10. IN ANDREAM MANTINIAM PICTOREM
Sicut Agaenorei surgunt ubi cornua Tauri
Praecipit iam vere, solum pubescit, et arva
Luxuriant, ridentque novi per gramina flores:
Sic studiis haec nostra viget florentibus aetas,
5
Ingeniisque bonas torpere vetantibus artes.
Sed tuus in primis ut pleno Cynthia cornu,
Andrea, splendescit honor. Tu caetera vincis
Sydera luce tua. Tantum illustrata labore
Et pictura tuo, quantum Romana poesis
10
Vergilio, et Graiae Smyrnaeo carmine Musae
Dedala monstravit tibi se natura, modumque
Quo res ipsa facit. Tu viva coloribus ora
Fingis, et umbrati fallunt mortalia vultus
Lumina, posse loqui credas, animata putantur
15
Membra, tepens sanguis venas et spiritus implet,
Nec tabulis haerere pedes, sed vera videntur
Figere, et alterno vestigia linquere gressu.
Frons, oculi, vivos edunt et brachia gestus.
Sic varios animi motus ostendit imago.
20
Sic levis affectus manus est imitata latentes,
Et verum mentita decus, simulata verentur
Ora humana ferae, volucres ad inania tecta
Vt venere, nihil possint ubi sydere nactae
Praecipiti fraudem properant evadere lapsu.
25
Pictus aper setis horrens et lumine torvo
Dentibus in falcem ductis armatus et ira,
Allatrare canes iuvenumque audacia corda
Aspectu frigere facit, fugere columba
Exanimes aquilam, pueri timuere colubrum.
30
Ars tua tanta potes, tantas industria vires
Obtinet, ut vivis aequare carentia vita
Possit, et humanos etiam deludere sensus.
O vetus, o foelix laudati temporis aetas
Desine te iactare, suos extollere ludos
35
Graecia iam cesset, certamina ponat Olympus.
Posteritas iam vincit avos, melioribus astris
Vtimur, optati labuntur ab aethere fluxus.
Quid Gnidiae Veneris, quid te suspendit Apellis
Gratia? Protogenis tabulas et Zeusidis unas
40
Parrhasii quid cernis aves? Quid signa Myronis
Lysippique vides? Quid te spirantia tardant
Marmora Prxitelis, statuaeque Euphranoris? Omne
Phidiacum superatur ebur, Polycletica virtus
Sordet, et Andrea perdit collata decorem
45
Tu decus Italiae, nostri tu gloria sedi.
Tu patrui immortalis honos, concedere laudem
Patria post Livium debet tibi grata secundam.
Ingenio laetata tuo tibi semper apertas
Ostendit pictura fores, tibi porrigit omnes
50
Divitias, penorisque sui penetralia pandit.
Ergo suum recte voluit et Mantua civem,
Largaque magnanimus statuit tibi praemia princeps.
Nec dolet Antenor te regna Bianoris olim
Praeposuisse suis, quando graviore senecta
55
Mantua et antiquae praecellit origine gentis.
Artis apex ubi consistis vetat altius ire
Quid superest nisi picturis infundere vitam?
At Iovis hoc, hic siste gradum. Sed in ocia solui
Cum nequeat Virtus, manus exercenda, nec artem
60
Iam, sed magno operum numero sine crescere laudem.
Tu potes aethereo deponere numina coelo,
Atque animas monstrare oculis, mirabile, nostris,
Quod natura nequit. Superos mortalibus ergo
Sensibus exponas, nobisque ostende Tonantem,
65
Phidiacumque Iovem, confictaque numina vero
Vince Deo, quod si meritis tua praemia virtus
Non habet aequa, nihil pendas mortalia Virtus
Vera supergrediens sua praemia quaerit in astris.
Longa igitur triplices ducant tibi stamina Parcae:
70
Nestoreosque dies et Mathusalemia secla
Aetherei donent animi, post funera coelum.