Niccolò Buonaiuti epistulae 16

Testo base di riferimento: F. Porro, 2023

Cura dell'edizione digitale: F. Porro, 2023


Nicholai Michaelis Bonaiuti Florentini epistola missa ad amicum caritatis incipit

 

Sobria constringit vigilante mente voluntas

Nunc mea cum valido circum praecordia nexo,

Quod tibi describam firmo fervore taballam,

Quod mihi concedit tua virtus plura loquendi

5

Arbitrium largum suavi mulcedine tecum,

Dat calamo medium, requiem per viscera figit,

O carissime amice pio solamine polles,

Qui decus exhibuis patriae vel amena sodali,

Qui fidei dono et studio pietatis abundas.

10

Si tibi quas teneor praesertim reddere possem

Absque mora digno grates ardore pararem,

Sive preces fando mota dulcedine linguae

Sive pio cum animo rutilantis munera gazae,

Sed nummis careo, pauco sermone disertus

15

Sum, quid enim valeo donum permittere dignum,

Quod simile esse tuae miro caritatis amori

A quodam videatur opaco tegmine dempto?

Tu quoque servasti Latiali parte locatum

Me quondam spoliatus eram praedone rapaci

20

Absque toga nec opes nec partem frugis habebam,

Tu quoque salvasti me in atroci pondere poenae

Cum percussus eram pauper, nam cruribus aeger,

Absque cibo, victus nimio languore iacebam,

Erga me motus cara pietate fuisti,

25

Tunc ego canus avena miser cum turbine saevo

Firmiter inveni vestro de pectore munus

Quod minime quodam respexi corde paratum

Horum qui propria mecum regione vigebant.

Nil mirum quoniam pulchris virtutibus ardes,

30

Vota Ihesu recte ferventi pectore gliscis,

Templa Dei vivi simul augmentare laboras,

Presbiteris iustis adeo praebere favorem

Subsidium et fidis donare libenter amicis.

Non manet in vasto thesauri pondere carum

35

Praesidium, citius radiat pro corde benigno,

Sicut ait Christus, quando pro tegmine templi

Femina concessit parvo cum pondere nummos,

Plusquam alii tribuit mulier ferventer et ipsa

De fructu vitae donavit amore citata

40

Et reliqui miserunt de quo fiscus abundant,

Non supero placet arreptum dicione metallum,

Sed modicum donum concessum mente fideli.

Si mihi parva tuo de fructu dona dedisti

Non recte mandare puto maiora decebat

45

Te, quoniam potius genitos conducere debes,

Tam fruges praebere sibi quam frigore vestes,

Nec proprias segetes lato rimaris in agro

Nec gazas nec oves tecum penetralibus urges,

Cum manibus lucrum potius patrare fatigas

50

Et citius natos quam alios augere liceret.

Non decet excelso positum nam culmine regem

Pauperibus minimum recte donare talentum,

Sicut Alexander Macedum de milite cinctus

Ostendit quando pauper poscebat ab ipso

55

Praesidium vitae cupiendo munus alendi,

Rex sibi donari mandavit civibus urbem,

Pauper ait: «Tanto nec amo solamine molem,

Non licet ut modico tribuam cum pignore fructum».

Dux validus sibi miranda dulcedine dixit.

60

Non decet argenti massam praebere colonis

Pauperibus cives quando conducere lucrum

Cum minibus quaerunt nec dono frugis abundant

Et parvos semper genitos depascere oportet,

Quod potius licet ipsorum salvare creatos.

65

Non amat aeternum lumen cum corde fideli

Qui neque solicite natos augere laborat,

Vt replicat sacro fidei dictamine Paulus,

Ergo tuum fuit a firmo probitatis amore,

Mandatum mihi sincero cum pectore munus,

70

Cum mira pietate meum sine nube dolorem

Crevisti recte, praesto pia dona dedisti.

Quid refero tantum signato carmine pura

Vota tuo iuste ferventi corde locata?

Sicut enim munus mira pietate tulisti

75

Virtutis caro fremitu quam moribus ardes

Horum qui tali sociati mente fuerunt.

Firmus amor patriae semper tua pectora complet,

Cum puro studio pariter praecordia ducit,

Quod vere solii grataris honoribus eius,

80

Sed precor ut semper fidei fervore tenaci

Vota putans euvangelium servare labores

Vt laudes habeas aulae caelestis habenae.