23. ad Baptistam Guarinum
Non ita, cum rapido fervens sitis urget in aestu
Quaerit fontanas cervus anhelus aquas;
Nec vaga sic avide, rediere ubi tempora veris,
Cantat et in teneris frondibus errat avis;
5
Nec sic laetus adit patriamque domumque viator
Post terrae et vasti longa pericla sali,
Vt, Baptista, libens nuper tua carmina legi
Vbere de vena, quae tibi culta fluunt.
His ego perspexi, quod me non fugerat, in nos
10
Ex omni studium crescere parte tuum.
10a
Ipse tuo quantum pectore fixus amer.
Scilicet hic animi modus est, ratioque benigni,
Vt nulli in magno cedere amore velit.
Hoc in Oreste suo Pylades, in Achille Patroclus,
Euryalusque pio vidit in Hirtacide.
15
Se quoque Perithous numquam non sensit amari
Cum sibi devinctum Thesea diligeret.
Tu quem iampridem studio complector amico
Gratus es, atque pari par in amore refers.
Silvarum cupidi vates, et ad ocia nati
20
Secessus molleis, et loca sola petunt;
Illic securo de pectore carmina ducunt
Laetaque iucundae tempora sortis agunt.
Talia nos etiam memoras exempla secutos,
Clamosi strepitus deseruisse fori;
25
Tum Quartisanae genialia rura colentes
Condere quod longo tempore duret opus.
Quin vatum egregios, te iudice, dicor honores
Aequare, et magnum nomen habere feror.
Laeter, an indoleam quod me tot laudibus ornes?
30
Quod veterum claris conferar ingeniis?
Non equidem possum mihi non gaudere, disertis
Auribus usque adeo scripta placere mea.
Nam non ulla potest homini laus gratior esse,
Quam que laudati prodit ab ore viri.
35
At nostro exiguae quam sint in carmine vires
Cum subit, ingenuus tunc pudor ora notat;
Et vereor ne non titulis respondeat istis
Ingenium, quod tu tollis ad astra meum;
Subdubitoque oneri ne sint, quae tradis honori,
40
Iudicio inveniar si minor esse tuo.
Si qua tamen nobis dicendi gratia, si quis
Creditur in nostris versibus esse nitor,
Hoc, Baptista, tuo tribui decet omne parenti,
Quo duce Pieria coepimus ire via.
45
Imbuit ille rudeis generosis artibus annos
Atque haec ex illo flumine manat aqua.
Eheu quale decus mors abstulit invida terris,
Cum patrios adiit nobilis umbra polos.
Te, venerande senex, vitae praecepta ferentem
50
Optima divino sensimus ore loqui.
Nunc tecum occubuit geminae praestantia linguae
Et cecidit prisca cum pietate fides.
Graecia te luget, lacrymis comitata latinis,
Interitumque gemit barbara terra tuum.
55
Illa tamen nobis restant solatia, quod, te
Erepto, superest pars quoque magna tui.
Vivit enim, vivetque diu tua gloria, cuius
Aemula natorum surgit honesta manus.
Si cuiquam videor sub praeceptore Guarino
60
Profecisse parum, culpa docentis abest.
Quod male percepit clari documenta Magistri,
Discipuli arguitur tardius ingenium.
Vt tamen accipio, populi mea venit in aureis
Anthia, nec doctis displicet illa viris.
65
Nosque poetarum numero (si credimus illi)
Non humili inseruit dextera fama sono.
Quicquid id est, lusi iuvenis iuvenilia, si qua est,
Serviat hinc magno nostra Thalia duci,
Cuius facta licet nequeam comprendere dictis
70
Borsiaque Estenseis gloria vincat avos,
Quid possim experiar, meritorum principis in nos
Officiique memor quo ferar esse mei.
Si deerunt vires, studiumque fidesque supersunt;
Haec non ingratae pignora mentis erunt.
75
Caetera maturo sed cum gerat optimus heros
Consilio, populis prospiciatque suis,
Nunc quoque laudari meruit de rhetore tanto,
Quod bene consuluit civibus ipse suis:
Virtuti confisa tuae Ferraria cum te
80
Defuncti cuperet munus obire patris,
Sensit idem et laudi meritae Dux praemia solvit,
Decreto et sanxit publica vota suo.
Quaeque olim fuerat divini cura Guarini
Hanc tibi mandamus non renuente Duce.
85
Novit enim iudex hominum, censorque severus
Te nihil a magno degenerasse patre;
Et tibi vix dum etiam iuveni crescentibus annis,
Doctrina paucos eloquioque pares.
Quid magis optandum tibi? Quid contingere maius
90
Tanto consensu iudicioque potest?
Sic igitur, clara similis virtute parenti,
Dignus in hac patrias excipis urbe vices.
Et iam nostra fluit, pariterque externa iuventus
Vndique praeceptis instituenda tuis.
95
Ac desiderium minuit Genitoris adempti
Par in te probitas ingeniique vigor.
Tu nobis virtute tua meritisque parentis
Carus es, inque dies noster abundat amor.
En age, quodque facis, duros evince labores;
100
Aspice quantum in te, et quale recumbat onus.
Tum cui succedas, quo sis patre natus, et a quo
Veneris accitus, pectore volve tuo.
Hoc erit acris equi stimulis accendere cursum,
Et sinuosa citae tradere vela rati.
105
Ille triumphaleis statuas spectabat avorum
Cui celebres titulos Africa victa dedit:
Sensit enim bis visis ardorem insurgere menti
Seque novo pulchrae laudis amore rapi.
Tu quoque sic facito, et reliquos cum viceris omneis
110
Te supera, et decori grandius adde decus;
Interea valeas, nostri memor, optime vates,
Quo mihi non alter iunctior esse potest.