3. Ionas

Mortales caecis iam mentem avertite curis,

Et fugite impurae ob noxas contagia vitae,

Vos Deus aetheria errantes observat ab arce,

Et coeli e specula radiis opera omnia lustrat

5

Ipse suis, qui magni etiam vaga lumina solis

Immittit terris, noctemque expellit opacam.

Non illi offusae quicquam occultare tenebrae

Aut hominum potuere artes, et ahenea claustra.

Ille iam tacitos explorat pectoris aestus,

10

Secretosque animi motus, atque intima corda,

Et iam cuncta videt saeclis ventura futuris.

Ille tuas Ninive culpas et crimina vidit

Admissa in superos gravibus plectenda ruinis,

Infelix Ninive, et regnis opulenta superbis,

15

Regnatrixque Asiae, atque orientis clara triumphis.

Ergo Dei monitis iussus tibi pandere vates

Fatidicus propere ventura pericula Ionas

Atque Asia amissa clades aperire futuras,

Quae non carminibus volucres, non praepete penna

20

Augurium docuere ullae, sed Rector Olympi

Aflatum implevit coelesti Numinis haustu

Fatorumque dedit seriem praedicere cantu.

Ille tamen magni imperiis parere Tonantis

Abnegat, et se palmifera procul abdit Ioppe,

25

Sive tui veritus Ninive convicia fastus,

Sive necem, et lapides repetito vulnere iactos,

Mox inde excedens rapida secat aequora pinu,

Et petit arva, cilix croceos ubi Tmolus odores

Diffundit, Tarsi Perseus ubi penniger urbem,

30

Et populis sedem posuit sua signa secutis.

Ecce ratem, mediis dum fluctibus errat Ionas

Adversae invadunt ventis reflantibus undae,

Et pelago bacchatur hiems, furit humidus Auster,

Arctoo Boreas sua flamina mittit ab axe,

35

Atque Eurus rubris Aurorae stridet ab undis

Et spumantem imis portum convolvit harenis

Caeruleique atro densantur in aethere nimbi,

Ac lucem eripiunt oculis nigrantibus omnem,

Coelo ignes flagrante micant, tremit horrida tellus,

40

Ipse gubernator clavum superantibus Austri

Vix regit, et praedonem aliquem, dirumve latrone

Autorem tempestatis, tantaeque procellae

Puppe vehi clamat, comites iam mergier omnes

Vnius ob noxam, sic diis, fatisque videri.

45

Ingemuere omnes, et tanto crimine nunquam

Pollutos sese contendunt, tristis Ionas

Transtra iacens tenet et compressa voce silescit,

Atque Dei nimbos, nec non freta vasta veretur

At sontem ductae sortes testantur Ionam,

50

Quem coeli tonitrus iam pridem et caerula poscant,

Quem ventis deceat dedi ut salis unda quiescat.

Ille autem attollens pallentia lumina coelo

Stellantes oculos tractus versare per omnes,

Et vigilem spectare Deum late omnia sentit,

55

Qui profugum retrahat ventis et fluctibus atris.

Vna omnes quis sit scitantur, numine laeso

Quo vivat superis invisus, et aequora sulcet,

Se vatem vocat ille Dei, sibi nomen Ionae

Esse docet, Niniveque Deum laesisse relicta:

60

Me me inquit rapite o comites, et mittite in undas

Vt venti ponant vehementes, et freta placentur,

Nam si vestra mei pietas praecordia tanget,

Nec praeceps iero in pelagi vada salsa profundi,

Heu quae vos fortuna manet, Nimbosus Orion

65

Obruet, et nigris Aquilo summerget harenis.

Has vatis socii voces mirantur Ionae,

Atque oculos simul ardentes, et flumina fandi.

Tum vero non invitum, ut fata aspera vitent

E prora tristes deturbant aegrius alta,

70

Ille Deum implorans, tacito pia vota labello

Suspendens, hyemi se atrae et reboantibus Euris

Devovet, et praeceps tumidi subit aequora ponti.

Tum siluere truces venti, pacata procella est,

Et placido velox decurrit gurgite puppis.

75

Ecce autem quod erit cunctis memorabile saeclis,

Posteraque, et praesens semper mirabitur aetas,

Monstrum immane maris spumantibus exerit undis

Ingluviem ingentem, faucesque ostentat hiantes,

Terribile, horrendum, formidatumque natantum

80

Squammifero generi, et curvis alti aequoris antris

Iam vatem vasto fluitantem captat hiatu

Ac latam non permansum demittit in alvum.

Ah miser, ah vates miser, ingemuere profundi

Te scopuli, te turba omnis Nereia luxit,

85

Te coryli quas amne suo pater Andracus ambit,

Et vitrea unda Lyci, Pynarique argenteus humor

Ter sol Oceano roseos iam merserat axes,

Ter nox extulerat rorantes atra capillos,

Cum ferus evomuit viventem cetus Ionam

90

Euxini pavidum ah mediis in marmoris undis,

Conspicitur nullus refluenti navita in alga

Qui nantem excipiat, qui tutis sistat harenis.

Quanquam illi haud opus est remis, nec puppibus ullis

Cui se coelicolum comitem rex optimus addit,

95

Et nutu tempestates, hyemesque serenat.

Sospes harenoso steterat iam margine Ionas

Aequoreos toto dispergens corpore rores,

Extollensque manus convexa ad lucida coeli

Ore Deo grates, et anhelo pectore agebat,

100

Et veniam fuso lacrimarum fonte petebat.

Mox Ninivem sacris properat de more peractis,

Et fore, ut amissae Ninivitae regna reposcant

Frustra Asiae memorat, quanta est a littore longe

Aegaeo Lyciae ad fines limitique fluenta,

105

Ah Ninive Ninive tua te tua dira libido

Excidioque alte vertet fumantia tecta,

Cum denos quater exoriens sol prompserit ortus.

Sic pater ille Deum statuit, qui saeva rubente

Fulgura molitur dextra, et fulgentia torquet

110

Astra poli. Haec fatus tremefactam terruit urbem

Et pavida insolitis agitavit pectora curis.

Continuo turbatae adeunt templa omnia matres

Crinibus effusis, et saccis corpora tectae

Deponuntque auro contextum et murice mundum.

115

Id cunctus populus, posito id Diademate tristis

Rex facit, et cinere immundo caput oraque foedat,

Omnibus ignem aris, Panchaeosque addit hodores

Et veniam superos ieiuno pectore poscit.

Nulla illis carpsere herbas armenta diebus,

120

Nulli amnem tetigere greges, aut roscida rura,

Nullus sylvestri cantavit arundine pastor.