Callimaco Esperiente carmina, 37

Testo base di riferimento: F. Sica, 1981

Cura dell'edizione digitale: Barbara Zlobec


37. in laudem Beate Virginis

O genitrix sobolesque Dei coniunxque sororque,

      O queat his siquid iunctius esse Deo!

Sed genitrix et virgo simul sed filia nulla

      Matre sata et nullo sanguine vincta soror.

5

Sed sine coniugio coniunx, tibi nempe cohacta

      Natura ordinibus cedere ubique suis;

Namque hominem humani generas sine seminis usu,

      Deque homine exoritur te pariente Deus.

Nec tua virginitas fetu temerata, sed aucta est

10

      Purior a puro facta puerperio;

Tu non mortalem quamvis moritura creasti,

      Eternum quamvis ipsa caduca fores.

Tu pauper rerum dominum, tu subdita regem,

      Tu parva immensum, tu modo nata senem;

15

Denique de genita genitor prognatus et orbis

      Conditor, est per te redditus orbis opus.

Se pariens unum dictu mirabile corpus

      Humani es generis maxima facta parens.

Credulaque ambitio quidquid corruperat Eve

20

      In melius renovas perpetuumque facis;

Nempe quod eiectis reditum veniamque repulsis

      Spem reddis miseris exulibusque domum;

Afflictis ostendis opem, fessisque levamen,

      Letitiam mestis, auxiliumque reis;

25

Das vitam in mortem prolapsis, dasque salutem

      Damnatis, per te gratia nostra redit;

Tu ad patriam eternam accessus columneque caduci

      Orbis, tu nostrum celicolumque decus;

Tu numquam occiduum sidus per devia mundi

30

      Celestis monstras ad bona regis iter.

Esque eadem ductrix, via, porta et meta salutis,

      Et de te finis principiumque boni.

Tu miserata hominum morbos sevosque labores,

      Damnaque clementi suscipis aure preces.

35

Ad te igitur supplex venio mitissima divum,

      Ad te sublimes porrigo in astra manus.

Da mihi quis possim vires me tollere in altum

      Fortune abiectis post mea terga minis.

Da mihi calcato perituri turbine mundi

40

      Sublimi ethereas visere mente domos.

Nil sperem, metuamve nihil, quod vulgus inane

      Incitet, et placeat nil nisi perpetuum.

Elue preteritas noxas, abigasque futuras,

      Inque meum veluti mens nova pectus eat,

45

Que tantum se digna petat, miretur ametque,

      In terra et maius se sciat esse nihil.

Atque suis contenta bonis reliqua omnia tanquam

      Sarcinulas viles despicienda putet;

Cum vero reditura sua ad primordia pondus

50

      Exanime humanum linquere constituet,

Tum mihi precipue, tum tota assiste, metumque

      Mortis ab infirmo pectore pelle, rogo.

Tum doceas vite ingressus non terminus ut sit

      Cum mens terreno devolat ex onere;

55

Tum subeat quanti rerum mundique creator

      Condidit humanum restituitque genus.

Ceu non mortalis voluit mortale subire

      Corpus, ceu servum miscuit et dominum.

Vt quod non poterat natura inhibente beata

60

      Pro nostra posset morte subinde mori

Quoque modo fieret quicquid natura negabat

      Invenit pietas ingeniosa dei;

Et velut ante oculos animo repetente figura

      Que tu, que natus pertulit inde tuus;

65

Discipuli insidias, laqueum plagasque nocentum,

      Examen falsum iuditiumque simul;

Ridiculum sceptrum et vestem spinasque cruentas,

      In cruce fel, sortes, vulnera, probra, necem;

Pluraque quis totum genus est mortale redemptum

70

      Substinuitque Deus ne pateretur homo!

Nec permitte tui nati periisse labores

      Sanguinis illius namque sumus precium.