Epistola Nicolai Michaelis Bonaiuti Florentini missa ad Silvestrum domini Phylippi de Adimaris incipit

 

Impiger assidue vigilanti mente refixus

Sensus Silvester de Adimaris germine pulchro,

Qui tua cum studio crebro praecordia voluit

Circum flagitium patratum corde prophano

5

Magni collegii sacro de pignore cleri,

Cum calamo cogit paulo mea verba referre

Quicquid ego nosco tali pro turbine mentis.

Non ego sum tanto prudenti pectore fultus

Quod valeam digne similem discernere causam,

10

Sed quaedam tangam lepido sermone loquendo.

Si mea laudando non sunt repleta tenore

Carmina, parce meo studio clementer amice,

Nobilitas animi pollens de sanguine caro,

Quae tua cum dono sincero pectora ducit,

15

Perpendet verum pulsa caligine fraudis.

Si bene respicio, narras qui scandala debent

Tollere solicite servando iussa tonantis,

Scisma patrant simul et figunt per corda virorum,

Quod tibi flagitium sensus nimis esse videtur,

20

Damnandum vicium quoniam praedicitur ipsum.

Quicquid ego teneo fari dictamine poscis,

Quod quaedam tibi devote describere curo,

Pro quibus ablato dubio spectare valebis

Sinceram partem, dempto velamine mentis.

25

Si quoque quid recitant turgenti pignore cordis

Cardinales esse pia ratione peractum

Ceu referunt neque debebant signare tabellas

Narrantes Vrbanum papam in sede Quiritum

Esse locatum et sincero de rure sacratum,

30

Sed quia non potuere parum constringere luxum,

Tunc migraverunt ab eo velamine ficto,

Scandala miscendo populi per corda latenter,

Tunc alium pastorem cum fervore superbo

Legerunt Rodani pergendo patenter ad aedes

35

Scisma, simul pravo nimium sermone docebant

Magnates adeo cives regesque potentes

Et validos proceres ludendo tegmine falso.

Sed paulo cupio tecum perpendere causam

Pro qua flagitium tantum patrare citavit

40

Vastum collegium turgenti mente gravatum,

Quod quando papam semel Vrbanum esse recusat

Tunc fore se clerum tali cum voce repugnat,

Ymmo probat semet mendaci sorte vocatum

Esse nimis praestanti factum et praeside pravo,

45

Quod refero quaedam delapso tempore gesta.

Silverius fuit a laudanda sede remotus

Et constrictus in exilio ut revocare negavit

Infandum patriarcham, ceu Theodora volebat,

Vigilius fuit et stauratus culmine sacro

50

Papatus tamquam reginae dicta iubebant,

Ecclesiae chorus arbitrium de iure patrandi

Pontificem summum iusta pro lege tenebat

Et cur Silverius fuit alta sede repulsus

Noscebat simul et quicquid Theodora petebat,

55

Ergo liquet sicut mansit maiore coactus,

Tunc chorus ecclesiae quando solamine mitrae

Pastorem sicut voluit regina locavit,

Aut haeresis laqueo fallaci mente ligatus,

Quod fuit erroris vicium de pectore pulsum

60

Quisque palam iuste secum firmare valeret,

Si devictus tunc haeresis livore fuisset

Doctrinae fidei coetus sua vota negasset,

Qui numquam vetuit labenti tempore saecli,

Quod patet ut solum elegit dicione gravatus.

65

Nec fuit a studio cleri pro crimine pravo

Vigilius damnatus adhuc sub cardine Solis,

Quod liquet ut iuste veneranda sede vigebat,

Quamvis collegium victum a maiore vocasset.

Dic, precor, et quare crebro vitare laborant

70

Vrbanum satis esse pio de iure patratum

Prefulti cardinales fuligine falsa,

Si quis eum vetat ecclesiae magnum esse ministrum

In cathedra Petri, cleri et de more priorem,

Vigilium negat esse bona cum sorte locatum,

75

Ymmo pontificem fidei nam corde refutat

Quem populus Christi cantus cum pignore laudat.

