiritalis,
Synagoga definita
Perit, et umbra legalis.
31
Manna cessat et caelitus
Nobis panis proponitur;
Panis vere vivificus
Nobis de coelo mittitur.
Christianis conceditur
Solis panis hic mysticus,
Quibus communis traditur
Verus panis angelicus.
32
Beatus tabernaculo
Moyses virgam posuit
Aaron sed pro titulo
Sacerdotis: quae fronduit,
Floruit, fructum habuit,
Evidenti miraculo
Sacerdotis obtinuit
Ius Aaron in populo.
33
Ecce valde mirabilis
Res et miranda novitas:
Floret siccitas sterilis,
Gignit sicca sterilitas.
Parturit virgae siccitas,
Fructum profert, et fertilis
Efficitur sterilitas.
Non fuit ante similis.
34
Notat virga florigera,
Quae naturae non opere
Efficitur fructifera,
Sed puro Dei munere,
Quod debebas concipere,
Virga nova puerpera
Novumque fructum parere,
Post partum Virgo libera.
35
Ergo vere Virgo parens,
Germinasti campi florem,
Dei Patris Verbum parens,
Mundis paris Salvatorem,
Puritatisque decorem,
Non amittis, sorde carens
Charitatis fundens rorem,
Quo rigatur mundus arens.
36
De Iacob exoritura
Nova stella praedicitur,
Ex Israel nascitura
Virga nobis ostenditur,
Per quam Moab percutitur.
Te praesignat haec figura,
De qua Virga producitur
Christus, mirante natura.
37
Ista stella clarissima,
Quam non violat radius,
Luce nitens purissima,
Crystallo fulgens clarius,
Te significat verius,
Virgo semper castissima,
Quam non violat filius,
Nascens ex te mundissima.
38
Consurgens Virgo florida
Israel prophetiae,
Promissa Virga nitida,
Dicens Virga mystice.
Egrediens de radice
Iesse, potens et valida.
Florem profers mirifice,
Virgo materque gravida.
39
Tu es virga, tu es stella,
Tu es gratiae fluvius,
Deitatis munda cella,
Genitrix cuius Filius
Flos dicitur et radius,
Charitatis fundens mella
Caelo lucens superius,
Mundum servens a procella.
40
Ave virgo fertilior,
Vniversis arboribus.
Ave, stella fulgidior
Vniversis sideribus
Factis, dictis virtutibus
Vniversis praestantior;
Creaturis hominibus
Custos et quies tutior.
41
Tu Gedeonis rorida
Concha coelestis diceris,
Rore manans et fluida
Lana compressa velleris.
Divini dono muneris
Tu semper manens madida:
Solatium das miseris;
Sed terra manet arida.
42
Verus coelestis fluminis
Tuam concham munditiae
Ros replevit, dum numinis
Sacris munere gratiae,
Plena solis iustitiae,
Mater Dei et hominis
Fis, flore pudicitiae
Vernans matris et virginis.
43
Implevit domum Domini
Superni Regis gloria,
Suo sacratam nomini,
Salomonis industria.
Dum te superna gratia
Gabrielis affamini
Parentem, Virgo Maria
Replet dicatam numini.
44
Notat hic Dei filium,
Salomon Rex pacificus,
Qui fecit thronum regium,
Vt hic artifex coelicus.
Et nuntius angelicus
Praeparavit hospitium,
Nostrae salutis pisticus
Verum deferens gaudium.
45
Maria mater gratiae,
Mater et fons bonitatis,
Mater misericordiae,
Fons et fomes pietatis,
Triclinium Deitatis,
Mater solis iustitiae,
Perpetuae claritatis
Confers lumen, et gloriae.
46
Vxor Nabal cum Davide
Pacem, datis muneribus,
Nabal reformat solide
Benignissimis precibus,
Licet Nabal sermonibus,
Dictis factisque stolide,
Meruisset doloribus
Vitam finire turbide.
47
Larga Nabal convivia
Suo faciens tonsori,
Quaerendo temporalia,
Gulae vacans et honori,
Comparatur peccatori,
Dei danti convitia
Servis: unde morte mori
Debent propter haec vitia.
48
Iste desiderabilis
Vultu David gratiosus,
Rex nulli comparabilis,
Manu fortis, bellicosus,
Clemens, pius, amorosus,
Christus est immutabilis,
Qui semper est gloriosus
In sanctis et mirabilis.
