Giovanni Aurelio Augurelli geronticon liber, 8

Testo base di riferimento: M. Niero, 1986-87

Cura dell'edizione digitale: Ketty Peruch


8. ad Petrum Lipomanum
in obitu Clarae sororis

Amoena, Petre, quae vides vagus loca

Putato vana te videre somnia

Nec esse quippe, sed videri et undique

Per altum inane lubricumque prospici.

5

Aves canorae et arborum leves comae,

Et acre murmur insonansque frondium

Eas movente leniter favonio,

Canes per aequa fervidi, fugax lepus,

Puella flore vinciens novo caput,

10

Amore laetus ac vagans levi puer,

Et omne, quod videris hic alacriter

Videre, prorsus umbra sunt perennium

Inanis ac valentium esse perpete

In omne tempus. Ast opes, agri, domus,

15

Et ipsa vana sunt quoque haud habentia

Sui quid integrum suive quid potens,

Et usque firmum et usque consonum sibi.

Nihilque forma, robur ac decor valent

Honorque ferre quo diu queat fore

20

Ibique quicquid editum sub aethere

Vides: caduca cuncta sunt, fluentia

Et usque, praeter id, quod alma munere

Dedit deorum et expetenda gratia

Tibi mihique caeterisque quibus datum est

25

Valere mente: mens enim modo viget

Futura semper ac humi simul grave

Reliquit ipsa pondus, ad sacras poli

Statim perennis et levis volat domos,

Vbi fruuntur aurea pii vice

30

Vigoris omnis ac salutis intimae;

Vigor nec alter est, salus nec altera,

Bonum nec alterum, nec ulla caeteris

Beatitatis aut quietis actio

Inest, movente sed sub orbe fluctuant

35

Vbique cuncta. Firmior parum tamen

Is est hic unus, ima qui colens, supra

Caput tuetur idque promptus exerit,

Gravisque donec hic moratur, explicat

Levisque et altus alitis pennas modo

40

Caelumque mente, ceu solutus corpore,

Petit. Sed haec est vita perfecti nimis

Viri beata, qua frui pauci queunt

Quanque ille (si qua id sustinet dici) tuus

Colendus in primis sacerdos maxime

45

Affectat atque, sponte spretis omnibus

Quae mundus ultro viribus cunctis petit,

Vnam secutus, prorsus hanc complectitur;

Et nunc in altis montibus latens procul

A patria, amicis, atque caris omnibus

50

Vni unus haerens, qua potest, uni studet

Placere, cui se dedicavit unice,

Nunc urbe degens percitos sontes metu

Solatur, audit, excitat, terret, monet,

Hortatur atque promovet miris modis,

55

Viciis relictis, ad decens, ad fas, ad id

Quod iure miseris convenit mortalibus.

Mox expeditos ad pios cultus trahit

Ipsos volentes atque ad alta dirigit

Spectanda, quae mens sic honusta corporis

60

Torpore vix allucinando suspicit.

Haec ille. Sed nos, qui secundis sedibus

Debemur olim forsitan vel tertiis,

Parere sanctis legibus compellimur,

Servare mores, abstinere fraudibus,

65

Vacare cupiditate, inani gloria,

Iraque cunctis denique actionibus

Prodesse multis et nocere nemini,

Sese tueri, ne labemus, ne vagos

Variosque cursus incidamus noxios,

70

Quos nostra nobis semper huc infirmitas

Apportat aut quos ille nobis ingerit

Humanitatis persecutor impius.

Horum ipse conscius opifex rerum Deus

Multos acerba morte quondam substulit

75

Multosque rursus forsitan (quae est Illius

Immensa et infinita providentia)

Extinguet ante quam iuventa illuxerit

Illis serena, ne mala his contagio

Contaminati prorsus orbis ingruat

80

Labemque moris improbi secum trahant.

Lugent parentes inde cara pignora

Abrepta variis et dolendis casibus.

Suos amores coniuges viros, suas

Viri vicissim coniuges tenellulas

85

Fletuque lachrymisque ac piis ululatibus

Diesque noctesque expetunt, quaerunt, vocant

Frustra miselli. Tu sororem saepius

Adhuc requiris, ante quae diem cadens

Desideria sui reliquit plurima

90

Tibi, parenti, coniugi, cunctis suis,

Virtute, forma, moribus sanctissimis,

Quales decebant nobili exortam domo.

Sunt haec dolenda, sunt piis affectibus

Haec prosequenda, non enim duro sumus

95

Nec sentiente procreati robore,

Natura at extat insitus nobis dolor,

Dolere fas est omnium cunctis vicem

Carissimorum ac perpeti luctum diu,

Quoad doloris iusta vis resederit.

100

Est finis, ubi tete in sinum receperis

Ac cogitaris esse iam receptui

Tandem canendum, nostra ne si commodis

Eius feramus ante, videamur parum

Sentire quid nos deceat et sanctissimae

105

Exire iussos caritatis terminos.

Hanc vos videre, hanc alloqui, hac viva frui

Velletis omnes, coniugi prolem dare

Hanc caram, opibus uti suis, honoribus

Fungi paratis utriusque splendida

110

Virtute. Sunt humana quippe haec omnia

Et expetenda et omnium gratissima.

Sed est quod illa forte ad haec fari queat

Volvisse sese haec et cupisse consequi

Dum vita staret, donec in terris diu

115

Quaerendo quod non assequi quisquam potest,

Ipsa elaboraret; neque haec magni tamen

Nunc adeo facere vel probare, ut anxie

Terra marique, sedulo, domi foris

Vt fit, petantur omnibus periculis

120

Ac digna tanto sint honore denique,

Errore mentis quantus his vanae datur,

Quae si parentur, non minus molestiae

Profecto quam iucunditatis afferant,

Secumque multo sic melius actum putat

125

Quam si iuventam protulisset longius.

Vidisset, inquit, multa quae mortalibus

Acerba casus vel voluntas attulit

Maligna saepe vel potestas acrior,

Quam ferre possit aequa virtus ullius

130

Vnquam vicissim: sic labor laboribus

Connexus, alter alteri supervenit

Semper nec ulla concitis semel quies

Datur laborum vel malorum fluctibus.

Pluraque alia quoque, maxime vero omnium

135

Privata, publica, universa incommoda,

Iniqua patriae quae tulerunt tempora,

Sensisset. At nunc Coelitum vacans choris

Interque divas ambulans felicius

Quibus beata perfruatur gaudiis

140

Vix suspicari possumus, ne dicere

Id audemus his minutis versibus,

Hoc praeter unum, quod, venusto nomine

Iam Clara, nunc re sydus it clarum polo.