Francesco Di Natale carmina, 51

Testo base di riferimento: M. Marković, 1958

Cura dell'edizione digitale: S. Di Brazzano


51. de adventu Petri Cyppici,
patricii Spalatensis, hecatonstichon

Buxea multiforas nunc nunc age, tibia, voces

Concine; Threiciis concordent aurea nervis

Plectra; coronato prodeas, cantator Apollo,

Vertice, non humeris desit genialis amictus

5

Purpureis, Phrygiae sed habens contegmina pallae.

Talis ades, celsi qualis veneranda Tonantis

Exhilaras sacro nitidus convivia cantu.

Eia age Castalio coeant e fonte sorores

Sicelides, nimio quatiant age verbere terram.

10

Applaudantque simul iuvenes puerique puellae

Et matrona, graves vultus sed ponat opertae

Frontis ac obductas hilarent pia carmina rugas.

Permutentque genas tantum dum munera divis

Rite celebrati reddantur debita voti.

15

Dum nivei centum maculentur caede iuvenci,

Dum tibi turicremis cumulentur cinnama flammis,

Iupiter, astrigeri residens qui vertice Olympi

Cuncta regis, decimum prospectans lumine mundum;

Qui mare velivolum, terras qui lege gubernas

20

Perpetua et liquidus quicquid complectitur aether.

Quod Petro dilecta suum remeasse penatum

Limina, quod reduci licuit tetigisse carina

Optatos patriae portus, dulcissima natos

Pignora facundi constringere pectora fratris

25

Moribus et nulli cessurae coniugis almam

Conspicuamque fidem, superat quae nobilis omnes

Hesperias Graiasque nurus probitate decori

Corporis. Hanc niveam contendat quisque Lacaenam

Esse, peregrinis tamen at remorarier oris

30

Nil timuit placidi constans reverentia Petti.

Nec timuisse procos decuit telasque retextas

Coniugis absentis. Felix cui casta pudicum

Praeservat fortuna torum taedasque iugales,

Seu licet ad Gangem, gelidas seu tendat ad arctos,

35

Vel super Hesperiae loca disiunctissima Thules,

Amne Canopaeo vel qua fluit aequore Nilus.

Nulla timoris erit spiritus in pectore fixa

Composito, nullis libeat mihi ponere lustris

Temporibusve modum semper tibi fida manebit

40

Vxor, amica tuae servabit munera vitae.

Nec properare domum fama cogeris iniqua:

Eximium patriae decus et generosa nepotum

Gloria, Petre, tuum, properavit publica gressus

Cura tuos, propriae postponens munera causae.

45

Dum miseris conferre putas, dum quaeris amicis

Obsequium patriam firmo munimine fulcis

Dumque tuam, dignis patriae te quisque parentem

Laudibus ad summi perducit sidera caeli.

Perducantque precor victuri semper in aevi

50

Saecla. Nec immerito: quis enim gravitate Catonis,

Religione Numae, Bruti pietate perennis

Moribus aut Laeli meruit maiora diserti.

Num Ciceronis honos, divi num Caesaris almum

Nomen, an excelsi praestantia clara Metelli

55

Tot meruere, sacrae quot habet praeconia laudis

Noster Amyntorides, nostri prudentia Iani,

Qui ratione moves geminas in vertice frontes,

Praeteriti retinens quicquid praecesserit aevi

Quicquid et est subita venturum clade repellis.

60

Ingenio volvens quid sit tolerare, negandum

Quidve, per adversos truculenti numinis aestus

Magnanimus calcas, sapienti corde refrenas

Fumiferos animi motus tenebrosaque mentis

Damna, sub Hectoreo possunt si talia cerni

65

Pectore. Tot oculi tibi sunt, quot, maxime, summis

Rebus agis, cauda, quot habet Iunonius ales;

Clara serenato fulgent quot sidera caelo,

Littore Mygdonio numerantur quotve lapilli.

Non amor aut odium certant, non muneris in te

70

Praemia, vaniloquae non fallax gloria pompae,

Non dolus aut dubiam lacerantia fulmina mentem;

Ast honor et pietas, cordato pectore virtus

Nobilis, egregium decus et veneranda deorum

Religio placidi simul et mens conscia recti.

75

Qua soleas, iusta perpendens omnia lance,

Solvere quid deceat, turpi quid distet honestum,

Quid sumus et quantos humana negotia motus

Exagitant, - scelus oh! - variat quam caeca rebelles

Alternans fortuna vices, quo turbine fertur

80

Vita hominum, brevibus nimium conclusa diebus.

Quis modo divini memoret reverenda Platonis

Dogmata? Num Samii docuerunt talia vatis

Scripta? Stagireo num sunt haec digna magistro,

Quae tibi longa dedit rerum experientia, longus

85

Vsus et ex summis prudentia condita libris?

O quantum et quotiens felix, o mente benigna,

Qui procul amota causas caligine rerum

Perspicis, heroas contemnens, sceptra, tyrannos,

Divitias Fulvi vel crimina sacra Metelli.

90

Hoc melius quam si Gadibus remeare subactis,

Litus ad Eoum properes, Rhodopeia Martis

Regna, simul Babylon, vel quae spolianda trophaeis

Ausoniis invicta manet; si sub iuga mittas

Tot populos, quot Roma suis submisit alumnis

95

Martia. Praecipui sunt haec monumenta triumphi

De propria virtute suos quod quisque parentes

Sublevat ac titulos statuat non caede rubentes,

Vrbibus eversis non vi neque fortibus armis,

Laude sed aeterna, facis ut, meritisque togaque,

100

Nestoreos Phrygiosque precor victurus in annos.