Giovanni Gioviano Pontano de tumulis 2, 24

Testo base di riferimento: B. Soldati, 1902

Cura dell'edizione digitale: M. Montalto


Tumulus Ariadnae Saxonae Neapolitanae.
Viator, Genius et Hyacinthus colloquuntur

Viator

Vnde rosae ad tumulos, unde haec violaria? Numquid

      Hi tumuli et violas et peperere rosas?

Genius

Ver tribuit sua iura, simul tribuere Napaeae

      Huic cineri; hinc violas, hinc peperere rosas;

5

Ipsae et acidalio Charites de fonte liquorem,

      Ipsa et acidalio rorat ab amne Venus.

Hinc violae florent, hinc roscida lilia canent,

      Hinc tener ipse tuo flore, Hyacinthe, nites;

Et nitet et queritur moerenti flore Hyacinthus

10

      Suspiratque novo iure dolore puer.

En audis? Miseranda volant suspiria, et hudis

      E foliis sese flebilis aura ciet.

Hyacinthus

Formosae quondam dominae mihi cura vacabat;

      Hinc mihi tuta aestas, hinc mihi mitis hiems.

15

Me dominae faciles digiti studiumque colebant;

      Ver mihi sic semper, rosque perennis erat.

Extinctam flerunt nymphae, Venus aurea questa est,

      Terque comam vellit, ter scidit ipsa genas;

Inde mihi et nitidus cecidit flos, et mihi tristis

20

      Venit hiems, periit qui fuit ante nitor.

Viator

Felices tumuli, cinis at felicior. En tu

      Dic, puer: unde novus, qui tibi venit, honos?

Hyacinthus

Arebam dominae interitu, sed coniuge adempta

      Vir mihi de lacrimis subvenit usque suis;

25

Hic tumulo ex oculis rorem diffundit amicum,

      Hic cinerem ex oculis himbre fluente rigat.

Hinc redeo in florem, flos hinc ad busta resurgit,

      Scribitur et foliis nota querela meis.

Viator

Felices tumuli, cinis at felicior. Heu, quae

30

      Sors dominam eripuit, moeste Hyacinthe, tibi?

Hyacinthus

Invidia eripuit dominam. Lucrinide in unda

      Dum lavat et calidis nuda fovetur aquis,

Obstupuit forma nymphae Misenia, et atro

      Invidia infestas felle venenat aquas.

35

Hinc rapta est. Flevere deae, lacrimisque dolorem

      Testatae; ad tumulos inde perennis honos;

E lacrimis violae, lacrimisque rosaria vernant,

      Et mihi de lacrimis hic quoque crevit honor.

Viator

Vsque fluant lacrimaeque tibi violisque rosisque,

40

      Vmbraque flebilibus usque rigetur aquis:

Dic, age, de lacrimis sate flos, dic, o puer alte

      De lacrimis, titulum dulceque nomen herae.

Hyacinthus

Illa tori bene fida comes custosque pudici,

      Cuique et acus placuit, cui placuere coli,

45

Quaeque focum castosque lares curavit, et arae

      Et thura et lacrimas et pia serta dedit,

In prolem studiosa parens et amabilis, uni

      Quae studuit caro casta placere viro,

Hic posita est Ariadna. Rosae violaeque nitescant

50

      Qua posita, et lacrimis hic mihi surgat honos.

Viator

Vrna crocum dominae fundat, distillet amomum

      Ad tumulum, et cineri spica cilissa fluat.