1.
Quo nunc vos, elegi, vestri fiducia ducit
Quove ferunt claudi, turba iocosa, pedes?
An Medicae numeris tantum levioribus ausi
Dicere tentatis pignora summa domus?
5
Non teneri, ut quondam, vobis referuntur amores
Nec venit in vestros fabula ficta modos.
Dicendus vobis nunc est Laurentius heros,
Qui lumen patriae, qui decus omne, suae,
Qui Lydos tanta iam nunc virtute Quirites,
10
Qui tanta Tuscos temperat arte patres,
Vt, nisi Pierides faveant, nisi Phoebus Apollo,
Laudes nemo suas enumerare queat.
Huc igitur, Medices, coeptis gravioribus assis,
Tu mihi Calliope, tu mihi Phoebus eris.
15
Quis sine te possit Medicam pertingere molem,
Quis sine te meritis digna referre tuis?
Nam bona seu pacis, Medices, teris otia solers
Sive cupis Musis invigilare piis,
Ingenium studiis adhibes ita, maxime rerum,
20
Sunt ita Pieridum carmina culta tibi,
Vt, quaecunque vetus Latium dedit, omnia noris,
Et quicquid Varro Vergiliusque monent,
Quicquid et in causis Cicero memorarit habendis,
Quicquid in historia lingua Latina refert.
25
Ast, in Apollineas cum se tulit impetus artes,
Protinus ad sanctos iussit inire modos.
Tunc alacer citharam sumens ea carmina cantas,
Vt Phoebi possint illa decere lyram.
Sic tu non tantum quercus ratione carentes
30
Et quacunque ferens fabula prisca docet,
Sed possis homines cantu retinere supremos,
Sed possis doctis grata referre viris.
Haec tibi sunt, Medices, divinae pabula mentis,
Haec sunt ingenii munera prima tui.
35
Nam modo quid referam, quas accipis undique, laudes,
Egregia Tuscos dum regis arte Lares?
Cunctus erit populus testis sanctusque senatus,
Quam bene, Laurenti, publica cuncta geras,
Quam bene tu summa patriam virtute gubernes
40
Sive domi, Medices, quam bene sive foris.
Nanque Fluentinas sapiens ita flectis habenas,
Cum bona tranquillae tempora pacis eunt,
Vt civis quicunque tua manet urbe togatus
Et duce te patrias temperat arte domos,
45
Se vidisse neget, quae sint magis apta quieti
Tempora, quae paci sint magis apta bonae.
Sic Tuscus quaecunque gerit populusque paterque,
Legibus aut quicquid sancit uterque piis,
Haec, Medices, monitis ita tu moderaris avitis,
50
Vocibus aut ita sunt haec stabilita tuis,
Vt prudens unus, iuvenis licet, auctor honesti
Quolibet Etrusci frena leonis agas.
Si quis at impulsus, Medices, oriatur iniqui
Martis, ut in Tuscis bella ciantur agris,
55
Tunc ea tu tanta sapiens virtute repellis,
Tunc ea consiliis sunt ita pulsa tuis,
Civibus ut prosis non tu minus inde togatus,
Quam qui bella duces fortia Marte gerunt.
Quod licet Etrusci totiens sint ante Quirites
60
Experti, totiens sint licet atque patres,
Attamen hoc paulo perspeximus ante vel omnes,
Quam tua consilio mens foret apta gravi
Quantaque tam tenero surgat de pectore virtus,
Laudibus aut ea sit quam cumulanda novis,
65
Cum Volaterranas intra furor impius urbes
Armavit socias in sua damna manus,
Impulit et Tuscum contra capere arma leonem,
Impulit et sanctam sic temerare fidem.
Ad nostras postquam rumor nam pertulit aures,
70
Vt vetus a socia ius violatur humo,
Vt Volaterranus non aequo foedere portas
Claudens in nostrum sumpserat arma caput,
Cogitur Etruscus praeconis voce senatus,
Coguntur Lydi, turba verenda, patres.
75
Iamque rogabantur, quae sit sententia, cives,
Quave nefas tantum quisque repellat ope,
Iamque suis proceres reliqui differre volebant
Vocibus ad certam bella gerenda diem,
Cum tu divino consurgens numine contra
80
Impugnas gravibus dicta priora modis
Atque refers, hostis patriae quicunque sit ille,
Debeat ut poenas exhibuisse graves
Nec fore cunctandum, ne quis malus inde tumultus
Amplius in sociis exoriatur agris;
85
Vt, qui peccarunt nimium, damnentur et ipsi
Sicque ferant sceleri praemia digna suo
Et reliquos procul a culpis ita terreat acer
Exitus atque viris poena parata malis,
Nullus ut exemplo posthac male ductus iniquo
90
Tuscorum discat temnere iussa patrum.
Vix bene desieras, Medices, memorare quod esset
Vtile, consiliis vix data meta bonis,
Cum te sunt pedibus populus patresque secuti
Assensi verbis quilibet ante tuis.
95
Nec mora. Tot pedites turmaeque parantur equorum,
Quot modo, si cupiam, vix numerare queam.
Iam Volaterrani subita obsidione tenentur,
Cinguntur castris oppida celsa novis,
Iam leo Tyrrhenus mugire per omnia coepit
100
Tam sontes cupiens perdere Marte viros.
Iamque loco freti defendere posse putabant
Excelsis hostes moenia ducta iugis,
Ast nihil immeritos fas est sperare nec illos,
Est quibus in socios eviolata fides,
105
Nam, licet e summis iactarent turribus illi
Desuper in nostros saxa superna viros,
Vrbis et hinc multo complessent milite portas,
Vnde graves pugnas sustinuisse queant,
Non tamen haud locus his praeruptus profuit usquam
110
Neve peregrina spicula iacta manu,
Quo minus in spatium paucorum capta dierum
Vrbs tibi, Laurenti, summa tropaea daret
Et daret et summum, Medices, tibi ferret honorem,
Quem posses titulis enumerare tuis,
115
Haec quia tota tua est victoria digna triumpho,
Gesta quod auspiciis sunt ea bella tuis.
Est decus omne tuum, tanti tua gloria facti,
Vni pro meritis haec tibi palma venit.
Nam cessit fortuna tibi velut Ansia, ne quid
120
Tristius eveniat, dum bene cuncta geris.
Es felix igitur longum vocitandus in aevum,
Est tua sors cunctis anteferenda bonis,
Quod, tu dum, Medices, patriae bene consulis urbi
Dumque Fluentinos protegis arte Lares,
125
Est tibi fortunae sapientia iuncta volenti
Cedere virtuti tempus in omne tuae.