Epistola Nicolai Michaelis Bonaiuti Florentini missa ad dominum Alamannum de Adimaris incipit

 

Si mea verba rudi paulum sermone loquntur

Contra pontifices altos proceresque potentes

Aut alios cinctos quodam de nomine sacro,

Deprecor ut videas prudenti corde repletus,

5

Defendas adeo praestanti pectore coram

Collegio cleri et magno pastore Quiritum,

Quod norma Christi caro studioque sophyae

Philosophi et sacra praefulges lege peritus,

Quod fieri decet in praesenti carmine, noscis

10

O clemens Alamanne Dei, o clarissime cardo,

Tu decus eximio de Adimaris sanguine cretum

Es lumen patriae venerandum praeside Romae,

Cerne preces nostras sincero pondere mentis.

Non odio saevo nec atroci turbine fastus

15

Ipse fui motus nec ab ambitione regendi,

Non cupidus gazae nec sacrae sedis habenae,

Non avidus sceptri damnandae laudis honoris

Nec causa reprobandi aliquos qui mente fideli

Doctrinam fidei servant in nomine Christi,

20

Quod iusti proceres recto qui corde gubernant

Ecclesiae populum Domini praecepta ministrant

Et cives constant patriae caelestis in Vrbe

Et pariter mites homines qui mente flagranti

Iussa Dei faciunt, faciunt cum pectore puro

25

Doctrinae sanctae votum sub cardine mundi,

Sunt simul accepti regni caelestis in aula.

Sic adeo cleri qui servant iussa tonanti

Electi semel a Domino radiantis Olimpi

Nec non et constant rutilo sub Sole ministri,

30

Qui populum pascunt superi praecepta docendo

Electi quando constanti pectore magno

Pontifici satis assidue parere laborant.

Sed contra varios homines mea verba revolvo

Qui pia dicta Ihesu ficto velamine laedunt,

35

Qui praecepta Dei fallaci tegmine narrant,

Ecclesiae Christi requiem violare fatigant

Et populum fidei maculant cum corde protervo,

Decipiunt homines quodam cum nomine sacro,

Luxuriasque suas animos et sanguine fuso

40

Sanctorum saciant, etiam scelerata Dyones

Vota diu, pariter dapibus sua crimina complent

Et iustam turbam saeva dicione flagellant.

Hos contra diro tantum sermone ferebam,

Quod recte meditando parumper pectore noscant

45

Quicquid amant contra caelestis nomina regis,

Quicquid agunt contra validi mandata tonantis,

Quicquid habere palam digno de iure deceret,

Ymmo pro viciis turgenti corde patratis,

Vt sua corripiant constanti vota vigore,

50

Dicta Ihesu recte vigilanti mente resummant,

Quod valeant pulchra superi gaudere theatro.

Si forsan cleri resonanti voce profantur

Me nimium fore commotum fervore superbo,

Quod reprendo palam rigido sermone priores

55

Praelatos templorum alta qui sede locantur,

Qui simul ecclesiae sanctae fastigia captant,

Quod veram fidei seriem sancire tenentur.

Non decet eximio positos in culmine cleros

Doctrinae Christi tantum reprendere vilem

60

Civem degentem sacro sine nomine templi,

Quare cum rabido nimium dictamine mordes

Collegium primum templorum cum ordine gestum,

Ac alios pastores ecclesiae statione vigentes,

Quod tibi clerorum iam religione negatum

65

Presbiteri titulum fuit et solamen honoris.

Et pridem captus Veneris fervore fuisti,

Cum lasciva palam calido livore petebas,

Victus eras nimis et laudis fallacis amore,

Subiectus viciis mansisti tempore longo,

70

Nunc rigido fastu motus reprendere curas

Praelatos venerandos qui sufferre videntur

Ecclesiae sanctae frenum sub vertice Solis.

«Ergo parum linguam patula cum fauce reclude,

Ne quaerat nimis eloquio reprobare disertos

75

Et doctos cleros templi qui lora gubernant,

Qui debent alias et gastigare catervas».