49
Et tu Abigail sapiens
David deferens munera,
Nabal et David faciens
Precibus tuis foedera.
Dum pia lactis ubera
Christo dedisti nutriens,
Hinc peccatoris scelera
Tuis mentis leniens.
50
Regina Virgo regia,
De genere David Regis
Dei mater et filia,
Christi parens, Christum regis
Nostra mater, nostrae legis
Gaudium et laetitia,
Peccatoris fortis aegis,
Decus, honor et gloria.
51
In te sola spes figitur
Omnis humani generis:
Per te solam destruitur
Adae peccatum veteris;
Vitae portus es miseris,
Per te salus acquiritur,
Nescit reatum sceleris,
Qui te devote sequitur.
52
Bonum est ergo subdere
Sese tuae servituti,
Secundum te se regere,
Disponendo se virtuti,
Namque tui servi tuti
Per te possunt ascendere
Caelum, vitam assecuti,
Tecum semper et vivere.
53
Volens mundum saevitia
Principis Assyriorum
Subiicere, nefaria
Manu collecta virorum,
Magnam plebem Iudaeorum
Obsedit in Bethulia;
In mortem maestam eorum
Mentem debacchans impia.
54
Sancta Iudith pro populo
Salvando se praeparavit,
Nocte surgens de lectulo,
Vocans Abram properavit;
Holoferni praesentavit
Se pro gentis periculo,
Necans eum, liberavit
Cives a mortis iaculo.
55
Est civitas Bethulia,
Quam obsidet dissensio,
Daemonisque perfidia,
Et haeresis deceptio:
Coniuncta tuo filio,
Nostra mater Ecclesia,
Tuo tuta subsidio
Munita tua gratia;
56
Tu est Iudith pulcherrima,
Quae liberas Ecclesiam,
Holofernis accerrima
Vt per divinam gratiam,
Haeresisque perfidiam,
Confutas ...
Spem certissimam
Fundens super familiam.
57
Benignus sapientiae
Spiritus et dulcedinis,
Consilii, scientiae,
Timoris, fortitudinis,
Lumen divini numinis,
Omnis genere gratiae
Te replevit, ut hominis
Causa sis indulgentiae.
58
Edissa per connubium
Assuero coniungitur.
Thalam subit regium,
Coronatur, praeficitur
Cunctis. Vasti deponitur
Amittit regni solium,
Superba Vasti tollitur;
Esther habet dominium.
59
Notat Esther cor humile,
Cor contritum humiliter,
Cor dulce, cor amabile,
Cor diligens veraciter,
Cor contemplans sublimiter.
Vasti notat cor fragile,
Exaltans se perniciter,
Superbum et indocile.
60
Et Te quid est humilius
Per cuncta mundi climata?
Dulcius, amabilius,
Destruens cuncta schismata?
Te sacra probant dogmata
Nil esse gratiosius;
Sacra probant aenigmata
Te nihil esse mundius.
61
Designat Esther igitur,
Te, qua nunquam humilior
In creaturis legitur
Fuisse, nec suavior,
Pulchrior, amabilior,
Dulcior nulla dicitur.
Et propter hoc sublimior
Esse nulla te noscitur.
62
In Iudaeos invidia,
Saevit Aman perversitas,
Damnat eos perfidia
Crudelisque dolositas.
Mardochaei benignitas
Esther scribit euprepia,
Mutetur ut crudelitas
Decreto Regis impia.
63
Condolet Esther fratribus
Totius sui generis,
His auditis rumoribus:
Regem adit, qui foederis,
Signum dedit, pestiferis
Morti datis complicibus;
Damnatur Aman sceleris,
Eius notis criminibus.
64
Tu es Esther, perfidiam
Aman reprimens graviter,
Famulorum miseriam
Exterminans benigniter,
Regi summo feliciter,
Desponsata per gratiam,
Coronata perenniter,
Regiam tenens potentiam.
65
Vere notat inimicum,
Aman humani generis,
Dirum serpentem lubricum,
Iure pulsum de superis,
Condemnatum in inferis,
Accusatorem iniquum,
Quem tu calcas et conteris,
Deum reddis pacificum.