Nunc alium papam simili ratione probabo

Ni fuit expulsus quondam Benedictus ab aula,

Papatus Silvester eadem parte retentus,

80

Qui tamen eiectus doluit de culmine cleri,

Tunc iterum Benedictus eadem sorte receptus,

Qui rursus ruit a veneranda sede repulsus,

Gregorius praesul mansit cum pignore sacro,

Qui fuit Herinci regis dicione remotus

85

Et vi clementem poni constrinxit in aede

Princeps et dyadema palam suscepit ab ipso.

Hunc quoque Gregorius miranda sede fugavit

Ac iterum cathedram papae captavit ovantim,

Post contra famulus Herinci bella patravit,

90

Cum fuit extremo vivendi tempore dixit:

«Stringite basilicae Petri sub cardine valvas,

In feretro corpus semel extra ponite postes,

Si Dominus pandet divino pollice signum

Inter pontifices nostrum firmate cadaver».

95

Collegium statuit sicut sermonibus inquit:

Sponte fuere palam reseratae in cardine portae

Nec non ingessum fuit intra limina funus,

Quod patet ut verus mansit solamine papa,

Ceu Deus ostendit digito pia signa colonis.

100

Dic mihi cur illi reprobanda mente recusant

Vrbanum fore sincero sermone vocatum,

Cum prohibent ipsum, prohibent arcana tonantis,

Gregorium reprobant, ymmo miracula Christi.

Nunc alium tibi pastorem prepandere curo,

105

Viribus Herinci sicut terrore gravatum

Collegium tribuit victori culmen in aede,

Qui Florentinae patriae glomeravit in urbe

Concilium, varios cleros pro crimine luxus,

Praelatos adeo plures de sede removit,

110

Qui Venerem cupiebant fulvi et dona metalli,

Presbiteriis aliis horum donavit honores,

Non quidam coetus cleri discessit ab ipso

Nec quoddam sibi concilium sua vota negavit

Nec damnavit eum vivendi tempore saecli.

115

Quod liquet ut siquis digno de iure vetare

Vrbanum vult, victorem confundere debet,

Gregorium simul et simili ratione fidelem,

Vigilium nec non in eadem voce nefanda

Pontifices varios tali dicione locatos,

120

Et quicquid fecerunt quando cacumen habebant.

Si quoque damnentur, sicut reprobare deceret,

Omnia quae statuerunt sub vertigine mundi,

Presbiteri nulli fieri cum iure videntur

Et neque collegio veneranda sede liceret

125

Magnum pastorem digno sermone locare,

Quod neque sincerum recta ratione tenetur,

Quod nemo stabilire ipsum de iure valebat,

Quod qui stauravit, iusta sine lege vocavit.

Ergo precor quod pausato cum pectore cernant

130

Quod simili causa qua saepe ostendere quaerunt

Quando pontificem laudanda sede Quiritum

Vrbanum renuunt, renuunt sub culmine Phebi

Pastores aliquos sacros simul esse ministros,

Collegium reprobant adeo quod cessit ab ipso,

135

Ymmo palam semet falsos recitare patenter

Esse citant coram famosis regibus orbis

Et coram populo magni et splendore tonantis.

Nunc absit, precor, hec fallax insania cunctis,

Quod cardinales victi caligine fastus

140

Omnes christicolas reprobando pondere laedant

Et cognoscant quod nulla dicione vocatus

Vrbanus fuit et veneranda sede locatus,

Cum populus Romae stabat penetralibus eius

Absque suis armis, quodam sine turbine plebis

145

Post digne fuit almo consecratus honore,

Ceu scripserunt veraci sermone tabellas

Vndique tunc illi, dempto velamine fraudis,

Et postquam nimis ampulloso pectore moti

Scisma palam contra gesserunt nomina papae,

150

Scandala miscendo procerum per corda latenter.

Tu paulo tecum vigilanti mente revolve,

Si mea verba tibi vera cum voce profantur

Quod tibi complacet, expulsa caligine capta,

Sed chorus ecclesiae sanctae sancire laboret

155

Si bene fecerunt coram virtute superna.