19. Daphnis. In obitu Raphaelis Vrbinatis pictoris
Propulerant primo pecudes in pascua Sole
Gaudia pastorum, Thyrsisque, et pulcher Amyntas,
Dumque haec per teneras herbas et mollia prata
Immixta infirmis agnis, omnique vagantes
5
Parte, avido tondent viridantia gramina morsu,
Perculsi fato iuvenes et funere acerbo
Daphnidis, exesae rupis petiere latebras,
Qua prope vicini campos secat unda Metauri,
Et placido mordet flaventes gurgite arenas.
10
Tum prior immiti confectus corda dolore
Hanc imo promsit Thyrsis de pectore vocem.
Vos o Virginei coetus, placidissima Nimphae
Numina, quae virides saltus, secretaque rura
Curatis, quasque arva iuvant, obductaque nigris
15
Fontibus, et vario gemmantia prata colore,
Ferte pedem, et nostros faciles ne spernite fletus.
Tuque o, seu choreas silvis nunc ducis in altis,
Seu celer agrestes pernicis robore lyncas
Plantae agitas, pariterque tibi nemus omne remugit,
20
Pan gregis intacti custos, cui fistula septem
Decrescit numero imparibus compacta cicutis,
Huc ades, et querulae miseratus sibila cannae
Menalios linquas saltus, et templa Lycei,
Dum repeto extinctum crudeli funere Daphnim.
25
Ille etenim (iuvenem vix tum firmaverat aetas)
Ignotas ausus mentem traducere ad artes,
Sacra Deum variis ornavit templa figuris,
Et vestros duxit laevi de marmore vultus.
Non illi pingues tabulis expellere tauros
30
Cura fuit, glebasve attrito invertere aratro;
Semina non longo deductis ordine sulcis
Mandare, et gravidis falcem supponere aristis;
Non ferro attenuas frondes hic strinxit acuto,
Tantum pallentes hederasque, cruentaque myrti
35
Brachia, et incertos deflexa umbracula ductus
Assiduo cultu studia ad diversa vocabat
Gratum opus, antea et in mediis iam surgere silvis
Cernere erat Panes, et Faunigenos satyriscos,
Intextasque simul buxo frondent e Napaeas.
40
Horruit, et latebris fugiens se credidit altis
Inscia pastorum pubes, sed pocula vobis
Quae posuit Musae nuper quo carmine dicam?
Non illi Alcimedon aequo certavit honore,
In medio Cypris madidos in litore crines
45
Abstergens, molli terras arridet ocello.
Illam gens vasti spectat procul humida ponti,
Piscosos circum scopulos Delphines in orbem
Caerula verrentes dispergunt marmora caudis.
Aligeri hos frenant pueri, tergoque recurvo
50
Excepti varios agitant per litora lusus,
Spiculaque, interdum flaventes unda capillos
Aggravat, et salsa rorant aspergine crines.
Quid referam torni decus et quae plurima utrinque
Ansas silvestres sparsit labrusca racemis
55
Densior, et croceis hinc inde evincta corymbis.
Talibus in studiis curas en Daphnis agebat,
Linquere cum patrios colles dilectaque rura
Cogitur, et dulci sese divellere ab ora.
Egressus silvis formosi ad Tybridis undam
60
Constitit, et fama iam iam super aethera notus
Immensas tandem moles et tecta domorum
Conformare cupit, fructisque incingere muris.
Et dum conspicuis cumulat fulgentia signis
Templa Deum, splendentque novis Altaria donis,
65
Illi iam sordent postes fuligine nigri
Assidua, et parvis foenilia nixa tigillis.
Sic humiles quondam virgae mollissima silva
Roboribus crescunt duris, et brachia iactant;
Mox tamen has fractis tempestas disiicit umbris
70
Acta Erebo. Daphnis primo sub flore iuventae
Occidit, et tenebris moriens circumdatur atris.
Nil illi ingenuas animum excoluisse per artes
Profuit, aut superis struxisse ingentia templa,
Quae Leo, qui paribus mundum compescit habenis,
75
Iampridem aethereas iussit consurgere ad auras.
Quo superi, quo docta manus, et cognita caelo?
Quo vis clara animi? quo tot inventa? sepulcrum
Cuncta tulit: lacrymis aeternum, et nocte profunda
Vrgetur Daphnis, nec me dolor improbus egit
80
In scopulos, clausitque atro torpentia somno
Lumina, vel divum quisquis miseratus ab alto,
Excussit summo aerei de vertice montis?
Quis pecori signum, postquam te fata tulerunt
Imprimere, aut certo partiri limite campum,
85
Ausit et immensae numerum subducere arenae?
Quis maris undisoni campos, liquentiaque arva
Exprimet, aut agiles nudato corpore Nymphas,
Caerula dum findunt trepidantibus aequora mammis?
Quis nemorum altorum umbras, aut quis pascua, et
90
Gemmantis posthac pictae telluris honores?
Quis notet? aut gracili meditantes carmina avena,
Pastores, dumosa hirtae dum rupe capellae
Pendent, et dulci distendunt ubera lacte.
Vos quoque nexilibus ornati cornua sertis,
95
Hircipedes Satyri, pavidas et vana timentes
Signa olim egistis per litora nota Napaeas.
Vsque adeo ingenio Daphnis, digitisque valebat.
Non tamen ingenii vobis memoranda reperta
Vlla moram fecere, Dei, quin funere acerbo
100
Oppeteret, nigros latices melioribus annis
Invisens, quaeque arva colunt felicia manes.
Daphni tuos obitus montes, silvaeque loquuntur,
Et moestae pecudes, simul et suspiria frondes
Iunxerunt, viridi Cythisoque et graminis herba
105
Abstinuere diu deserta in rupe capellae,
Ante expectatum foliis languentibus omnis
Aret ager, virides nullo et cogente per herbas
Floribus exustis argentea lilia passim
Demisere caput; misero o quis nunc mihi saltus
110
Ostendat vitreis quos praeterlabitur undis
Tybris et humentes contorquet gurgite ripas?
Illic ad tumulum nostros quae semper amores
Testentur, lauros, umbrosaque robora myrti
Constituam, et steriles silvas ad busta vocabo.
115
Crescet, et (haec saltem nostri monimenta manebunt
Luctus) mox tumulo aeternum superingruet umbra.
Interea hybernis vos parcite flatibus Euri,
Parcite dum teneris pubescunt arbuta ramis.
Forsitan hic olim pastores vota quotannis
120
Reddent, ut Cereri magnae, Baccoque Lyaeo,
Et molli pariter cingent altaria vitta.
Ipse obbam lactis, et vina liquentia fundam
Infelix, fragilique animum solabor avena.
Aspice nos, facilisque veni, subitosque luporum
125
Incursus pecori prohibe, et contagia saeva.
Haec Thyrsis, laeni signat quae pulcher Amyntas
In trunco aeternum, curas testantia inanes.
Carmen hiat, scissoque patent in cortice fletus.