Giovanni Gioviano Pontano lyra, 16

Testo base di riferimento: B. Soldati, 1902

Cura dell'edizione digitale: M. Montalto


16. Polyphemus a Galatea spretus
conqueritur in litore

Litus o, nostris faveas querelis,

Sparsaque ad siccas ades, alga, cautes,

Vos meos questus procul, icta longe

Saxa, fovete.

5

Ille ne, heu, quondam Polyphemus, ille

Moeret ad fluctus? Pudet heu canorae

Fistulae, quae olim et tilias et alnos

Blanda movebat,

Cuius ad cantum pecudes coibant,

10

Et ferae e lustris, et aves ab alto

Aethere, et mutae procul a Palici

Litore ranae.

Ad meam dulcis Gelae cicutam,

Ad meam mollis Lilybea avenam,

15

Et meos flava ad calamos ruebat

Acianea,

Saepe et ad nostros Arethusa cantus

Flexit et molles iniit choreas,

Saepe et ad nostros numeros per attam

20

Lusit Anape.

Agmen o felix ovium, beati

Et greges, felix aries et hircus;

Hunc amat mulcens Arethusa, at illum

Ardet Anape,

25

Illa Cirronem viola coronat,

Haec Cerastinum religat cypero,

Ludit in pratis utraque et sequenti

Plaudit amanti.

O ubi ille, ille est Polyphemus, albi

30

Velleris dives niveique lactis,

Mille quem vaccae, totidem iuvenci,

Mille capellae

Cum suis hedis, pecudesque mille,

Mille post agni comitantur? Albet

35

Terra candore, et nemora ipsa balant,

Balat et aer.

Mille equae armentum Polyphemi, et Aetna,

Aetna miratur Polyphemon. Vna

Ridet informis Galatea, nigro

40

Pectore, nigris

Displicens mammis Galatea. Abite,

Mille oves, mille et pecudes, capellae

Mille cum foetu, procul ite, equarum

Tanta propago:

45

Hoc pedum dextrae decus, hoc puella

Brutiae gentis Galatea ridet,

Ridet hoc saxo sata, ridet heu heu

Hoc Galatea,

Quod tremit litus siculum, quod afra

50

Horret et Syrtis. Procul ipse rupem

Colle de summo obiiciam, et fluenti

Hostia claudam,

Ne in mare accessus pateant superbae,

Quae meam temnit male grata barbam,

55

Iure cui marsi invideant et ipsi

Cinyphes hirci;

Quae meos spernit male amica cirros,

Quis vel intonsae invideant capellae;

Quae meo avertit faciem galero,

60

Dedecus undae.

Hunc mihi dono dedit illa quondam

Carminum cultrix Helime atque avenae,

Despuit quem (pro pudor) e lutoso

Edita fonte.

65

Lumen hoc unum mihi, quod decora

Fronte diffulget, nec honori soli

Cedit, hoc, o Crathidis orta coeno

Filia, damnas?

I, nigris mammis, nigricante dente,

70

Crine subcrispo Galatea, et amne

Merge te immundo. Polyphemon Aetna,

Aetna tenebit,

Aetna nympharum decus, Aetna florum

Mater. O longum mihi culta, salve,

75

Et tuos ignes specula e suprema

Porrige amanti.

Ite, oves, ite, o placidae capellae.

Lucet. En montis dea porgit ignes.

Linquite et noctem Galateae, et atram

80

Linquite nubem;

Ite io, fidae comites capellae,

Eia io, incanae pecudes, abite;

Vos manet, meque innuit en ab altis

Rupibus Aetna.