24. ad Pamphilum

Cum Venus et Iuno Pallas in vallibus Ide

      Iuditio forme succubuere sue,

Candida deposita sic inquit veste Dione:

      "Illa ego cui teneri numen amoris inest

5

Et quodcumque vides pecoris per pascua passim

      Si neget invictum, serviet omne mihi

Depositaque truces propria feritate iuvenci

      Qua poterunt "Vitule - voce loquentur - ave"

Et pede veloci moveant fera prelia quevis.

10

      Magnanimus sotiam nempe sequetur equus,

Agna parem caprumque vehet tunc sponte capella

      Pectoribus cum me sentiet esse suis.

Non quatient Libici, iubeam modo, colla leones;

      Imperio quevis subdita monstra meo;

15

Non fugiunt levibus pennis mea tela volantes

      Et medio flammas flumine piscis habet;

Nec sinit immunes homines vis maxima nostra

      Dictaque sum quavis in regione potens.

Parrasie stelle me Cancri sidera noscunt

20

      Et pariter surgens occiduusque dies;

Et moneo nullis divum mea regna minora,

      At mihi celicolum cum Iove quisque subest,

At ne quidem multos refferam collecta per annos

      Nomina que longum dinumerare foret.

25

Rex superum niveis per me circumdatus alis

      Movit olorinas, ore gemente, notas

Nec prius assuetum libravit in ethere corpus

      Celestesque tulit destituisse domos.

Inde Myceneam volucris delapsus ad urbem

30

      Constitit in gremio, credula Leda, tuo

Et tibi tractandas mendaces prebuit alas,

      Quamque potest cygnus, tunc tibi blandus erat

Donec fecundo cepisti semina ventre.

      Nec licuit, dempto crimine, nosse deum.

35

Dena renascebant tenuate cornua lune,

      Vt positis pennis Iupiter astra subit.

"Affer opem", subito dixit concussa dolore

      Leda, graves lacrymas nec tenuere sinus.

Sensit et auxilium tulit Lucina precanti.

40

      Cumque sua est Helene nata sorore simul,

Quas superum regem subito genuisse putares,

      Ingenuus fuerat tantus utrisque color.

Vna tamen forma tantum testata parentem

      Quod faciem, qua me vincere possit, habet.

45

Hanc tibi connubio iungam socerumque Tonantem

      "Iudice me - dices si modo - pulcra Venus ".

Conticuit, Frigiusque Paris sua verba sequutus:

      "Pulcrior est teneri mater amoris" ait.

"Hec pretium forme teneat, me iudice, pomum,

50

      Iuno, tua venia, pace, Minerva, tua" ".

Tunc tua nequicquam fuerat sed nata puella

      Cum data Troyano femina Graia viro.

Nam Venus accepta pretium pro laude dedisset

      Quam tibi perpetuus cumciliavit amor.

55

Que superat facie tantum formosa Lacenam

      Quam fuit Argivis illa decora magis.

Menia nequicquam cecidissent monte Pelasgo

      Que sacer Aonia struxit Apollo lyra

Hactenus et Priami tenuissent regna nepotes

60

      Hic ubi sunt regni sola relicta loca,

Ni pariter tecum subito pro coniuge rapta

      Armasset vires Itala turba suas.

Nec dubium Grai quantum doluere Lacene

      Tam Latii raptum dedoluisse tue.

65

Nam bona forma viros deduxit in arma Pelasgos

      Coniuge nec plura vir caruisse tulit.

Tu quoque formosa pariter spoliatus amica

      Tinxisses Frigio sanguine sepe manus.

Et Latiis Helene fuerat repetenda Latina

70

      Vt fuit Argivis Greca petita viris.

Litus et Hesperium victis patuisse negasset,

      Nosset et Iliacos altera terra deos;

Sic atavum Eneam Romane conditor urbis

      Dixisset numquam Romulus esse suum.

75

Sed melius superos quid sit cognoscere promptu

      Humanis rebus cumsuluisse reor.

Dum Frigias cecidisse domus voluere Pelasgis

      Viribus et belli causa Lacena fuit

Teque tua letum patiuntur vivere terra,

80

      Nullaque ni Veneris prelia nota tibi,

Debile nec galee subnutat pondere collum,

      Sed nitidas cingunt mollia serta comas,

Circuit et domine collum, non egida leva

      Sustinet: hoc scuto gratius extat onus.

85

Dextraque sollicitos calamum deum scribis amores

      Non hastam didicit sollicitare gravem,

Castraque non vigilis nocturno tempore lustras

      Vt perimas Resum sive Dolona ferum,

Sed medio domine iunctus tua membra cubili

90

      Ponis et in somnis prelia nuda cies.

Plurima quid refferam duri discrimina belli,

      A quibus immunem te voluere dei?

O quantum melius tibi fors quam cessit Atride;

      Non tibi pro rapta coniuge bella manent

95

Et melior Paridi fuerit que fors tua nunc est.

      Non opus est raptam pertutare tuum,

Nec fuit innumeris ponti quesita periclis

      Vt Frigio Paridi quem tibi iunxit amor.

Adde quod ista tuo pariter torquetur amore

100

      Et nulli quondam fida Lacena fuit.