Francesco Maria Molza elegiae 1, 9

Testo base di riferimento: M. Scorsone, Rossana Sodano, 1999

Cura dell'edizione digitale: Daniela Marrone


9. ad Cinnamam

Dum tibi purpureus vestit color ora, genasque

      Virgineus teneras enitet ante decor,

Lactea dum molles ludunt per colla capilli

      Et flagrant miris oscula cara modis,

5

Dumque decus roseis cedunt tibi, pulchra, labellis

      Purpureum Charites, puniceumque Venus,

Vlla nec est forma quae se tibi conferat audax,

      Solis anhelantes qua videt orbis equos,

Tu cura resoluta levique, et nescia amorum

10

      Effugias placidi regna superba Dei?

Nec Venerem tractasse velis, neu dulcia furta,

      Libera nec miti colla dedisse iugo?

Forsitan hoc veteres decuit, mea vita, puellas,

      Cum nondum Veneris promptus ad arma puer,

15

Cum neque adhuc formae studium, nec divite gemma

      Cura fuit longas disposuisse comas.

Non crinale aurum norant, non lucida pallae

      Tegmina, non ostri cognitus usus erat;

Nulli tunc puro stillabant tempora nardo,

20

      Vix dederant hirtae spicea serta comae,

Tunc neque Coa viam textrix effecerat auro,

      Vellera solerti texueratque manu.

Per dorsum horrebant saevarum terga ferarum,

      Mollia tunc frustra vellera gessit ovis.

25

Has inter primae contendit spicula pugnae,

      Telorum imprudens, saevitiaeque puer,

Quodque rubor fuerat tales fixisse puellas,

      Vertit in audaces tela cruenta feras.

At flexi in melius postquam moresque, vetusque

30

      Desuevit cultus, formaque coepta coli est;

Quaecunque incerta sternebat rura sagitta

      Deserit, et mediis urbibus errat Amor.

Hic si forte aliquam norit praestare puellam

      Duritie, et stulta virginitate capi,

35

Quanto illam absorbet correptam vortice amoris,

      Pallentem excruciat quotve, quibusve modis!

Pellicere in fraudem nec te id, mea Cinnama, possit,

      Quod nulla fueris tacta puella face:

Vidi ego quae miseros quondam lusisset amantes

40

      In luxum cana post abiisse coma.

Sic quondam Pholoe placido pugnabat amori,

      Simplex, nec stultos senserat ire dies,

Nullae illam molles poterant flexisse choreae,

      Spreverat una omnes dura puella iocos.

45

Ergo subtilem deponit vertice mitram,

      Aurea nec fuco splendet ut ante coma,

Cognita nec teneras nectunt Sicyonia plantas,

      Candidulo illudit sed stola longa pedi,

Impediunt longae crines candentia vittae

50

      Vincula, purpureus deficit ora color:

Aspiceret quisquis viduata monilia collo,

      Heu frustra rarum quaereret ille decus.

Risit Amor cultusque novos, mentemque puellae,

      "Tuque olim, dixit, tota futura mea es".

55

Obrepebat iners paulatim virginis aetas,

      Vltorem sensit cum male tuta Deum:

Occupat huic viridis languentia viscera pallor,

      Suffusis venis ante cruore levi,

Frustra iucundi contingit munera Bacchi,

60

      Munera fastidit quae tulit alma Ceres.

Odit iam longae candentia vincula vittae,

      Mutatae et sera prospicit arte comae,

Circumdat teneris rursum Sicyonia plantis,

      Candidulo illudit nec stola longa pedi.

65

Quis fore credebat? premeret cum serior aetas,

      Vestales tandem deserit illa focos.

Praecipiti ruit in furias mox acta dolore,

      Di, capiti pestis sit procul ista meo.

Nec tibi tam saevas optem, mea Cinnama, curas:

70

      Ah mihi non tanti sint tua tela, puer!

Sed moneo, teneris apti dum lusibus anni,

      Dum viget incolumis laeta per ora color,

Tu Venerem, natumque colas, volucresque sagittas

      Suspice, habet magnos iusta querela Deos.