Francesco Maria Molza Dido 3

Testo base di riferimento: P. Serassi, 1747

Cura dell'edizione digitale: Michela Naccari


Ite animae pars magna meae suspiria cordis,

      Ite per Elysias irrequieta plagas.

Ite, meas narrate faces, narrate dolores,

      Aurae vicini funeris ite duces.

5

Est nemus umbriferum miserorum carcer amantum,

      Silva quod obliquo myrtea crine secat.

Alpheus querulis hanc praeterlabitur undis,

      Semper et irati flumina fontis amat.

Narcissus vitreo se spectat amator in amne,

10

      Et quibus ah periit, crescere discit aquis.

Errabunda colit latebras resonabilis Echo,

      Reddit et incerto credita verba sono.

Forte per umbrosam curarum examina silvam

      Coniugis heu miseri flebilis umbra trahet.

15

Ite animae pars magna meae suspiria cordis,

      Ite per Elysias irrequieta plagas.

Quis scit an occurrat secreto in calle Sicheus

      Squallidus, et fratris vulnera nota gerens?

Si non occurret, querulos impellite ramos,

20

      Moestaque frondosis ingemat aura comis.

Protinus agnoscet legatam coniugis auram,

      Protinus excipiet fervida flabra sinu.

Si non excipiet, lymphas tum fontis amantes

      Consulite, et tremulas fluminis ite vias.

25

O te sic nunquam fugiens Arethusa sequacem

      Frigeret ardentes pectoris amne rogos.

Atque faces in aquis proprio non igne calentes

      Mitiget haud propriis fons fugitivus aquis.

Qua meus (ah coniux quondam meus) arva pererret,

30

      Quae colat ah silvae myrtea tecta, doce.

Ne suspirantis soboles temeraria cordis

      Pervolet incassum vestra per arva diu.

Sic ego cum nostri sub terras ibit imago,

      Hospita cum silvas, et nemora alta colam,

35

Grata feram fluvio lacrymis vectigal aquarum,

      Et tuus e nostro flumine crescet honor.

Ite animae pars magna meae suspiria cordis,

      Ite per Elysias irrequieta plagas.

Oscula Narcisso iubeo libetis odora,

40

      Ille mei forsan noverit arva viri.

Aurae lugentes, aurae sociate susurros,

      Et floris foveant murmura vestras comas.

Qua meus erret amor silvae per opaca, docebit,

      Monstrabitque viam, qua meus erret amor.

45

Se sic inventum inveniat, teneatque tenentem,

      Sic se possideat semper amatus amans.

Ite animae pars magna meae suspiria cordis,

      Ite per Elysias irrequieta plagas;

Sed melius poterit vocalis Nympha Sicheum

50

      Prodere, per virides illa vocatur agros.

Ipsam ergo inclament vestri, o suspiria, venti,

      Illa imperfectos reddet amica modos.

Myrtea, dicetis, num tecta Sicheus oberrat,

      Errat, inexpleto fabitur illa sono.

55

Sed quo carpit iter, vel qua nos tendimus illac?

      Hac, referet dubiae conscia virgo viae.

Coniugis anne gemit forte immemor? ast memor Echo

      Dicet, nam semper vixit amantis amans.

Possumus affari? fari ingeminabit et Echo,

60

      Num plorare licet? reddet et ipsa, licet.

Sed quae caussa simul cur non coeamus? eamus,

      Vox referet vestrae dux prope facta viae.

Ite animae pars magna meae suspiria cordis,

      Ite per Elysias irrequieta plagas.

65

Scilicet ah moesti volitate per ora Sichei,

      Et fugientem animam ferte sub ora viri.

Dicite, iam iam aderit Dido tua, plena pudoris,

      Occidet heu propriae vulnere fixa manus.

Audivit sonitum sacrata ex aede vocantis,

70

      Iamque venit sceleris tarda pudore sui.

Erravit, fassa est crimen; sed idoneus auctor

      Decipiens noxae detrahit invidiam.

Adde fidem Aeneae, fuerit qua parte pigendus,

      Errandum fuerit, error honestus erit.

75

Quid iuvat heu demens scelus excusare nefandum,

      Quidve latere cupis crimina laese pudor?

Erravi, erravi, nulla est erroris honestas,

      Coniugis ah poenas exige lente dolor.

Erravi, laesus pudor est, laesusque Sicheus:

80

      Erravi, et sanctum prodidi iniqua torum.

Ipse rubor frustra malis iam multus inerrans

      Sanguine funestum scribit in ore nefas.

Olim abiit pulsus, traxitque ad corda cruorem,

      Vt mage sanguineo in corde caleret amor;

85

Nunc redit in vultus cordisque cubilia linquit,

      Vt demum incipiant frigida corda mori.

Frigida corda mori multo sine sanguine nollem;

      Sanguis abi, er cordis perflue castra mei.

Iam ferro veniam cordis bibitura cruorem,

90

      Abluet expressus arma sinusque liquor.

Erravi, o furias male sana in mente rebelles,

      Erravi, o caecas pectoris usque faces.

Prodere ten potui thalami comitemque laborum,

      Optaram quondam quo moriente mori?

95

Ferret ut in terras alieno sole calentes

      Probra, peregrinis perfidus hospes aquis?

Ten potui Phrygio ten posthabuisse latroni?

      Hostis pro quo etiam vel mihi frater erat.

O mea vel saevis lacrymanda piacula Parcis,

100

      O mea vel Stygio facta pudenda Deo.

Quid faciam? quo fonte scelus, quo flumine tollam?

      Ni fluat e nostro flumine, fonte cruor.

Vota mori mea sunt, venias violate Sichee,

      Infelicem animam vulnere corde tuo.

105

Vt quos certus amor (dubium facit impius hospes)

      Iunxit, in Elysiis una fides societ.

Tecum ego ferales infelix umbra per umbras

      Ducam perpetuas sed sine luce dies.

Sol qui terrarum flammis opera omnia lustras,

110

      Sparge coma extremam nobiliore diem.

Si tua dum sceleris furerent contagia primi

      Lumina praeradians occuluere iubar;

Improba Connubii forsan ne vincla viderent,

      Vincla catenatam quae rapuere animam;

115

Nunc mea dum sceleris delet contagia dextra,

      Testis honorato in funere Phoebe veni.

Tuque ensis, manibus dudum quem tracto malignis,

      Duritiem a Domino disce cruente tuo.

Scilicet hunc linquit? danda haec sunt munera nuptis?

120

      Num timet ingratas ne gravet ille rates?

Iam Mortis caussam dederat, nunc tela ministrat,

      Non poteram telis forte perire meis?

Sed dedit, accipio, munusque in corde reponam,

      Nostra quid exhorres vulnera lenta manus?

125

Ensis abi, in medio Aeneae stat cordis imago,

      Excute vulneribus signa scelesta meis.

Tuque pyra, immitis quam flamma Cupidinis ambit,

      Vre notas famae, pectoris ure faces.

Deficio; iam saevit atrox a vulnere funus,

130

      Iamque graves oculos lurida Parca premit.

Ite aurae, Iliacam flabris impellite classem,

      Ito anima, indignans perfida ligna quate.

Didonem periisse sciat, periisse queratur,

      Dum gemet undantes per freta saeva rates.