Callimaco Esperiente carmina, 16

Testo base di riferimento: F. Sica, 1981

Cura dell'edizione digitale: Barbara Zlobec


16. ad Fanniam

Qui prius insontes herbas peccare coegit

      Et nocua trivit pocula seva manu,

Crimen ob id meruit subito descendere ad Orchum,

      Inventi pignus dignaque pena sui.

5

Non satis ad mortem ferrum morbosque putavit

      Plenaque fractarum litora tota ratum:

Addidit occultas truncandi stamina vires,

      Impius, ad manes et breve fecit iter.

Hinc totiens sontes aliena in prole noverce,

10

      Hinc est cur subito qui valuere cadunt,

Hinc timet uxorem senior divesque maritus,

      Hinc neque criminibus hospita mensa vacat.

Ponite fulmineos enses sine sanguinis ulla

      Invidia, nocuus quilibet esse potest.

15

Quod petitis gladio dabit unica gutta cicute;

      Qui sapit apponat hostibus apta suis,

Telaque et armatas acies in pocula mutet

      Et molem belli mensa parata gerat.

Scilicet hoc forsan tolerabile siquis in hostem

20

      Letifera succos exprimat arte malos.

Quid meruere illi quorum genitricis in alvo

      Natalem multo prevenit hora necis?

Hii numero maiore cadunt et iniqua parentum,

      Nondum perfecto corpore, facta luunt.

25

Quid facitis tenere, mitissima turba, puelle?

      In nosque nostras concitat ira manus?

Que fera Caucaseos saltus tam seva pererrat,

      Vt natis saltem non sit amica suis?

Ante diem fetum non ponit sponte leena,

30

      Nec festinata prole sit ursa nocens;

Hoc scelere Hircano numquam se litore tigris

      Inquinat, ad partum tempora iusta manens.

Vipera, quos genuit ne perdat, viscera rodi

      Substinet et fieri vult quoque morte parens.

35

Discite ab exemplo natos servare ferarum:

      Est rubor in vobis si minor esset amor.

Forsitan hanc tenuem culpam facinusque pusillum

      Creditis, et pene nullius esse reas!

Hoc scelus est hominem ferro iugulare cruento

40

      Et iusto infectas sanguine habere manus.

Et quamvis tarde, veniet tamen ira deorum,

      Queque in vos celum fulmina mittat habet!

Contempnant alie liceat; tu, Fannia, crede,

      Iratumque cave fulmen habere Iovis.

45

Quod si celicolum nullo terrore moveris

      Regnaque Plutonis nomina ficta putas,

Phasque piumque reor tamen hac ratione colendum

      Vt vivas claro nomine conspicua.

Actica quid Progne quondam sceleratius egit,

50

      Seva quid infidum Phasias ulta virum?

Vtraque per facinus pueros iugulavit adultos,

      Tu nondum natum perdere velle paras.

Et potuere illi forsan meruisse necari

      Quod facies dire nuntia mentis erat!

55

Perfidia et patrum tenero apparebat in evo

      Nequitieque dabant omina certa sue.

At tibi tota tui partus ignota figura,

      Cui tua, nec noscis, toxica dira pares.

Pone tibi ante oculos formam, quam posset habere

60

      Tam pulchra natus de genitrice puer;

Fingito lactentem niveis alludere mammis,

      In que tuos vultus tollere sepe manus

Ignotosque sibi conantem reddere nutus,

      Et qui subbleso murmure velle loqui:

65

Nonne eris orbata catulis tu sevior ursa

      Si dederis tali pocula plena necis?

Hoc facies, bibet ille tuo nunc gutture virus,

      Crimine quo debes ipsa perire cadet!

Ah miser infausti conceptus sideris hora!

70

      Mors tua per facinus non tua facta luet.

Et prius Elysios infernaque regna videbis

      Spirantum quam sis editus in numerum.

Non tibi sint tanti mentiti iura pudoris

      Virgineoque habitu, Fannia, ferre comas,

75

Vt timeas semper tam diri conscia facti

      Atque in te fulmen quodque venire putes.

Mortali maiore modo tibi nocte videndus

      Quem perimis, veniet visaque tetra feret.

Quascumque ad partes teneri flectentur ocelli,

80

      Aspicient illic criminis acta tui.

Non tibi leta dies, nec erit nox una quieta,

      Conscia sed Furie pectora semper agent.