19. cursus bubalorum

Vltima bubalici steterant spectacula cursus:

      Haec etiam genii non habuere parum.

Postquam informe pecus ferratis naribus amplis

      Adfuit et calces constituere pares,

5

Terga, dato signo, stimulis agitator acutis

      Confodit et feriunt spicula longa cutem:

Iuncta catervatim currunt informia bruta

      Nec circi rectas praeteriere vias.

Iamque propinquabant palmae totumque theatrum

10

      Insonat et circi plausibus omne latus;

Terga ferit constans laxis agitator habenis

      Et pecus insana voce fatigat iners;

Grex tamen ignavus vidit cum praemia palmae,

      Constitit atque pedem fixit inepta cohors:

15

Non stimuli aut voces, non aspera verbera prosunt,

      Plurima nec forti quassa flagella manu,

Torta sed obversis vertunt vestigia caudis.

      Pars capiunt urbis moenia versus iter,

Pars medii in partes sese effudere theatri,

20

      Pars, ubi constiterant, non abiere loco.

Carceris hinc igitur rursus statione locantur,

      Vnde iterum cursus proripuere suos;

Cum tamen amissae reditum est ad praemia palmae,

      Constitit ad solitum bubala inepta locum,

25

Tanquam non liceat, tanquam sit turpe nefasque

      Vincere et ulterius inde movere pedem.

Fervidus exercet costas agitator et armos:

      Nil tamen irata proficit ille manu,

Obvertunt quoniam segnes ad praemia rursus

30

      Retrogredas clunes retrogredosque gradus.

Cerneret ire suos cum per contraria cursus,

      De numero secum sic Vetulinus ait:

"Non licet hanc hodie, nisi per contraria, palmam

      Vincere: curramus nosque per antiphrasim!"

35

Dixit et ad caudam sese convertit et instat

      Bubalicum stimulis exagitare latus:

Atque ita victor erat bruto gradiente retrorsum

      Quodque caput vetuit vincere, cauda dedit.

Mystica Borgiacis fuit haec victoria ludis

40

      Et vis retrogredi sideris ista fuit:

Quid pia Borgiacis dare gentibus astra putandum est,

      Has si retrogredi sideris aura fovet?