4.

Orbatas superi tam claro sidere terras

      Non tamen Ausonias destituisse parant:

Tu datus Herculeo meritus qui nomine fulges

      Divi progenies inclyta Nicolei.

5

Incipe, Pierio quas primum carmine laudes,

      Incipe, Calliope, qualia gesta canam?

Horrida sanguinei memorem seu praelia Martis

      Seu placidae referam mitia iura togae;

An prius antiquae gentis repetatur origo

10

      Regibus a proavis edita progenies,

Aurea saphyreo quis fulgent lilia campo

      Et Iovis Idaei candida lucet avis?

Splendida seu fratris memoretur gloria Borsi,

      Indorum populis cognita et Hesperiis,

15

Cognita qua latum pelagus circumfluit orbem

      Et qua lucifero prospicit ore deus?

Illius egregias cupiat qui dicere laudes

      Smyrnaei vatis pectus habere decet.

Nam genus Aestense et maiorum ingentia facta

20

      Et tantum veteres exuperavit avos,

Quantum sideribus praefulget lucida Phoebe,

      Et quantum colles despicit altus Athos

Sed licet haec eadem posset te Borsia virtus

      Aequalem celsis reddere principibus‚

25

Ipse tuum propriis nomen virtutibus ornas,

      Nomen quod mites contribuere dei.

Herculeum terras monstris aequorque levavit

      Nomen et astrigeros cum Phlegethonte polos

Namque Cleonaeo detraxit terga leoni

30

      Et peltam Scythicae perculit Hippolytae;

Terrigenamque Libym vetuit contingere matrem

      Et levis aethereo Stymphalis icta polo est;

Fumida fundentem nequicquam incendia Cacum

      Sternit et Arcadiae robora sensit aper;

35

Aureaque Hesperiis detraxit mala puellis,

      Charchesio cecidit littore tergeminus.

Nil iuvat Argolicam reparari caedibus Hydram,

      Nil iuvat aeripedem terga dedisse feram;

Praelia miscentem trepidi sensere bimembres,

40

      Sensit et implacidi ianua nigra dei.

Ille tulit caelum facili cervice volantes,

      Perculit et Zetum perculit et Calaim;

Ardua fatales male rursum experta pharetras

      Troia cadit, claram diruit Oechaliam;

45

Stravit et humano placantem sanguine divos

      Et dominum Ismariis pabula facit equis.

Haec prior Alcides, crudelia monstra novercae

      Dum necat, et miseros tollit ab orbe metus;

Addidit haec stimulos insignis gloria tanti

50

      Nominis et similem te dedit illa deo.

Exhibet id teneros virtus spectata per annos

      Dum procul Alphonsi regia tecta colis

Alphonsus Celtis hic tunc regnabat Hiberis

      Et rex Pyreneis montibus unus erat.

55

Et tenuit sevae qua fluctuat unda Charybdis

      Quaque tegit rabidos inguine Scylla canes;

Quin et Parthenopen propria virtute subegit,

      Et tenuit Calabri iugera lata soli:

Tyrrhenumque tulit victricia signa per aequor

60

      Et Lygures vinci contudit insolitos.

Hic fuit intrepidus si quando bella vocarent;

      Casside sed posita pacis amator erat.

Ausus item Phoebum doctas et adire sorores,

      Regali inseruit bacchica serta comae:

65

Condidit et patriis Romana poemata verbis,

      Atque cothurnati nobile vatis opus,

Quid mirum tali divum excrevisse magistro,

      Atque iterum Alciden si mea saecla vident?

Ille rudes propriis compleverat artibus annos,

70

      Nam te vix puerum regia cura tulit.

Qualis semiferi gelido Chironis in antro

      Trux puer et qualis Parthenopaeus erat,

Talis eras: niveo pendebat vertice crinis

      Candidus et placido stabat in ore vigor.

75

Tunc etiam ardenti doctus contendere cursu,

      Doctus et aerei carpere montis iter;

Doctus equum tritis mandentem frena lupatis

      Castorea melior sollicitare manu.

Lusus erat celsum saltu consurgere in ensem

80

      Et celerem volucri corpore ferre fugam.

Ast ubi floruerant tenera lanugine malae

      Iunctaque ter lustro tertia messis erat,

Caestiger hinc ludens, quae bello proxima virtus,

      Et dare et assuescis verbera dura pati.

85

Testis Parthenope, testis fera turba Sicambrum

      Et celeres Numidae Celtiberique duces;

Testis et Alphonso Morinus quoque subditus acri

      Et Maurus nigro concolor Aethiopi,

Te nihil in terris praestantius ulla tulisse

90

      Saecula quae fuerint, quaeque futura forent.

Florida si placeat praestanti in corpore forma,

      Naturae hanc donis annumerare decet:

Egregius forma longe cedebat Iason,

      Cedebat longe pulchrior Hippolytus.

95

Sensimus ardentis iuvenili aetate vigores

      Et virtus animi quam fuit ampla tui:

Threicio poteras melior contendere Marti

      Et fera Thessalici frangere tela ducis.

Non ignota loquor: iuvenis Pandonia proles

100

      Praebuit Herculei pectoris indicium,

Cum rigidum contra iuvenem contendere es ausus,

      Ex quo sunt ipso vulnera pulchra loco

〔....................................

      .....................................〕

105

Terga dedit versis acies contraria frenis

      Et campo turpes cedere iussit equos.