79. ad Ioannem Rigonium

Altera post decimam, Iani, quo mense Kalendae

Elapso veniunt qua nos discessimus isthinc

Luce Sedeglianum (nam scribere singula certum est

Quicquid iter fausti nobis contraque paravit),

5

Hospitium haud vile exhibuit, dum pergimus illuc

Qui pueros Auriga vehit male cautus et aequo

Plus potus Terso prostravit gramine curru,

Dum caedunt nugas pueriles, protinus inde

Exiliens curru - nam nos cum coniuge gnatisque

10

Alter vectebat - metuentes libero, at illum

Conviciis dum onerant, videtur ab omni...

Nam pueri Aurigam pueros vocat ille sopitos

In frontem rugosus erat iuvenisne, senexve,

Femina virve foret ambiguum quod is ora gerebat

15

Imberbesque genas deformis cetera ravus,

Post caenae tempus curis me forte vacante,

Convitiis rursus pueros Auriga lacessit,

Insidias illi quales non respuat ultro,

Magno mercari moliuntur singulaque uni,

20

Pocula lege propinant, ut nisi singula sumat,

Bina bibat rursus, demum bene potus ad auras

Totam quanta fuit perstrictus frigore noctem,

Prostratus silici porcique simillimus oncat.

Postera lux orto iamdudum sole per arva

25

Et per arenosi mox ripas Tiliaventi

Caelinaequet Metunaeque ubi nos turba latronum

Cursantes solis frustra speculatur in agris,

Naoniae exposuit nullo discrimine praeter

Vnus quod puerum, dum curru desilit, haesit

30

Implicitusque rotis interque repagula quem nos

Protinus illaesum penitus servavimus, illic

Excepit blanda numerosam fronte cohortem

Dircaeus, laute nimium pro tempore tractans,

Doctorem Doctor, thalamo vetus hospes alumnum

35

Accipit, uxoremque uxor, pueraeque puellas;

Ancilla ancillam, puerorum turba cohorti

Inserta est nostrae, ex geminisque effecta repente

Vna fuit quales Nero, quando Claudius olim,

Et Salinator Poenorum viribus arma

40

Dum opponunt (si parva licet componere magnis).

Ex solito binis pugnarunt ordine castris,

Tertia nos demum Cogienses visere et urbem,

Sedibus optatis placita et considere terra

Laeta dies dedit, occiduo cum sole ruberet

45

Callis apricus, ubi non cedunt vina falerno.

Ingressis promissa patet domus illico, qualis

Consule digna satis non Rhetoris exigat usus,

Quamvis grammatici partes, non rhetoris ipsi,

Atria longa secant medium dehinc ordine plures

50

Hinc atque hinc thalam, maioris forte capaces

Quam mihi sit turbae, nec desuper horrea desunt,

Inferius vini cellae, hinc speciosa culinae

Forma suis extracta modis, cui pensilis hortus

Coctilibus muri Turri suffultus adhaerens,

55

Prospicit occasum, atque Orientis lumina solis

Vestibulum in foribus vitrens qua labitur humor

Iugis aquae, terras ima quae excepta caverna,

Influit atque urbis fossas ac moenia lambit,

Hinc venale Forum et clamosum spectat utrumque,

60

Consitum olivis collem ac celsam desuper arcem,

Praetor ubi totum cum moenibus aspicit agrum:

Subiacet a tergo vicus, pomeria, campi

Et procul Adriacis apparet Turris in undis

Nec non Tarvisinae Vrbis propugnacula longe;

65

Plurimaque opidula, hinc et amoenis praedia villis;

Sed ne praeterea queras quid publica cura,

Mi aedibus exceptis dederit, verum accipe pactum:

Solvitur argentum cum vino, ligna minoris

Multo quam isthic, carnes hic quoque villius, inde

70

Cuncta sale excepto simili ratione parantur:

Mane salutatum veniunt, ubi crastina fulsit

Purpureis Aurora comis, nos publico iussu

Primatum veneranda cohors gratantur amice,

Communemque vocant natorum iure Parentem

75

Fronte hilari et laetis animis, quacumque penes se

Sint mihi, proponunt, contra quas soluere possim

Non desunt grates; operamque meumque laborem

Polliceor, cunctis nullo discrimine semper

Impartiturus sic quod convenerat ante,

80

Inter et absentes per nuncia verba relatum

Coram transigimus firmato foedere utrimque;

Denique ut ad metam properemus; curritur ad nos

Ephebumque manus mox limina nostra: frequentat

Scilicet audituri aliquid mirumve, disertumve.

85

His ego more meo ne expectent grandia neve

Insolita edico, haud me invitum quicquid ab illis

Scriptorum optetur praelecturum, at prius ipsi

Adventu ut mecum scripsit gratentur ut ipse

Quid sit opus lecto possim decernere: scribunt,

90

Perlustro censu divisos classibus aequis

Ordinibus simul imprimis ex animo mores,

Quos incorruptos ut gentis littore fluxu

Semotaeque frequenti ut perspicio, bene spero.

Ingenia hinc captusque expendens, singula demum

95

Supputo quid sit agendum mecum et quid fugiendum

Constituo, ut nautae faciunt ubi sidera ventos,

Et pelagi motus scrutati lintea pandunt:

At ne quid lateat te, nos hic iam esse libenter

Crede, nec indigne patrios liquisse penates.

100

Nam genus hic mi te est hominum sat perque benignum,

Aurea quale fuit terris dum secla vigebant,

Insidiae hinc absunt hinc caedes, furta, venena;

At pietas, iunctaeque vigent, probitasque fidesque;

Nam quid quanta salubris sit clementia coeli

105

Prosequar? Atque situs quam divitis Vrbis amoeni?

Sic me cuncta iuvant, excepto quod male habet me

Hoc uno, nimium magni hic perhibentur honores

Doctorum generi, prae ut fit regionibus istis,

Haud tamen immerito, nam quid magis utile honestis

110

Vsibus humanis? Sed enim quia ferre necesse est,

Namque humiles, magnique sumus ceu tempora praebent,

Et res se nobis, aequa nos mente feremus.

Hos ter exhibuit successus nostra loco hoc res,

Consilii haec ratio nostri, fortunaque nunc est.

115

Ad nos tu istic, si quid erit dignum, quam scribito primum.

Heros a Colle hic, nascenti suada - Venusque

Adfuit et Charitum chorus - hoc adscribere iussit,

Commendat, tradique tibi se doctus amico,

Egregio egregius, docto virtutis amicus.