Antonio Tebaldeo carmina 19

Testo base di riferimento: S. Pasquazi, 1966

Cura dell'edizione digitale: M. Sartor; I. Tomei, 2022


Ad Ianum Muzarellum

 

Desere belligeri furiosos, Iane, tumultus

      Martis, et opposita proelia claude sera.

Ferreus est quisquis miseram nunc incolit urbem,

      Quique potest tantas inter adesse neces,

5

Totque hominum tristes morientum audire querelas

      Quos rapit immiti funere tetra lues.

Iane, veni, et modicos digneris adire Penates,

      Et mecum agrestes incoluisse casas.

Hoc alii fecere dei: dignatus Apollo est

10

      Pascere Thessalicas lata per arva boves.

Ille tamen vatum deus est, qui lucida toti

      Lumina dat mundo, quique futura videt.

Pauperis Alcides pastoria tecta Molorchi

      Incoluit, quamvis de Iove natus erat.

15

Sed quid ego veterum repeto monumenta deorum?

      Hoc amor, hoc pietas, hoc iubet alma fides:

Alma fides stabili quae pectora nostra catena

      Vinxit, ut hanc aetas solvere nulla queat.

Deseruit numquam iuvenis Phoceus Orestem,

20

      Sed longas rexit sedulus usque vias.

Pirithoique fides Stygias deduxit ad undas

      Thesea: non atras horruit ille domos.

Aeacides obitu miseri commotus amici

      Hectoris admotis corpora traxit equis.

25

Sed neque tartareos iubeo te visere Manes

      Lethaeosque lacus tergeminumque canem,

Extremae nec te disquirere littora Thyles

      Caede nec humana commaculare manus.

Sed te ad frondosos saltus, ad amena vireta,

30

      Ad placidas silvas, ad mea rura voco.

Est locus haud steriles inter notissimus agros,

      Quem nostra octavus signat ab urbe lapis.

Hunc Albaretam veteres dixere coloni

      Ducentem innumeris nomen ab arboribus,

35

Quem pater Heridanus fluitantibus alluit undis,

      Crescit ubi densis populus alba comis.

Hinc virides hederae serpunt, hinc densior illex

      Surgit, et innexis vitibus ulmus adest.

Est et glauca salix simis dilecta capellis,

40

      Capripedique viret pinus amata deo.

Hinc patulis quercus consurgit ad aethera ramis,

      Quae Phaethonteae littus obumbrat aquae.

Hanc Dryades plantasse putes Genioque dicatam,

      Vsque adeo spargit molliter illa comas.

45

Huius nigranti Zephyrus spaciatur in umbra,

      Semper et in summis frondibus aura sonat.

Icarios quicumque cupit vitare latratus

      Atque Cleoneae fervida signa iubae,

Hoc ponat sua membra loco, captabit opacum

50

      Frigus, et in mediis se fore credet aquis.

Credibile est, positis telis levibusque pharetris,

      Dictynnam fessos hic recreare choros.

Adde quod hic illic rugoso in cortice centum

      Nomina nympharum littera sculpta notat.

55

Inde sacer medio spectatur flumine lucus,

      Nulla ubi mortali semita facta pede.

Hinc licet alituum varias audire querelas

      Aera mulcentes frondiferumque nemus.

Crediderim hic cineres Phaethontis inesse sepultos,

60

      Aut hic Egeriam delituisse deam,

Aut longo quotiens cursu defessos anhelat

      Hic locat Heridanus cerula membra senex.

Quicquid id est, hunc, Iane, deos habitare putandum est:

      Vox audita fidem numen inesse facit.

65

Quare age, Iane, veni cari visure sodalis

      Praedia Sicaniis invidiosa locis,

Quae nec flava Ceres, mollis nec spernit Iachus,

      Nec picturatis Flora venusta comis;

Formosoque ruber custos non distat ab horto,

70

      Et mea dignatur visere rura Pales.

Quid referam Pana? et Satyros? Faunumque biformem?

      Quos Dryadum insanos fervidus urget amor,

Silenusque senex dulci vexatus alumno

      Errat, et est pecori sarcina inepta suo

75

Silvanum taceo redimitum fronde cupressi

      Atque alios centum quos numerare labor

Sed quid agam si forte petis, quae grata voluptas

      Sit mihi, quod studium, quid mihi, Iane, ioci,

Quaerimus assiduos vigilanti mente labores,

80

      Ne premat ignavus pectora nostra sopor.

Inter Apollineas versor, mea numina, Musas,

      Miraturque novam Tityrus ipse Chelym.

Est Galatea mihi carmen, carmenque Cytheris,

      Et memoro flammas, pulchra Amarylli, tuas.

85

Nunc sequor occultas inter dumeta volucres,

      Sternitur et telis plurima praeda meis.

Nunc iuvat auritos lepores agitare molossis,

      Et matri catulos eripuisse suos

Et modo versutas vexare per avia vulpes,

90

      Et saevum a stabulis nocte fugare lupum.

Nunc pisces captare plagis, nunc cuspide curva

      Figere, et hamato fallere saepe cibo.

Nunc iuvat agrestis lusus spectare palaestrae

      Grandia nunc agili mittere saxa manu,

95

Eminus et validis iaculari hastile lacertis,

      Veloces cursu nunc glomerare pedes;

Nunc Bacchum spectare hylarem mustoque fluentem,

      Carpere nunc avida mitia poma manu.

Nec teneri desunt haedi, non turdus, et anser

100

      Mollior, et pressi copia lactis adest.

Adsunt ficedulae pingues, et plurima perdix,

      Et decorat nostras galbula lauta dapes.

Omnia quid memorem? Te solo, Iane, caremus,

      Nec tam pulchra mihi te sine rura placent.

105

Ergo veni, nec nostra velis differre morando

      Gaudia, cum facilis sit tibi cursus aquae

Non rigidae obstabunt cautes, non saeva Charybdis,

      Nec quae detineat Scylla proterva ratem.

Sed si forte times fragili te credere cymbae,

110

      Ad nos tu celeri, Iane, volabis equo.

Tunc me felicem, tunc rura beata putabo,

      Hospitium tanto, Iane, dedisse deo.