Convenevole da Prato regia carmina ad Robertum Andecauensem, 54

Testo base di riferimento: C. Grassi, 1982

Cura dell'edizione digitale: S. Di Brazzano


54.

Hoc est pometum bina bonitate repletum

Alborei generis depicti tegmine veris:

Poma dat et flores pomorum fertque colores

Distinctos more spetiei sicut odore.

5

Pometum vernum tenet hoc genus, ecce, quaternum

Scilicet herbarum virtutes fert variarum,

Est ubi, si tela feriunt, optata medela,

Est ubi floretum redolens et cernere letum.

Hoc et radices habet: o quas discere dices

10

Nomina fors harum cupiens doceas et earum!

Ducit poma bona que dulcia dant ope dona,

Laudari merita, si sunt in nube perita

Condita, vel tecta pulula lanugine recta.

Hec curant herbe pestis grave vulnus acerbe,

15

Dum rabidus latrat Siculus qui conscia patrat

Crimina, vel rugit quia Petri dogmata fugit.

Si modo vindicte dormit retributio ficte

Mentis, non credat dolus ut fine duplice ledat,

Vulnere torquendus, cum carcere cede terendus.

20

Quam bene Psalmista, quam dulciter instruit ista

Doctrina leta metro referente poeta

Iste! Cum redolent, succidi turbine nolent,

Sicut turbatur vas plenum, quando citatur

Et clarum nescit fore, set violenter acescit.

25

Aurum, quando silet bursa sic divite, vilet,

Set cum donatur large, tunc nobilitatur.

Hoc Macedum tellus habuisse datur grave vellus

Auri Iasonis, non Herculis atque Sinonis:

Tunc que fulgebat fulva lanaque ferebat

30

Famam pomposam, laudem mundo generosam,

Terra mari vincta fuit, atro nomine cincta,

Et paupertatis portavit et asperitatis

Pondera cum pena, quia vellera sprevit amena,

Custodire viris permictens prelia diris,

35

De quorum suco fit potus, et obvia bruco

Herbas per fortes ducenti sepe cohortes

Pugna fere sortis referentis premia mortis

Brucos adversus, quibus est sensus prope mersus

Humoris rore quodamque cadente liquore.

40

Vernans herbetum patet hoc prodesse facetum,

Ac redolet letum pometum, rite rosetum,

Et fert floretum suavem pro tempore cetum.

Transit muscatum quod fertur odore creatum

Summo millenis gradibus quasi numine plenis.

45

Vnus flos horum variatur mille colorum:

Formis nil iris patet obiice lumine miris.

Phebi flos unus retinet mirabile munus:

Plus radiat stellis cunctis est quando novellis,

Vel nitidis bellis armorum, sive puellis

50

Regum formosis spetialiter et generosis

Obiectus. Gratis nomen mirabilitatis

Ob hoc sortitus tanta specieque potitus

Est: merito transit laudes: hic celicus an sit,

Anne quidem visus quod miserit hunc Paradisus,

55

Eius et est oris facies similisque coloris

Parque quidem celi. Si testi fama fideli

Est cuiquam, danda fuit hec in prole domanda

Regis. Iam flore simul usus et eius odore,

Cum decepit eam sic Iason forte Medeam,

60

Tindaridemque Paris Veneris cum floribus aris

Istis atraxit, sic quedam fabula faxit,

Et servituram libito. Iecurum prope curam,

Grecus Troianum post hec duo lustra profanum

Obsedit, Priami cum pectora corda vel ami

65

Visceris oppressit meror: fortuna recessit,

Fessa triumphorum sibi tot tribuisse proborum

Munera, diptongo set consilio quoque longo

Fallacique brevi cum robore duplice sevi

Atque dolis nixis tunc prodere semper Vlixis.

70

Forsitan ista nimis digressio longaque primis

Propositis distans, cum maius nunc opus istans

Sit de floreto, quod non decet ore quieto

Nunc sopire via, quia non est creta Sophya,

Curam dormire patriam que poscit adire.

75

Cura revertendi, nunc expergiscere! Flendi

Est opus amissum tempus. Cor per fera scissum

Vulnera sanare, litus curabat arare,

Flabat et in montes, credens contundere sontes.

Plus nam devota cum corde silentia vota

80

Clamant quam verba tonitrus sonantis acerba,

Ante Deumque silent verbosa, tonitrua vilent,

Oris et insani clamor prout organa vani

Discordisque foris velut intus multa canoris.

Multa petunt extra prodire putamina dextra

85

Et pulsant claustrum cordis sibi pandere plaustrum

Infestantque manum. Cor librans poscere vanum

Temptamenta, queo cur non nunc absque Lieo

Esse? Quid hocque serit bellum? Que me fera querit?

Dicite: quem gunfum fixistis in orbe triumphum?

90

Quam pretio dignum, nacti fraudando benignum

Et regale solum Latii, cum nectare colum

Implentes? Quanto radiatis et undique manto

Obtenti voti vestra dulcedine moti!

Vindex est Parca, cum non pro lege monarcha

95

Eligitur Christi, set pro pinguedine tristi

Solum gazarum vel vanis rebus earum

Pomparum. Quedam nunc nube sub istius edam

Noctis et umbrantis enigmatis ore sonatis

Obscurum sensum, referente putamine censum.

100

Vertex telluris cervis lucis quoque muris;

Triplex vel morbis pes et totus simul orbis;

Et: caput inde rote, iunctum discrimina mote.

Pestis in clero deflenda dolore severo,

At puros pena calcat, cum transit hiena;

105

Vmbra tenet nexos tunc ad servilia flexos.

Ecce quod effecte sunt stelle lumine recte,

Sole queque volent celum vel subdere nolent

Phebo nec lune se; nec contingere prune

Hos possunt. Tales habeant dominos spetiales,

110

Qui fora non spernunt horum quos vivere cernunt

Seve pomposos, elatos, delitiosos,

Insanos, sevos in fraudibus atque coevos

Non prope Sansonem, set dirum corde Neronem,

Non Petrum Simonem, set mundum nempe draconem.