Iacopo Stefaneschi opus metricum 2

Testo base di riferimento: F.-X. Seppelt, 1921

Cura dell'edizione digitale: Cristina Zanatta

Altre sezioni


De stupenda fratris Petri de Murrone eremite
ad papatum electione, et qualiter idem papatui
ad eremum rediens cesserit factus ante cardinalatum

 

Sic igitur Phebi diffundens orbita lumen

Quaque die, motu proprio provecta sub orbe

Sideris obliqui, quoad acta reviderit anguem

Cursibus expleri, geminum perfecerat ardens

5

Continuum gyrum, solitoque recurrere motu

Ceperat, et quartam terni lustraverat anni

Parte sui Phebum gestans, que subdita cancro est.

Nec tamen assensus omnis convenerat aptus

Pontifici tantoque duci. Tunc mira voluntas

10

Inspirante Deo facta est patiente vel illo.

Currere processus hominum sic dicere quidnam

Congruit, o iuvenes, aggressi pandere metro

Hec nova carminibus divum rogitamus amorem.

Qualiter covenerunt cardinales die electionis et de casuali motivo
qua ventum est ad Petrum de Murrone

Solverat obscuras pellentes ethere noctes

15

Sol radios, egressus equis, roseisque quadrigis

Invectus, cum turba patrum de more sedentum

Convenit; dextrumque latus, namque ordine primi

Pontifices tenuere sacri, levitaque levum,

At latus obiectum subducte hoc tempore sedi

20

Presbiteri, rubris quos lustrat cardo galeris;

Queis deerat languore gravis fluidusque podagra

Vnus, et alter apex iuvenis, stans ordine levo

Neapoleo, quem dira sui compassio fratris

Vrgebat; quia lora puer laxaverat artum

25

Exanimis superante malo. Heu! mors nescia legem

Tollere. Nec gazis parcis, nec parcis honori,

Nobilitas ignota tibi, discrimina sexus

Negligis, an vigilem reddit te cura potentum?

Falce tua iuvenes resecas et comprimis annos.

30

Es senibus vicina quies, odiosa iuvente,

Improvisa venis stultis, nec fallere quisquam

Te poterit sapiens, quamvis lustraverit omnem

Doctrinam; pensare necem medicina malorum est.

Namque patres casum mortis dum concita fata

35

Alterno sermone ferunt. "Cur protinus", inquit

Vnus mente gemens procerum, "caligine tetra

Differimus lacrimas meste detergere matris?

Curque sacerdotem summum preponere mundo

Negligimus? Cur tanta, patres, discordia nobis?"

40

Hec cum dicta forent, letique novissima sermo

Longior exprimeret, presumpta relinquere verba

Incipiunt. Sed corde vigil, succesus amore

Et domitus terrore Dei, dimissa Latinus

Assumpsit, referens ferventi lampade visa:

45

"Res mihi comperta est, fratres, quod patris honore

Attollo, memoranda metu quam dicere fas est.

Spiritus omnipotens, devotis clausa revelans

Et pandens ventura suis, hoc tempore visu

Ostendit, dixitque viro, qui consonat actu

50

Et volitis cum lege Dei, quidni properemus

Sumere pontificem, mundo qui presit et urbi,

Ira Dei graviter deseviet iraque fervens

Iustitia mandante furet. Nec tempora longa,

Nam neque vindicte monitus protenditur ultra

55

Bis geminum mensem, curo festa celebria cives

Agglomerant superi plausu, sanctisque colenda

Redditur una dies. Fratres, hec dicta cavendum

Admoneant, reddantque Deo per secula caros."

Tunc quasi subridens alius, num visio fratris

60

Ista Petri reserat, quem de Murrone vocatum

Fama docet? Caute presul, cui Ostia servit

Quesitis responsa dedit, sunt ipsa tacenda.

Sed patulas petimus clausasque loquaris ad aures.

Nempe pater summus prerupta cacumina montis

65

Speluncasque habitare solens, devotus eidem

Scripserat, insinuans quod cum sublimia celi

Contemplando Deum noctu ante altaria flexus

Cerneret, irradians ardenti lumine mentes

Spiritus ethereus fuit in precordia fusus,

70

Ipsi precipiens, ne grandis culmine cardo

Territet, ac, veluti sint fratres, iussa loquatur

Cardinibus; pernix reserans, quod ni properarent

Sumere pontificem, mundo qui presit et urbi,

Ira Dei graviter deseviet, iraque fervens

75

Iustitia mandante furet, nec tempora longa.