66
Sicut pupillam oculi,
Servos servas servo Regis;
Tu solamen es saeculi,
Refugium tui gregis,
Summa sponsa summi Regis,
Caput conteris zabuli,
Tu es verus liber legis,
Arca tabernaculi.
67
Flos vernalis, flos lilii,
Flos florum, decus virginum
Diceris, et auxilii
Fons plenus, custos hominum:
Cuius attraxit Dominum,
Et Angelum consilii,
Dulcis odor, ut terminum
Nobis daret exilii.
68
Ramum ferens virentibus,
Ore columba proprio,
Foliis fluctuantibus
Generali diluvio,
Quos turbarat undatio,
Noe, natis, coniugibus,
Refovit eos gaudio
Salutis intuitibus.
69
Vna serpentem pertica
Deserto tulit aeneum,
Vt si intus vis toxica
Quemquam laeserat Hebraeum,
Sanaratur videns eum
Ope Dei mirifica,
Propellente vipereum
Visus virtute Mystica.
70
Columba tu simplicior
Omni, tutrix humilium,
Salus hominum tutior,
Mundo tulisti gaudium,
Enixa Dei Filium,
Omni veneno fortior,
Medicina peccantium
Signo serpentis promptior.
71
Tu es porta, quae clauditur,
Apertionis nescia,
De qua propheta loquitur,
Hominum nulli pervia,
Qua Dei sapientia
Ingreditur, egreditur,
Semota violentia,
Per egressum non frangitur.
72
Virginitas est ianua,
Qua coelis fulgens altius,
Coeli non linquens ardua,
Messias Dei Filius
Conceptus est, exterius
Carne tectus exigua,
Corpus sumens perfectius,
Ex Te, Virgo praecipua.
73
Sicut sidus perluitur
Infuso solis lumine,
Et eo lux emittitur
Sine sideris fragmine:
Sic sine carnis crimine
Christus in te concipitur,
Ex te manente virgine
Supra naturam oritur.
74
Vidit Ioannes mysticum
Lignum quoddam mirabile,
Quod in coelo propheticum
Apparuit notabile.
Nunquam fuerat simile
Prophetis aenigmaticum
Signum datum, quod utile,
Praecedens ut mirificum.
75
Erat patens coelestibus
Amicta solis lumine
Mulier, lunam pedibus
Supponens, cuius culmine
Capitis seu pro tegmine
Duodecim sideribus
Sertam fulgebat numine
Suis plenis visceribus.
76
Nihil te magis proprie
Per istam intelligitur
Mulierem, quae serie
Prophetae nobis panditur.
In te namque concipitur,
Et oritur, iustitiae
Verus sol, nude oritur
Regnum caelestis curiae.
77
Tuis luna supponitur
Pedibus, et militia
Caeli tota per te regitur
Caput, duodenaria
Patriarcarum gloria,
Quae per te benedicitur,
Et bissena victoria
Apostolorum texitur.
78
Repleris plenitudine
Generis omnis gratiae,
Totaque multitudine
Virtutum et potentiae
Tu decus excellentiae
Tu lux carens fuligine
Culpae, splendoris gloriae
Mundum decorans lumine.
79
In te totum perficitur,
Quidquid verbis propheticis
De te, Virgo, praedicitur,
Et legis aenigmaticis,
Sive quidquid angelicis
Tibi verbis exprimitur,
Finitis verbis typicis,
Res manifesta cernitur.
80
Salve, solamen hominum,
Salve, munda stella maris;
Salve purgatrix criminum,
Salve virgo singularis,
Consortio carens maris
Concipis, paris Dominum.
Tu lapis es angularis
Quae das figuris terminum.
81
Tu supra caeli solium,
Ad dextram Dei resides,
Iuxta proprium Filium
Coeli Regina praesides
Confirmans mentes desides,
Praestans eis auxilium,
Et tuis servis provides
Impetrando subsidium.
82
Vbi namque sanctissima
Caro, quam Dei Filius
Sumpsit ex te mundissima
Inthronizatur celsius;
Creatis gloriosius,
Ratio vult certissima
Esse te, non inferius
Vel sede magis infima.
83
Ibi mater cum Filio
Gaudentes coeli patria,
Trinitatis consortio
Creata super omnia,
Tua benigna gratia
Felicitatis gaudio
Nos coronet et gloria
Beatorumque praemio.