Bonaventura da Bagnoregio rhythmi, 6

Testo base di riferimento: E. Jallonghi, 1915

Cura dell'edizione digitale: Cristina Zanatta


6. de septem verbis Domini in Cruce

Primum verbum

Iesu salutis hostia, salutis sacrificium,

Iesu salutis gratia, salutis beneficium,

Iesu tuta fiducia, tutum refugium,

Tu pro humano genere captivum redime,

5

Tu pro humano federe ut exulem reduceres,

Tu pro humano scelere, culpas nostras tolle.

Tu pro divino munere, ut nos Deo coniungeres

Non recusasti vincula, non flagella, non verbera,

Non latronum patibula, non livores, non vulnera.

10

Sed dum te crux susciperet, et hostis in te fremeret,

Dum malleus percuteret, et clavus carnem scinderet,

Dum sensum dolor angeret angustiaque cresceret;

Patrem rogasti precibus, ut tanquam ignorantibus

Tuis ignoscat hostibus, ac te crucifigentibus

15

Dicens: Pater, ignosce illis, quia nesciunt quid faciunt.

Oratio

O mitis patientia, o mansueta mititas,

O immensa clementia, o immensa benignitas

Qui ut ovis mitissima non promis quaerimoniam,

Qui ut mater carissima iam excusas iniuriam,

20

Vt anima dulcissima tenes benevolentiam,

Vt voluntas piissima praebes misericordiam.

Ad te vadit spes animae. Ad te clamant suspiria,

Ad te decurrunt lacrimae, et pulsant desideria

Confidenter dicentia: ignosce nobis domine.

Secundum verbum

25

Iesu largitor veniae, Iesu solamen tristium,

Iesu laus penitentiae, Iesu spes penitentium,

Dum penderes innoxius, horum in poena socius

Dum te unus argueret et stulte reprehenderet,

Dum insultans insurgeret et blasphemando diceret:

30

Si tu es Dei filius, salva temetipsum et nos,

Esto tibi propitius, sicut salvasti alios;

Dum alter hunc corriperet, et hunc stultum ostenderet,

Dum se malum concederet, et te iustum assereret,

Dum ad te se converteret, et supplex tibi diceret:

35

Memento mei domine, dum ad tuum pervenis

Regnum plenum dulcedine, dum te regem ostenderis,

Tu amans poenitentiam, corda trahens per gratiam,

Non solum hanc memoriam concessisti, sed gloriam,

Dicens: Amen dico tibi: hodie mecum eris in paradiso.

Oratio

40

O prompta Dei caritas, prompta misericordia,

O prompta liberalitas, prompta munificentia,

Ad te currit devotio. Ad te redit memoria,

Coram te fit confessio, tibi patent praecordia,

Ideo cum fiducia, tibi precamur Domine,

45

Qui es sine malitia, solus et sine crimine.

In tua patientia, memento nostri domine.

Tertium verbum

Iesu lux et rex gloriae, fili Dei et hominis,

Iesu flos pudicitiae, fili Mariae Virginis,

Dum haec Virgo sanctissima tota plena doloribus

50

Genitrix amantissima, tot confecta moeroribus

Tua mater carissima, tota percussa fletibus

Nutrix diligentissima tota fracta singultibus

Iuxta crucem assisteret, et te pendentem cerneret,

Dum tormenta conspiceret et pro luctu deficeret;

55

Tu videns matrem flebilem, pressam amaritudine

Matrem tam venerabilem, dignam beatitudine,

Videns quoque discipulum amatum et amabilem,

Fidelem dei famulum, Iohannem vita nobilem,

Alloquens ambos dulciter, piae vocis oraculo

60

Commendasti benigniter matrem Christi discipulo

Dicens matri: mulier, ecce filius tuus:

Deinde discipulo: ecce mater tua.

Oratio

O qualis permutatio, o quanta inequalitas,

O qualis desolatio, o quae matris acerbitas!

65

Dum custos matri traditur, pro magistro discipulus,

Dum per matrem suscipitur, pro Deo vir pauperculus,

Dum matri custos mittitur, pro rege simplex famulus,

Sic tue Iesu gratiae me commendo humiliter,

Tuaeque providentiae me committo perenniter,

70

Vt exorante virgine, pro nobis stet suppliciter,

A peccatorum turbine, simus securi iugiter.

Quartum verbum

Iesu patris ingeniti virtus et sapientia,

Iesu cuiusque conditi tenor et consistentia,

Tu virtute mirabili panem multiplicaveras,

75

Tu virtute consimili stellam infans induxeras,

Defunctos suscitaveras, opera mira feceras,

Morbos omnes sanaveras, totum orbem formaveras.

Tu virtute terribili demonia eieceras,

Tu virtute consimili hostes tuos prostraveras.

80

Sed affixus patibulo, patri factus obediens

Iussu patris ut vinculo victus manens et patiens,

Qui vult quod hanc angustiam ut infimus sustineas,

Nec dictam patientiam a te liberans exerceas.