De collatione habita inter cardinales de fratre Petro de Murrone
et electione ipsius ad papatum

Talibus exciti collatio plurima sacri

Fit patris in cetu, viteque beata retexunt;

Hic memorat mores, hic vitam, miraque gesta

Extollunt alii, num quid sit dignus honore

80

Papatus, secum tractant, diversa loquuntur.

Vidit ut infusas sacra dulcedine mentes

Ille pater, qui visa viri sermone ferebat;

Prosiliit primusque dedit sua vota, professus

Vrbis ut eximie digne sit presul et orbis

85

Murro; quem sequitur votum rogitante gradatim

Bis numerus ternus; duplex levita senatus

Distulit assensum parum prestare, quousque

Consulat absentem pressum langore podagre.

Mittitur interea pro Neapoleone, fuitque

90

Presens, et placide laudavit vota priorum.

Ventum erat ad primum magna pietate refertum

Levitam, quem longa quidem prudentia tardum

Fecerat; hic cernens iam crescere consita Christi

Infremuit, lacrimasque gemens de corde profudit

95

Sincero, genibusque ruit curvantibus, ethra

Suspiciens, ac mente pia nec dispare voto

Assensit patribus. Dumque arduus ille Mattheus

Hec peragit, socii tumida ad suspiria moti

Perfudere genas lacrimis, et pectora guttis

100

Et secum leti numerum complesse fatentur,

Qui deerat; sed scita tacent et corde sigillant.

Tunc missi rediere duces absentis amici,

Et sua prodentes conformia vota creato

Non suspensa tamen, sensum sed habentia purum.

105

His ita succincte cusis molimina tarda

Qui nescit stimulante Deo, nam preditus urbi

Omnibus ignotus facie, sed cognitus alto

Eternoque patri fuerat, nec tempora prisca

Contulerant preferre virum deserta colentem.

110

Nec digesta quidem suberat, sed cruda voluntas

Ipsis, nec relevans depressas ardua mentes

Spes aderat vulgata diu, nam bella parabant,

Vt pressi domitique viri sub iura redirent

Ecclesie, terras Veteris prenominis Vrbis

115

Vastantes. Ah! dira lues, insurgere cives

In dominam, dum mesta gemit solatia sponsi!

Hunc iterum legere Petrum, prodente senatu

Vnanimem sensum vocemque per ora Latini,

Et patris et geniti sancti quoque flaminis unam

120

Interpellantis deitatem cuncti potentem;

Auxilio dum tuta crucis signacula dextra

Assumit. Sic iste Petrus cognomine Murro

Eligitur. Proceres pariter dehinc laude resultant,

Hincque simul psallunt, dum primus in ordine levo

125

Panderet in populum, quem clausa silentia norant.

Iam resonant divis cleri sua classica templis,

Vndique concurrunt cetus ac undique turbe.

Fit strepitus, queruntque simul, quis noverit illum.

Non secus exultant homines, cursuque moventur

130

Depressosque animos torpore ad murmura figunt

Attoniti, quan tecta domus sublimia muris

Arte vagi soliti venantes tempnere gaudent,

Cum pedibus celerem ac ramosa fronte superbum

Gramina tondentem campis vel forte iacentem

135

In silvis cervum latratu surgere cogunt

Olfantes catuli, cum forsan lumina Phebus

Conderet in noctem, languensque gravantia membra

Vespere venator deferret in hospita tecta.

Nam subito prede visu mestissima vultus

140

Leta redit facies, rubro calcaria guttant

Sanguine veloces necnon in bella molosi

Lassantur proni, distendunt ilia cursu

Pectora coniuncti terris, et colla profusi

In profugam predam, sequitur quos non pare gressu

145

Hispida turba canum latrans, et fossa requirens

Sicca nare pedum vestigia, nec minus omnes

Per loca distantes, donant clamoribus aures,

Et duce latratu properant attingere predam.

De quinque nuntiis missis a collegio ad fratrem Petrum de Murrone

O bona temperies, celo delapsa profundo,

150

Squallida corda rigans, siccasque ligamine partes

Associans, quam tarda vellis, quam concita nostram

Deflectis nocitura viam! Nam linquere dulcem

Incipiunt pacem proceres, monstrantque dolere

Hunc legisse virum, namque ipsi mittere de se

155

Qui referant decreta patrum suffulta sigillis,

Post varios tractus verbis et vota retusa,

Dimittunt errore gravi, discordia claret,

Quam durum celare fuit per tempora retro.

