Convenevole da Prato regia carmina ad Robertum Andecauensem, 37a

Testo base di riferimento: C. Grassi, 1982

Cura dell'edizione digitale: S. Di Brazzano


37a.

Rex invicte, potens, acerrime, docte Roberte

      Ac generose pie quolibet ac opere,

Rex es in adversis constans et mente secundis,

      Rex virtute vigens, rex pietatis amor,

5

Rex cui secure possum mea dicere pure

      Iura nefasque datum virus et omne satum

Et lamenta feris dampnis, commotaque multis

      Atque modis variis ictibus innumeris.

Rex, ego sum quondam regnorum, non modo, princeps:

10

      Italyiam quam gens omnis ubique vocat.

Vix nomen superest, vix me cognoscit in orbe

      Quisquam qui norat quam bene nota fui.

Fugit honor, vires, et clara peritia fugit,

      Fama probis fugit intitulata viris,

15

Egregius cessit sanguis, semen probitatis,

      Militie fugit ordo subesse sciens,

Et genus atque decor, nec amor patrieque remansit

      Comunis, nec qui particularis erat.

Pax neque que cives concordia nectit et arctat

20

      Est mecum: lacrimans fugit hyando: "Vale!"

Imperio cunctis dominabar libera regnis,

      Occupat at fines plurima villa meos.

Heu, pudet, et nudam tedet producere vitam

      Et piget ingratos pascere luce viros,

25

Et piget infestos tot nunc sufferre labores,

      Ni rex solamen des micchi desque statum

Desque bonam pacem des quam scis vimque salutis,

      Desque, prout robur, rex, valet acre tuum.

Rex, potes hoc certe solum donare, Roberte,

30

      Consilioque potes auxilioque potes:

Nemo potest sane sicut tu, rex, quia vane

      Blanditie fugiunt te vel adesse sciunt

Vel si te scire metuunt vel forte venire

      ..................................................

35

Sunt tua verba gravi sensu librataque suavi

      Lance Roberte quidem pondere dando fidem.

Posse tuum fortes habet in bellando cohortes,

      Auxiliando placet plus tamen utque tacet.

Me tibi conmendo, rex, sis miserens micchi. Flendo

40

      Hec expono tibi: Multa venena bibi;

Plena necis proceres micchi pocula sepe dedere,

      Effecti diri set mage quippe lupis,

Potavere meam, puto, peioresque medeam

      Quam credam calidam sive sitim validam.

45

Primum nam plenum fuit acri morte venenum,

      Igne fuit, moris ast aliudque foris,

Et flammas flabat, que me merore cremabat

      Atque furore suo - fervet hoc assiduo -

Me non vicinis solum laniare rapinis,

50

      Set Cimbris, Capulis, barbarie populis.

O rex experte, que defleo dira, Roberte,

      Dampna meoque rogo compatiare rogo:

Hic rogus est mortis, vel plus quam mors fera fortis

      Vrit. Adulterium nunc tenet imperium,

55

Ignis avarorum iam surgit ad astra polorum

      Celestes ut opes nudet agens inopes;

Invidie dumus pungens et lucida fumus

      Turbans atque polum fedat ubique solum.

De reliquis dicam: linguam tederet amicam,

60

      Ipsa referre decet lingua quod illa secet.

Rex pie, parce feram rem quam recoles fore veram,

      Nec possum iecoris vim retinere foris:

Occultare negat flammas rogus hiis quasi degat:

      Ostendens lucem, monstrat habere ducem.