8. hortatur se ipse ut ad amicam properet.
Ad Philiroen properans, pedes suos ad iter hortatur et
ne quid impedimenti in via occurrat in primis optat
Ite citi, volucreisque pedes praevertite ventos,
Et loca deliciis quaerite nota meis:
Nota meis loca deliciis, ubi candida saepe
Mecum dignata est ludere Phylliroe.
5
Phylliroe, nullis faciem perfusa venenis,
Cui proprius roseo fulget ab ore color:
Cuius inauratos cupiat sibi Cynthia crineis,
Cui facileis oculos invideant Charites,
8a
Invideat laetis Cypria luminibus
Formosasque manus doctisque laboribus aptas
10
Iuret persimileis ipsa Minerva suis.
Tum reliquis agiles respondent partibus artus,
Nec tu in ea ut quidquam carpere, Mome, queas.
12a
Vt nihil ex illa nemo probare queat.
Talis erat virgo Caeneia, talis et altum
Per mare Dictaeo vecta puella bove;
15
Talis erat fulvi decepta cupidine nimbi
Et quam sub falso lusit olore Deus
Talis erat vatum Omphale celeberrima cantu,
Talis et Idaeo rapta Lacaena proco;
Talis et illa fuit, quae me sibi iunxerat olim,
20
Nondum iuratam fallere docta fidem:
20a
Quam totiens nimia levitate offensus et ipse
20b
Deserui, quoniam noluit esse mea.
Cuius ego immite imperium tot perditus annos
Multaque non sano pectore digna tuli
Sed tua Phylliroe quamvis collata deabus
Ambiguum valeat reddere forma Parim,
25
Candida simplicitas, tumidoque carentia fastu
Pectora, sunt ipso grata decore magis:
Adde fidem, quam nec coniux Ithaceia vincat,
Nec Mithridateas quae comitata vias,
Nec quae Tartaream properavit adire paludem,
30
Defunctum Evadne sponte secuta virum.
Te licet in primis cupiam, formosa, videre,
Vixque brevis patiar tempus mane morae,
Triptolemi tamen haud optem conscendere currus,
Ire nec in celeri Bellerophontis equo;
35
Aut levibus Persei volitare per aera pennis,
Aut furibunda tuis currere Colchi rotis;
Nec Zeroastreas arteis, magicive requiram
Carminis auxilium, Daedaleamve fugam;
Nec mihi, si liceat, pedibus talaria curem
40
Picta galeriti nectere Mercurii.
Vnus enim nobis poterit satis esse Cupido,
Quo duce susceptum perficiamus iter;
Qui mihi semper adest, levibusque quod excitat alis;
Nostrum furtivo flamine corpus aget.
45
Vix mihi, iam videor pedibus contingere terram,
Vincit et humanos strenua planta gradus.
Sublimisque pari quamvis discrimine Phoebus
Distet ab Eois, occiduisque locis,
Et canis exurat sitienteis fervidus agros
50
Mutaque sub densa fronde quiescat avis,
Non tamen accelerans immenso laedor ab aestu,
Nec mea longiquum membra fatigat iter.
Quoque magis propero, tanto magis ipse labori
Sufficio, et vireis impiger auget amor.
55
Heu quanto afficeret me sors inimica dolore,
Si qua meum subito, causa teneret iter!
Et mihi iam senior properanti occurrat amicus,
Quem fugere oblatum me pudor ipse vetet,
Singula qui vario cupidus sermone requirat,
60
Sciteturque viam, propositumque meum,
Multaque contexens longis ambagibus erret,
Atque importunus multa referre velit:
Vt Ferdinandus, magni post fata parentis,
Ausonias terras Parthenopenque regat;
65
Nuper ut urbano Florentia concita motu
Tristia det miseris civibus exilia;
Vt trepidus Borges Romanam liquerit urbem,
Maestaque Pontificis funere turba sui.
Vt Pius insignis magna virtute, fideque
70
Aeterni in terris iura parentis agat.
Sforciadem Venetumque probet, quod foedera pacis
Securus studio servet uterque pari.
Hinc Malatestigenae miretur Principis arteis
Bellorum egregias, eximiumque decus;
75
Illinc innumeris Federicum laudibus ornet,
Praestantemque manu, consilioque ducem.
Nec minus Estenseis heroas, et inclita facta
A primis orsus dicat originibus;
Ingressusque tui titulos genitoris et acta
80
Conferat ad laudes se, Leonelle, tuas.
Vnicus hinc foenix latio dux Borsius illi
Argumenta novae praebeat historiae:
Et referat quantum nostro sit in Hercule laudis
Et Sismundeo qualis in ore decor.
85
Tum patris et patrui vestigia clara sequentem
Estensem his cupiat iungere Nicoleon.
86a
Haud tacitum estensis te Nicolae sinat.
Addat et immitem Turcam nostraque ferocem
Segnitie, et captis urbibus excidia
Iam Pelopea Getas regnare per oppida, iamque
90
Adriaci in populos arma parari maris.
