11. ad Ludovicum Carrum Medicum Sacratum
Iam deformis hiems Rhiphoeis venit ab antris,
Squallida cui saevo frigore membra rigent
Cuius et albentes glacies innexa capillos
Asperat, et gelidis imbribus ora fluunt.
5
Iam spolia arentes posuere virentia silvae,
Iam tegitur multa candida terra nive.
Floribus amissis lugent sua rura puellae,
Nec solitus iuvenum mentibus ardor inest.
Nunc sine amore ferae vacuis conduntur in antris,
10
Mutaque neglecto carmine torpet avis.
Sed licet alterna tempus vice singula mutet,
Non animi fervor languit ille mei;
Nec minor antiquo versatur in ossibus ignis,
Sed validus vireis usque resumit amor.
15
At velut accensis acies vulcania silvis
Spargitur, et rapiunt proxima quaeque faces.
Non aliter venis quondam Ludovice receptus
Haesit et in capta mente triumphat amor.
Magna tamen rerum mutatio facta quod ante
20
Semper in assiduis moestus eram lacrymis.
Quin etiam curis torquebar tristibus amens,
Cum mihi despecto crebra repulsa data est.
Nunc postquam facilis toties reseratur amanti
Ianua, mutato sidere luce fruor;
25
Et fortunatis felicior omnibus unus,
Excelsae teneo culmina summa rotae.
Nec levis est placidae sortis meminisse voluptas,
Quam tamen haud veram saepius esse puto.
Atque haec falsa reor mihi gaudia fingere somnos
30
Et videor votis credulus esse meis.
Ast, ubi mens curis agitata quiescere coepit,
Ante meos oculos omnia certa patent.
Nam mecum repeto promissa occurrere qualis
Nocte solet pavido clam taciturna gradu.
35
Et memini, quam multa roget, num forte morantem
Praeteriens aliquis viderit ante fores.
An veniam solus, comitum num turba sequatur,
Multaque dehinc subeunt, quae meminisse iuvat.
Et mecum referens, illic consedimus, inquam,
40
Hos habuit cultus, is color oris erat.
Oscula sic sumpsi, collo sic brachia iunxi,
41a
Sic mea sunt collo brachia vincta suo
Sic manus in niveo nostra morata sinu.
Sic luctata mihi, sic dulceis improba rixas
Inseruit, victa sic dedit illa latus.
45
Mutua quid memorem, sine fine, sine ordine verba
Et quaecunque meus plurima novit amor?
Nulla quidem haec poterit delere oblivio, quamvis
Exuperem Pylii secula longa ducis;
Et nisi mutarit coeptum fortuna tenorem,
50
Vlterius nihil est quod mea vota petant.
Si fortasse aliquid nobis optare necesse est,
Non Asiae cupiam divitis imperium;
Cum possim nigro vitam livore carentem
Contentus paucis ducere iugeribus.
55
Hortulus angustique lares, tenuisque supellex
Exiguumve pecus, maxima gaza mihi.
Quis Venere adversa pretioso gaudeat ostro?
Copia tum curas demere nulla valet.
Nil ebur, aut gemmae, nil auri pondera prosunt,
60
Nil iuvat artifici structa labore domus.
Tunc onerosa toro iactantur pallia, tum nox
Longior, ingratus Liber, amara Ceres.
Nec sic quae retinet demersa nomen ab Hella,
Spumea collisis aestuat unda fretis,
65
Vt gravibus miseri stimulis agitantur amantes,
Tristia si durus corda fatiget amor.
Non tamen e facili nobis victoria parta est,
Quippe ego multa meo dura in amore tuli.
A quoties dominam cum devia rura tenerent,
70
Aestibus in mediis rura petita mihi.
Non me nocturnis vetuit timor ille tenebris,
Nec iuvenum audaces ad fera tela manus.
Et potui totas hiberno tempore nocteis
Fixus ad ingratas pervigilare fores.
75
Nec mihi sum questus boream nocuisse nec imbrem,
Cum gravis urgeret frigida membra dolor.
Quid tibi nunc referam, quoties irata fenestras
Clauserit, haud toto mense videnda mihi?
Aut quid in immeritum magnis coniecta querelis
80
Crimina, cum possem iustius ipse queri?
Omnia perpessus, vix quarto admittor in anno,
Ardoris cum sit fabula trita mei.
Et digito demonstrer amans dicantque per urbem,
Hunc regit ad nutus una Puella suos.
85
Forsitan haec aliquis levia, et spernenda putarit,
Vtendumque aliter duxerit ingenio;
Cum fieri clarum liceat belloque togaque
Et sit honoratae laudis aperta via;
Scribendi modo cum digna argumenta pararit,
90
Magnanimi virtus officiosa Ducis.
Nam tua quem lateat quae sit clementia Borsi?
Gratia facundi quanta sit eloquii?
91a
Munera quis nescit quae maxima fundis in omnes
91b
Tu macedo nobis Caesar et alter ades.
91c
Haec erat italiae facies dignissima regno
91d
Aspectu fiunt cuncta serena tuo.
Quantum animo, quantum praestas pietate vel armis,
Tantum iustitia consilioque vales.
95
Et nisi cum vindex Mavors accendit in hostem
Ocia tranquillae dulcia pacis amas.
Hos igitur merito populus tibi mandat honores
Invitoque libens obtulit imperium.
Hisque opibus dignum nostram cum venit ad urbem
100
Sensit, et hinc Caesar grandia dona tulit.
Insigneisque tibi titulos quae gloria raro
Principibus latiis contigit, ante dedit,
Salve cura Iovis, patriae rectorque paterque,
Gloria Atestinae praesidiumque Domus.
105
Salve laeta Dies, qua nulla beatior, et qua
Non visa est oculis gratior ulla meis.
Vndique cum populi resonaret plausibus aether,
Et meus in niveo Borsius iret equo,
Non fora, non homines capiebant tecta viaeque:
110
Tantus visendi principis ardor erat.
110a
Cum vero peteres maioris limina templi
110b
Per turbam licuit vix sibi ferre gradum.
Hoc decus, haec magnae sunt praemia laudis et in se
Non dubium veri pignus amoris habent.
Quae Ludovice vides clarum sibi poscere vatem,
Non cui sit venae pauperis ingenium.
115
Plura etiam superant, quae cum videamque probemque
Non minus assueta me iuvat ire via.
Non facile ex ima tellure revellitur arbos,
Quae bene radices egerit alta suas.
Quo quisque in studio primos exercuit annos,
120
Serus idem post haec dedidicisse solet.
Is sum, cui Paphie teneros afflavit amores,
Cum primum gravidae sarcina matris eram.
Ille ego sum, cuius versata in amore iuventa,
Ille ego, mox aetas ultima cuius amet.
125
Tu quoque suspiras, et eodem saucius arcu
Carre soles mecum talia saepe loqui.
At varios quamquam motus et sidera coeli
Et rerum causas, quae latuere tenes,
Sisque licet studiis musarum excultus, et arte
130
Paeonia, ac dulci praeditus eloquio,
Non potes aligeri vitare Cupidinis ictus,
Ornatus tantis dotibus ingenii.
Cum vero nostras liget inviolabile menteis
Iam pridem captae foedus amicitiae,
135
Haec mihi nunc tecum libuit conferre vicissim,
Ne mea non tibi sit cognita conditio.