19. Basinii Parmensis egloga in laudem
Nicolai Quinti summi pontificis

Neomantis

Candida purpureo venit obvia mater ab ortu,

Memnonis aurato diffundens lumina curru,

Frigida dum vitreis lucescit terra pruinis,

Purus et oceani sacra iubar extulit unda

5

Lucifer et picto fugiunt vaga sydera caelo.

Nascere, Phoebe pater, tu luminis auctor et almum

Numen et auxilium miseris mortalibus ingens,

Nascere, Phoebe pater, nobisque precantibus adsis

Nicoleoque patris felicia saecula Quinti

10

Pontificis multos, genitor, devolve per annos.

Ille quidem pastor, quo non custode peribunt

Mortales animi. Talem se saecula iactant

Produxisse virum, qualis nec maximus Atlas,

Qui caelo caput atque pedes tellure recondit,

15

Alcidesve fuit, quanvis pacaverit orbem

Tergeminumque ducem Stygio damnaverit Orco.

Musae olympiades carae Iovis ite puellae

Et lauro meritum iam nunc donate virenti.

Non lupus incautos nebula circumvenit agnos

20

Amplius et nulli meditantur dura leones

Praelia, nec torvis incurrunt frontibus ipsi,

Qui proni fuerant in vulnera prima iuvenci.

Omnia pacis habent quantum iuvat: illius omnis

Auspiciis gaudet tellus, iuvat arva novantis

25

Agricolas crebro graviter domitare ligone.

Pascite quisque boves: venit, en venit illa virum gens

Prisca, redit pietas et candida saecula, primi

Temporis effigies, nec me decoepit Apollo.

Post ubi sydereos caeli conscenderit axes,

30

Aurea nascetur toto gens altera mundo.

Philoenus

Pastorem tantum da, quem, Neomanti, canebas.

Neomantis

O nulli penitus magnorum audite deorum,

Ignoras illum, quem dii fecere perenne

Aeternumque decus populis venientibus, illum

35

Aequalem superis, decus immortale futuris

Gentibus? Infelix quae te socordia vertit?

Philoenus

Non equidem audieram, nam dum me candida Nise

Se iactans blandis circunvenit improba verbis,

Omnia perdideram mecum bona, nulla iuvabant

40

Carmina, nullus erat qui me non fleret amantem.

Vsque adeo infelix miser, illa per altos

Errabat montis; montes me saepe videbant

Hybernam solum frustra componere noctem.

Neomantis

Dicite bucolicos, musae, mihi dicite versus.

45

Nunc opus est tenui faciles cantetis avena,

Pierides; nec vos tantum coluisse feretur

Per gentes aliquis, quantum pius ille fovebit.

Carmina vestra leget, felicia carmina quae vos

Ducitis, ille leget; novit nanque illa nec ullus

50

Montibus his septem magno tam doctus ovili.

Dicite bucolicos, musae, mihi dicite versus.

In te sola salus Italae virtutis et ingens

Pignus et augustae dona immortalia pacis.

Salve, summe pater, nostri prudentia saecli.

55

Te mea musa canet, te nostrae saepe camenae.

Nascere, Phoebe pater. Croceis aurora quadrigis

Vecta novo tremulos iam spargit lumine fluctus,

Dum moror et rauca cygnos superare cicuta

Nitimur. O praesens si quis mihi summus Apollo

60

Nysaeusve pater, non me nec maximus aevo

Nelides Pylius, quem tercia viderat aetas,

Cuius ab ore viri divine nectare verba

Dulcia melle magis, nivis instar ab ordine lapsae,

Quam nullo ad terras demittunt nubila vento,

65

Non me nec vincet, novit qui cuncta poeta

Meonides versu, non me scelerosus Viysses.

Postremus primusque labor meus omnis ab uno

Omnia principio meditabitur. O mihi quondam

Si qua meos subit ulla animos, vir maxime, virtus,

70

Quae tibi quaeve tuae referam, pater inclyte, famae!

Dicite bucolicos, musae, mihi dicite versus.

Nulla dies illum, si quid mea musa valebit,

Pastorem taceat; quanquam maiora beatum

Munera iam faciunt, tamen haec ego carmina summis

75

Montibus his rauca semper meditabor avena.

Sol, qui cuncta vides atque omnia maximus audis,

Nascere purpureisque libens sparge omnia flammis

Nicoleoque adsis per saecula longa beato.

Ille colit musas, illi sunt carmina curae;

80

Nec quisquam Latio in magno nec doctior usquam

Alter. Amet nostras o si pater ille camenas,

Tunc ego Meonio genitus magnusque poeta

Dicar et antiquos inter me estendere vates

Haud dubitem, neque enim frustra mihi talia Apollo

85

Dat responsa pater. Magnum sol occupat orbem

Iam novus atque novo perfundit lumine montis.

Philoenus

Quo, Neomanti, pecus cogis? Quove ire canendo

Haec armenta iubes? Te, te sequar. Ocius istas

Coge tuas pecudes et ovilibus abde latentis.

90

Iam lupus observat tua pascua, forsitan ille

Qui rapuit teneros totiens a matribus agnos.

Sunt qui nec laudes, nec carmina talia curent;

Ille quidem curat. Sed quis tamen approbet illa

Inscius aut quem non Siculae monuere camenae?

95

Quis coram laudet, quae tu cantaveris absens?

Neomantis

Vegius, Argeo qui proximus unus Homero.

Ille Linum et fratrem cithara superare canora

Atque alios vates, quos aurea protulit aetas,

Audet et egregias heroum dicere laudes,

100

Iudicio cuius rauca haec ego carmina mitto,

Corticibus falcis morsu signata salignis;

Cuius amor tantum vacuas se attollit in auras

Quippe mihi, quantum consurgit ad aethera pinus

Tonsa comam et virides complexa cacumine ramos.