Quapropter tuo sensu condolens naturaliter

85

Clamorem confers planctui dicens lamentabiliter:

Heli, Heli lama sabathani, hoc est Deus meus,

Deus meus ut quid dereliquisti me.

Oratio

O lamentum mirabile, salutem agens hominum,

O innocens cor humile, poenas deplorans criminum,

90

Ad te fert me compassio, pro me te pati sentio.

Ante te me proicio, tecumque luctum facio.

Nam iste luctus utilis est mihi pro solatio

Qui mihi praemialis sit in aeterno gaudio.

Quintum verbum

Iesu dulcis memoria, sitibunda dilectio,

95

Iesu dulcis fiducia, laetabunda refectio,

Dum extensus existeres super aram patibuli,

Dum immolatus ageres redemptionem populi,

Dum te nudum aspiceret mundus instar spectaculi,

Dum lamentum ostenderet super te vultus saeculi,

100

Dum hostes de te luderent, et noti tui fugerent,

Dum clavi membra tenderent et nervi se contraherent,

Dum vulnera tumescerent et humores defluerent,

Dum carnes contremiscerent et virtutes arescerent;

Sitim supsisti fervidam, sitim amore languidam,

105

Sitim virtutum cupidam, nostrae salutis avidam,

Benigne dicens: sitio. Hominum fidem cupio

Salutemque desidero, pro qua pati me offero.

Oratio

O sitis saluberima exoptans amicitias,

O sitis cordis intima frangens concupiscentias,

110

Praesta ut ad te sitiam, et ista siti ardeam,

Pravam sitim effugiam donec ad te fontem transeam.

Potumque vitae hauriam, quo felix semper maneam,

Et Deum meum videam sanctam ingressus patriam.

Sextum verbum

Iesu nostra redemptio, Iesu redemptor hominum,

115

Iesu nostra dilectio, Iesu salus credentium,

Dum per crucis misterium diligenter perageres

Redemptoris officium ut homines redimeres

Sustinendo supplicium, ut inde nos eriperes;

Consumans sacrificium tuae carnis et sanguinis,

120

Consumans pacis proelium salutaris certaminis,

Consumans transitorium cursum huius imaginis,

Consumans opificium redemptionis hominis,

Dum mortis horam cerneres, dum hac vita deficeres,

Dum finem iam contingeres, dum omnia perficeres,

125

Vt in summa concluderes dixisti: Consumatum est.

Nam Iesus crucifixus est, et agnus immolatus est,

Sanguis eius effusus et praetium solutum est.

Diabolus devictus est et bellum consumatum,

Chirografum deletum est, et homo iam redemptus est.

Oratio

130

O bonitas boni Iesu, qui est nostra iustitia,

O veritas veri Iesu, qui est nostra scientia,

O caritas cari Iesu, qui est nostra redemptio,

O sanctitas sancti Iesu, nostra sanctificatio,

Consumma nobis gratiam et consumma iustitiam,

135

Consumma conscientiam, et consumma laetitiam.

Septimum verbum

Iesu via rectissima, Iesu salutis hostium,

Iesu porta tutissima, Iesu protector omnium.

Iesu salubris veritas, et lux mentem illuminans,

Iesu vitae felicitas, dulcor in corde iubilans;

140

Dum in extremis ageres, ut animam deponeres,

Dum hanc vitam desereres ut ad limbum descenderes,

Volens viam ostendere per quam debemus pergere,

Volens cunctos instruere, qui facti sunt de pulvere,

Volens illum ostendere qui potest nos defendere,

145

In quo debent considere, qui mortem debent capere;

Tuum sacratum Spiritum, tuo patri sanctissimo,

Commendasti per gemitum, sermone devotissimo dicens:

Pater in manus tuas, commendo spiritum meum.

Et inclinato capite, fixus in crucis stipite,

150

Acriter cruentato te, turpiter et indebite

Tu emisisti spiritum, et orbis talem fremitum,

Quod quisque per circuitum tuum percepit obitum.

Vt cuncta fletum facerent, et elementa tremerent

Vt saxu se dirumperent et sepulchra se panderent,

155

Vt terremotus fieret, velum templi se scinderet,

Vt luna retro cederet, solque contenebresceret,

Vt mundus ingemisceret, et natura flens diceret:

Ego lugens deficio, vel Deo inest passio.

Oratio

O mors, mors lacrimabilis, super quam plorant omnia,

160

O mors, mors lamentabilis, super quam flent innoxia,

O mors, mors ammirabilis, qua suscitantur mortui,

O mors, mors amicabilis, qua exaltantur strenui,

O mors sacra, mors nobilis, per quam delentur scelera,

O mors pia, mors utilis, per quam donantur proemia;

165

Praesta ut haec memoria, nos teneat continue,

Et stimulet praecordia, corque pungat assidue,

Vt menti lumen influat, et in agendis instruat,

Vt nos a culpis eruat, et vitae donum tribuat.