Giovanni Gioviano Pontano eglogae 1, 2

Testo base di riferimento: B. Soldati, 1902

Cura dell'edizione digitale: M. Montalto


2. pompa secunda Nereidum.
collocutores Macron et Lepidina

 

Lepidina

Eia agedum, coniux, quaenam procul aequore pompa?

Haud capiunt virides sinuantia litora nymphas;

Nereidum chorus omnis adest. En coerula prima est

Pausilipe implexis hedera frondente capillis,

5

Pausilipe mihi nota, vides, procul innuit; haec me

Saepe manu sua ad antra, suos deduxit in hortos,

Donavitque apio et odorifero serpillo,

Et dixit: "Tibi mite pirum, tibi praecoqua servo,"

Pausilipe nigro sub candida guttura naevo.

Macron

10

Quam molli incedit passu et sese exerit ore

Quae sequitur, praecincta sinum et pede candida nudo;

An fortasse tibi, coniux nitidissima, nota est?

Lepidina

Vt sese ad choreas, Macron mihi care, resolvit,

Vt lepida est, veneres ut toto spirat ab ore,

15

(An peto est oculo?) memini, narrare solebat

Crambane mater (ea ne est?) ea Mergilline.

Invideant tibi vel digitos Prochyte Capriteque,

Nerine o formosa, o Nereis heroine;

O si sim iuvenis, tecum ut coniungere dextram,

20

Vt tecum hanc libeat choreas flexisse per actam,

O nymphe formosa, o candida Neptunnine;

Dum siccas simul ad solem pectisque capillum,

Tunc ego, tunc niveae pennas imitata columbae

Sim volucris, tibi quae cerasi cum tempore primo

25

Maturos foetus et fraga rubentia rostro

Proiiciam in gremium, primos et ruris honores

Per me prima legas, nostro et sis munere prima.

Macron

Illa illa; haud aliam vidi gestare puellam

Aptius aut pharetram, aut intendere fortius arcum.

30

Atque alio hos arcus, alio tua spicula tende;

Me meus ignis habet, et habent mea pectora vulnus.

Lepidina

Me miseram, meus est, alios pete, nympha, iuvencos;

Mi Macron, tege me, collo et tua brachia necte;

Ne saevi, Sarniti dea, et tua tela retracta.

Macron

35

Te teneo, avertit telum dea, fixit et Aulum.

Ah miser, ut madidis vultum demisit ocellis.

Lepidina

O Macron, memini, mater me docta monebat:

"Sarnitim fuge, nata, trucem Sarnitida vita;

Fert intinctum oculis, arcu fert saeva venenum,

40

Non parcit pueris saevitque inimica puellis."

Hinc videas Satyros passim, hinc languere Napaeas,

Deperit hanc Alcon, octogenarius Alcon,

Insanit Morphe, nonagenaria Morphe,

Deseruit silvas, qui nunc colit aequora, Faunus.

45

Ecce venit Resina aviae iunctissima nostrae,

Tristior illa quidem patris de clade Vesevi.

Nam teneo (sic lenis anus referebat) amasse

Hanc nunquam, sprevisse procos, at litore solo

Moerentem casus exustaque regna parentis,

50

Tritonis cupidam vix effugisse rapinam.

Ter sese dea surripuit, tria fervidus heros

Oscula compressis liquit signata labellis.

Nunc quoque livor adest; at sunt sine labe papillae,

Quis superat nymphas; videas si forte lavantem,

55

Non tibi candidiora poli sint lactea texta,

Non tibi sit planta crystallus purior alba.

Ex illo infidum litus fontemque relinquens

Rura colit, dumisque suas studiosa capellas

Pascit, et errantes servat cum matribus hedos

60

Quadruplici insignes hirsuta ad tempora cornu.

O Macron, Macron, mihi me, tibi te nova nymphe,

Quae venit, eripiat, cingit quae ad tempora myrtos.

Ipse vides: illi ridet mare, ridet et aer,

Cingit quae ad collum caltae florentis honorem,

65

Illi concedant Dryades, Nereides illi.

O longis praelata comis et lumine peto

Hercli, superciliis nigris, candente papilla,

Es memor, et meminisse decet, mea nubilis Hercli,

Quos mihi corallos, quae mella liquata dedisti,

70

Dives corallis et mellis munere dives;

Sis memor, et niveum tibi me donasse colostrum

Delitiasque rosae primae et vaccinia prima.

Macron

Risit et argutos in te dea flexit ocellos.

Lepidina

Fallor, an adventat caprei maris heroine,

75

Praeceditque chorus Tritonum et litora clangunt,

Non capiunt undante salo cava litora puppes?

Haec ipsa est, coniux, caprei maris heroine;

Circumstant Aequana hinc, illinc innuba Amalphis,

Et fidae comites et litoris altera cura.

80

Illam ego, dum Capreas peterem cum matre, sedentem

Ad scopulum vidi. Famulae properare legentes

Ostrea et evulsas lapidoso e margine conchas;

Accepit dea me gremio et donavit echinis.

Obstupui ingentemque humero ingentemque lacertis,

85

Atque utero et toto retinentem corpore formam,

Horrebant sed crura nigris et pectora setis;

Purior Aequana cum sit nihil, aut sit Amalphi,

Vtraque odoriferum spirent et pectore anethum.

Litora sed crepuere canitque silentia Triton.