89a
Iam Peloponnesi regnare per oppida nec non
90a
Gentibus Adriaci nunc inhiare maris.
Quod, suadente Pio, Federicus Caesar in hostem
Ardeat, et vireis concitet ipse suas;
Quod paret ingentem commota Britannia classem
Et repetat forti Sequana regna manu,
95
Parte alia veteres hostes insurgere Gallos,
Tutanteis magnis viribus imperium.
Nec Regem oblitum Italiae carive nepotis,
Maximaque ad Ligures mittere subsidia,
Ergo ne similis turbet nova gaudia casus,
100
Neu videar Dominae lentus, inersque meae,
Nunc precor aerio nebulae circunder amictu,
Qua Venus Henean induit alma suum.
Sic demum iussas potero contingere sedeis
Tutus et optatam cernere Phylliroen.
105
Dum loquor, et celeri moveo vestigia passu,
Extremae apparet meta propinqua viae,
Iam procul auspicio servantem compita quercum
Et veteres fagos populeumque nemus:
Ecce levi flatu teneris de frondibus exit
110
Et cadit in faciem lenior aura meam.
Huc ego crediderim Zephyrum migrasse tepentem,
Captum sideribus cara puella tuis,
Qui mihi non stulte sibi consuluisse videtur,
Chlorida si pro te deserit ille suam.
114a
Si pro te nigras deserit hesperidas.
115
Nam quid in extremis vidit pretiosius oris?
Quid nunc in nostro pulchrius orbe videt?
Laeva Padi ripas, vetus at mihi dextra sacellum
Monstrat, et annosae culmina parva casae,
Quam lentis ederae complexibus undique cingunt,
120
Delet ubi raros alta senecta Deos.
Nil ibi vel Zeuxis, vel magnus pinxit Apelles,
Nil ibi Phidiacae composuere manus;
Lignea crux vero media quae pendet in aede
Egregia clari Mentoris arte caret.
125
Pene suis convulsa trahens de sedibus olim
Fundamenta rapax sustulit Eridanus,
Proximaque aggeribus ruptis per culta vagatus,
Mucida sacrilegis tecta replevit aquis.
Muscosus templi paries, humorque situsque
130
Praeteriti reddunt tristia signa mali:
Nec procul hinc sterilis campi septena sacerdos
Conductis pauper iugera bobus arat.
131a
Pauper in exiguo censu cultuque sacerdos
132a
Ipse colit sterilis iugera bina soli.
Huc mea, simplicibus Nymphis comitata Dione,
Cincta caput vario flore venire solet,
135
Cuius in adventu templis augustior aedes
Omnibus haec cunctas unica vincit opes.
Ecce diu latitans aperitur villa remotis
Arboribus carae villa beata Deae.
Protinus, hac visa, celeri praecordia motu
140
Venturae exultant praescia laetitiae
Quid mihi fiet amor, blandos cum cernere vultus
Fas erit? Et niveam cum dabit illa manum?
Tunc ego non dubitem Croesi contemnere gazas
Et tot Pelleae clara trophaea domus.
145
Si quis enim crispos ad frontem ludere crineis
Viderit, et quali se ferat alta gradu,
Noverit argutis eadem quid possit ocellis,
Vt mortale nihil dulcia verba sonent;
Sentiet Aetnaeis certanteis ignibus igneis
150
Et poterit constans aequa et iniqua pati.
Quod si forte alicui dignabitur oscula ferre,
Altera vel proprio sanguine laetus emet.
Vulnus et auxilium quod Pelias hasta tulisset
Mirabar, fati nescius ipse mei;
155
Desino nunc, facilisque inducor ut omnia credam
Si necis, et vitae ius habet una meae.
Illa quidem media Phalarim placaret in ira,
Tardaretque tuas, saeve Perille manus,
Terribilemque suis oculis mitescere Martem
160
Cogat, et iratum ponere tela Iovem.
Felices agri, fortunatique coloni,
Quaeque simul colitis rura benigna Deae!
Namque ubi vere novo genialia tendit in arva,
Vobiscum dulceis protrahit illa moras,
165
Vobiscum loquitur, vobiscum carmina cantat,
Vobiscum facileis exhilaratque choros;
Et modo vobiscum cultis spatiatur in hortis
Et modo plena vago retia pisce trahit;
Nunc manibus doctis imitatur Palladis arteis,
170
Nunc molleis elegos et mea verba legit.
Fallor? an haec Ceiris, Dominae carissima nutrix,
Substitit? ac verso respicit usque gradu?
En rapidis iterum fertur cita passibus: ipsa est
Notaque, ut accedam, dat mihi signa manu.
175
Progrediar, quaeramque meis fiducia votis
Quae sit, quidve novi sedula portet anus:
Quod tua si praesens aderit solertia amanti,
Talibus officiis aurea Ceiris eris.