Tito Vespasiano Strozzi bucolicon liber 3

Testo base di riferimento: I. Fógel, L. Juhász, 1933

Cura dell'edizione digitale: Annachiara Barizza


Albicus

Mopsile, dic Tribalo, cum venerit, omnia recte

Isse mihi et nostro me verba dedisse Cicadae.

Nunc ego praecedam, quo diximus. Ocius adsit;

Fac, properet. Sed eum video, nisi fallor, et ad nos

5

Sibilat. Huc, Tribale, accedas, iam tempus eundi est.

Tribalus

Ecce adsum et, quid tu, nam post vineta latebam,

Egeris utque senem modo luseris, Albice, novi.

Haud aliter decuit tequehoc ego crimine solvo.

Albicus

Quid facerem? Totum ille diem res mille iubendo

10

Occupat et minimae spatium mihi denegat horae,

Sponte quod ipse mea liber componere possim.

Mercedem quanvis duplicet mihi, non tamen illic

Altera musta bibam. Quid enim inclementius illo?

Huic me servitio penitus subducere certum est.

Tribalus

15

Mene putas queruli mores nescire Cicadae?

Sed tamen id vitium senibus commune videmus,

Vt stimulent iuvenes, et ab uno discimus omnes.

Albicus

Haud ita, nam multi ignoscunt iuvenilibus annis,

Dum res non pereat litesque et iurgia vitent.

20

Aspice nunc, quanto Chronidon regat ordine totam

Cardellinorum stirpem atque armenta domumque.

Omnia sunt illi curae, sed mitis et atro

Felle carens iuvenum a lusu non semper abhorret.

Atque hic centenas hiemes totidemque peregit

25

Aestates, vidit Blancos et Portia bella

Et vidit quinos diverso in tempore reges

Estensi de gente satos, quos nominat ipse

Et quam multa refert. Vetus illa et in aethera tendens

Populus in trivio, quam cernimus, ipsius olim

30

Parva manu posita est et iam tunc ibat in urbem

Et norat tractare boves et prata secare.

Tribalus

Sic perhibent, sed ver non una reducit hirundo.

Quot similes illi, spectes licet omnia circum,

Quartisana dabit? Rara haec sunt munera divum.

Albicus

35

At quisquis feret importuni dira Cicadae

Taedia, sex idem poterit tolerare novercas:

Nunquam oculis, nunquam ore manuve aut mente quiescit

Et, ne falsa putes me fingere, si placet, audi,

Vt nos exagitet, nunquam ista ut fabula cesset.

40

"Quas modo partiti, pecudes, sumus, ocius" inquit,

"Ad Tusios, pueri, et Pinguellos ducite Gualdum;

Signatas viridi Tusiis minioque rubentes

Tradite Pinguellis; sed ter numerabitis ambo.

Tunc Conam petite et nostrum disquirite taurum,

45

Quem Thimelina refert Dulceti armenta secutum.

Inde revertentes Codream protinus ite

Et, quae puppe sua vexit Parolinus ab urbe,

Vascula ferte domum. Fellano dicite post haec,

Vt tripodas tandem et mensam et mantilia reddat.

50

Sat tenuit; septem post connubialia festa

Praeteriere dies et iam nova nupta pudorem

Obtulit ante aram et canibus iam nota mariti est.

Ite citi ac reditum citius properate. Nec ulla

Vos mora detineat, nam multa negotia restant.

55

Lectus erit pecori palea sternendus et illa

Perficienda boum circa praesaepia saepes".

Plura etiam dicturus erat, me limine furtim

Proripui. Nunc ad Zanios properabimus ambo,

Nanque rudes illic stuppas mea pectere Lyda

60

Dicitur ac dulci Sirenas vincere cantu.

Tribalus

Laudo equidem; tu vero aliquid potes ire canendo,

Albice, quale soles, Musis et Apolline dignum.

Albicus

Sic faciam, sed nec Rosabella nec ille triumphus

Nunc mihi carmen erit, viridis quem frondea Gipsi

65

Cantat Apollineis nymphis per devia poemen.

Verum ego, quae mecum nuper meditata notavi

Cortice populeo, tibi nondum cognita dicam.

Tribalus

Incipe, nil cupio magis. Ecce audire paratus

Ipse tibi se offert discussis nubibus aer

70

Et placata silent immitis murmura venti.

Albicus

Lyda, puellarum numero formosior omni,

Lyda, meus Titan, mea Cynthia, cuius ocellos

Invidet astrorum purissimus ardor et aethra.

Esse deam quis te, mea lux, neget? Omnia, toto,

75

Cui simul arrident, quae pulchra videntur in orbe.

Quicquid hiat florum, tibi nascitur ipsaque veris

Gratia mille tibi pingit per prata colores

Atque in honore tuo gravidas canescere aristas

Sicca sub assiduis laetatur solibus aestas.

80

Dives poma tibi autumnus largitur et uvas,

Te deponit hiems gelidum praesente rigorem

Atque illic Zephyris spirantibus horrida saevi

Mitescit rabies Aquilonis et aspera cessat

Quam primum aspectu tumidi maris ira benigno.

85

Quodque silere libet, tenero tibi semper in ore

Nascuntur violae atque rosae, quibus abdita furtim

Condit apis succum, qualem non protulit Hybla.

At tu, dum faciles inter pulcherrima nymphas

Ludis, in absentem nunquid suspiria mittis

90

Meque vocas, unam qui te tuaque omnia laudo?

Haec est quarta dies, ex quo nec cernere vultus,

Lyda, tuos potui, nec vox ea venit ad aures,

Gratior Heliadum foliis quae insibilat aura.

Tu quanvis nunquam non sis formosa, tamen, cum

95

In triviis longe saltas caput ipsa choreae,

Pulchrius esse nihil reor et tibi vinceris uni.

Ludere nunc video crispos ad tempora crines

Mollibus insertos violis et suavi amarantho;

Nunc tuus ille mihi sese offert plenus odorum

100

Mille sinus, cupidis quos naribus undique capto.

Verba quoque et nutus memini, quibus uris amantem.

Et, licet hinc absis, de te mihi plurima fingo

Assiduusque meis versatur in ossibus ardor.

Haec sunt, quae potui breviter meditatus in illam,

105

Quae si forte novis praeberet laudibus aures,

In lucem venient, quae pectore condita servo.

Tribalus

Non, ubi longa fames ieiunum tempore veris

Me stimulat, tepido cum lacte recentia tantum

Liba iuvant frustumve suis, quod flamma perussit,

110

Lucida nec tantum fontanae pocula lymphae

Grata forent calidis sitibundis faucibus aegri,

Nec tantum Scoculae dulcis Placet humor Iacchi,

Quantum nostra tuo mulcentur pectora cantu;

Nec mortale sonas, quin, si contendere tecum

115

Pan velit, et par es Calamis et versibus illi.

Sed iam in conspectu: domus est foribusque Galanthis

Egreditur Lydamque tenet ridentque vicissim.

Nos procul agnovere manuque vocamur. Eamus!