Francesco Pittiani epigrammatum libellus, 85

Testo base di riferimento: Marina Bossotti, tesi di laurea Università di Trieste, 1971-1972

Cura dell'edizione digitale: Barbara Zlobec


85. in mortem Cynthi poetae laureati

Iam radiis saeptus medium transcenderat axem

      Phoebus in occiduas et properabat aquas,

Mando fatigatus languentia corpora terrae

      Qua vetus herbosam fagus opacat humum.

5

Protinus irrepsit somnus mihi molliter artus

      Et faciles oculos irrigat alta quies.

Ecce novus vates praecintus tempora lauro

      Visus Iulaeo surgere laetus agro,

Quisquis es, o nobis auratum porrige plectrum

10

      Cum fide Threicia quod tibi dextra gerit;

Nec fas erit vestram mortali tollere palmam

      Ista nisi facilem barbitos addat opem.

Huius tanta gravi visa est reverentia vultu

      Duceret aethereum quilibet esse virum,

15

Eius forma solo graditur sed sidera tangit

      Vertice et in coelum proicit alta caput.

Dextra tenet plectrum, citharam tenet altera, coelum

      Harmonia resonat quo feriente lyram,

Lena pios humeros niveo praecingit amictu

20

      Quae nimium longos fundit in arva sinus.

Leniter incedit praefert cui praevia virgo

      Cum nervo immensam nobiliore chelym.

Hinc meat Euterpe musis comitata novenis,

      Cum sociis illinc pulchra Napaea venit,

25

Cuilibet in dextra est recinenti multa papyrus

      Quam solita est vatis scribere docta manus.

Haec legit heroo ductorum proelia metro,

      Haec elegium, lyricos sed sonat illa modos

Qualis in Haemonia stipatur Delius arce,

30

      Castalium fidibus dum citat ipse chorum.

Verum ubi pervenit qua panditur ardua Averni

      Porta Acherontaei, Tenariaeque fores.

En via fit lenis placido patefacta recessu

      Vt solet haud tristem spondet acerba gradum;

35

Ingreditur felix coetus per operta viarum

      Qua patet Elysiis orbita facta diis.

Dulcisono impletur cantu domus infima Ditis

      Quae gemitus sensit nunc capit unda sonum.

Tum ferrugineam transvectans navita Cymbam

40

      Flumine quod novies Tartara cingit aquis:

Quale melos tantum nostras defertur in aures,

      Quis novus hoc audax advena tentat iter?

Dixit et ad sonitum navis vestigia torsit.

      Margine caenoso dum sedet alba cohors;

45

Nulla mora est remis, admovit nauta carinam

      Suspicit insolitum quae reverenter onus.

Styx (mihi quis credat) fusca confusa palude

      Gurgite turbatas clarificavit aquas

Dum transit sinuosa ratis, stetit infera Nais

50

      Firma vado, cursum detinuitque suum.

Linter et impulsu conti non labitur ullo

      Sed proprio puppim carmine pondus agit.

Nullo ubi remigio Stygias tranaverat undas,

      Portitor in ripae gramine sistit onus.

55

Procedit generosa manus per inania Ditis

      Regna, semel cunctis post adeunda viris,

Ianitor horrendus triguttura comprimit ora

      Vnde soporiferum concipit aure sonum.

O meus o coniux, fatur Proserpina regem

60

      Quis nostrum rapta coniuge limen adit,

Hic sonus unde mihi? Magnum portenditur omen;

      Damna mihi timeo, damna parantur, ait.

Ad sonitum morsus avidos compresserat ales

      Quem fugat assiduo viscere nulla fames

65

Dum transit venerandus honos, dum praeterit agmen

      Dum nigra nectareis cantibus aula sonat

Belides, impleta requiescunt fontibus urna,

      Nec cribrum tenues undique rorat aquas;

Non avidus ramos fugientes esurit undas

70

      Quas sitit in medio Tantalus amne bibit.

Dum stupet Ixion qui sontia membra fatigat

      Cantibus illisum non rotat axe caput,

Sisyphiam molem tum primum vidimus alto

      Firmatam scopulo; dum lyra pulsa canit.

75

Crinibus anguineis non concita saevit Erinys,

      Nec tristes animas dira flagellat anus.

Denique iuguntur campis foribusque propinquant

      Qui solido Elysios ex adamante secant;

Occurrit numerosa phalanx per amoena piorum

80

      Rura, comas viridis laurea cuique premit.

His dum vita fuit, dum vescebantur in aura

      Aetherea, Phoebo dedita turba fuit;

Inter eos quidam Graio velatus amictu

      Ex humeris pendet cui tuba longa suis,

85

Maeonia excepit venientes voce; sedili

      Sistit odoratum quod rosa picta facit.

Expectate diu vatum pater optime Cynthi

      Venisti, Aonidum te comitante choro;

Dum nos silva tenet lucisque habitamus in istis,

90

      Quae fuit arguta est absona facta chelys.

Hactenus hic nullus quom non Cirrhaea propinat

      Pocula, nec nobis sunt Heliconis aquae.

Pierides absunt et abest quoque Cynthius: at nunc

      Pierides adsunt, Cynthius alter ades;

95

Tu latices sacros tu mystica pocula trades,

      Te duce reddetur pristinus oris honor.

Haec ubi dicta refert, teretem protendit olivam

      Atque novum viridi munere donat herum;

Tum pariter luco subeunt miroque feruntur

100

      Concentu, visum maxima silva negat.

Verum ubi per lucos nequicquam lumina tendo,

      Pectora deseruit semisopita quies.