Sic respondeo, polluto velamine dempto,

Quod stolide pridem vivendo tempore multo

Cum fingens magis optabam lasciva referre,

80

Multa ligans Veneris connexi carmina nervis,

Ficta poetarum vigilanti mente revolvi,

Tunc alium librum religans in versibus egi,

Denique mutato nostro cum pectore voto

Cuncta semel rapidis flammis donare citavi.

85

Me tandem clerorum religione locavi,

Sed praesto dolui rigido sermone reprensus

Ne mihi presbiteri titulorum dentur honores,

Cunstos inde fui positus pro limine claustri

Qualiter ignarus sensus, ignarus et artis

90

Gramaticae normae, dempta dulcedine fandi,

Sicut longevus solidis sine viribus essem,

Ceu mihi deficerent constantis munera mentis.

Ac tantum, optabam sacros ediscere dictus

Et furtim Psalmos noctu rimabar ovanter

95

Et mecum satis occulte mea vota replebam,

Cum fuit hoc notum socio fuligine victo

Invidiae fuit a renuendo praeside iussum,

Nam mihi ne sacri legerem dictamina libri,

Tunc exire fui de religione gravatus

100

Pridem quod Phebus radiando volueret annum.

Si mea vota forent sceptro concepta superno

Denique non essem praestanti a iudice laesus,

Si careo viridis ferventi ardore iuvente,

Non cecidit solitus nostro de pectore sensus,

105

Si natura mihi terse dictamina linguae

Derenuit, vetuit fultos dulcedine cinctus,

Non tamen ignarus vigilanti corde videbor.

Non omnes homines qui habitant telluris in ora

De simili radiant intus virtute repleti,

110

Sicut ait sancto Paulus decoratus honore:

«Si neque sum clerorum conditione repertus,

Sum vera Christi cum religione ligatus

Nec non ecclesiae quoddam sum corpore membrum,

Si quoque non oculus fortasse foramen in anno,

115

Sum simul ipsius quicquam cum pignore sisto,

Quod decet ut membrum quicquam patrare per ipsam,

Ergo mihi licet aut teneor defendere corpus

Ecclesiae sanctae, pariter reprendere cunctos

Qui laedunt ipsam, violant pia iussa tonantis».

120

Confiteor captum viciorum pondere vasto

Me nimium fore vel stimulo quandoque gravatum,

Lascive Veneris variis plerumque rogavi

Cum precibus Christum tolli de mente labanti

Hoc nec donavit servo cum pace quietem.

125

Si licet hoc fari devote, dicere possem

Quod novi degentem aliquem sub Sole colonum

Nescio si vidit fortassis ymagine somni

Sive sibi potius detexit visio vera,

Sed citius quodam somni clam tempore credo

130

Vrbem divinam crevit vel mansit in ipsa,

Respexit gaudens in ea pulcherrima multa

Quae nullus vivens digne recitare valeret,

Nemo putare potest prudenti pectore secum,

Ac ea cum calamo nulli describere capto

135

Nam licet, ipse Deus solus comprendit et egit.

Si quoque vera loquor Ihesus est altissimus ille

Testis et agnoscit quicquid cum carmine nostro

Vir docuit condi variis sermonibus ipse,

Sed tamen hoc rogito et posco cum supplice voto,

140

Quod pius ecclesiae pastor mea carmina cernat

Et laedat siquid vanum claudetur in ipsis,

Quod neque sum sancto caeli repletus amore,

Sed peccator homo nimium sum crimine fultus,

Multotiens nescit dubitanti pectore sensus.

145

Te precor ut nostros versus cum pondere cernas

Volvendo siquid retinent sermone fideli

Narratum capias dando fervore benigno

Christicolis qui almo cupiunt gaudere tropheo,

Si reliqui mordent ipsos cum dentibus horum,

150

Non curo quoniam Dominus qui cuncta rependit

Reddet cuique suam iusto cum pondere sortem.