Nam mediam per signa viam sol egerat ardens

160

Bis repetens cursum, quartamque volubilis anni

Alterius partem, cum mesta vacatio sedis

Afflictura moram traheret, turbantibus ipsis

Ecclesie pacem, mandant ea propter, ut acta

Quinque ferant propere, quorum tres ordine vecti

165

Pontificum sumpsere gradum, duo munia scribe

Papalis; deerant tamen his scarleta galeri,

Cumque super strictas fauces montanaque claustra

Transissent, Populique domus, ubi pinguior amnis

Ingreditur gelidas vallis Sulmonis in undas,

170

Qua poterant vidisse locum, quo tendere cursu

Optabant, flexere viam, dextrumque secuti

Sunt latus, ingressi Sulmonis menia primum.

Descriptio montis, ubi morabatur frater Petrus

Mons erat excelsus, directis rupibus asper,

Qui situs in medium radios defendit ab urbe,

175

Ne feriant surgente die per plana iacentem

Sulmonem, cui nomen erat de tempore multo

Vrsa, et per longum vallis diffusus agebat

Limitis officium, versoque volumine zonam

Clauserat ardentem, qui ne qua parte reclusum

180

Panderet ingressum vallis, sibi iunxerat apte

Raiani montes, velantes cardine casum

Solis, et obiectas rupes aquilonibus altas.

Huius summa situs Murronum nomine clamant

Pone laborantes depresso vomere terram.

185

Hinc sibi cognomen dederant, nam primitus illic

Manserat, angusta cupiens pertingere vita

Celica regna pater, sed cum iam crescere fama

Cepisset, niveis Maielle montibus heros

Duraque per canos esset transvectio colles;

190

Compatiens populis, quos pura vocatio traxit,

Hunc habitare locum rediit. Sed cellula ripa

Saxea, qua facies medio non culta rigebat,

Erigitur, depressa tamen, plus carceris usum

Quam placidi prestare solens spectacula visus.

195

At nova radici montis subfixa relucent

Templa sacerdoti, cuius sub dogmate vita

Illic arta viget fratrum memoranda per orbem.

Huc igitur venere duces, quos ipse senatus

Miserat, et rapidum mandant conscendere collem

200

Abbatem, qui templa regit, cum vespere Phebus

Vmbrarum signat vacuas ad mane figuras.

Paretur dictis, petitur qua tempore possint

Iussa referre viri, defertur copia missis,

Vt libet. Ast illi tetras cum instare tenebras

205

Perciperent noctis, posuere in menia sompnum

Sulmonis, nam grande fuit conscendere montem,

Ast ubi clara dies illis advecta refulsit,

Speluncam petiere patris, qua fusa per artus

Vnda fuit gravitate vie; procedere bini

210

Vix poterant; consurgit opus, dum proxima celle

Adveniunt servando gruum per summa volatum.

Iungere se hiis comitem, non missus ab ordine tanto

Venerat, et cautus properabat, ut omnia tentet,

Ipse Petrus levita sacer cardoque Columpne

215

Stirpe satus, gratumque sibi, haud sic laude refertum,

Post data legatis consensu nuntia fratrum.

Maturare viam quemquam nisi primitus illi

Iussa ferant; en testis adest, dum curritur altis.

Descriptio celle fratris Petri et aspectus ipsius

Ventum erat ad spatium divo sub tegmine, clausum

220

Ostiolo muroque brevi, qua tendere longe

Tendere prospectus poterat; postque ordine recto

Parva domus fundata iacet; vicinaque celle.

Nam paries medius, limes communis utramque

Partitur, geminas reddens scindendo casellas.

225

Illic et lustrum ferri quod retia claudunt

Imminet; unde pater residens admittere gentes

Alloquiis fuerat solitus, cum vincula lingue

Solvebat; siquidem nulli contingere fratrum

Fas erat ambitam muris, nec pervia gressu

230

Arta specus, Christi servans sub carcere servum.

Protinus ingressi proceres, adstante Columpna,

Grandevum videre senem per secta fenestre

Attonitum tantave super novitate morantem,

Hirsutum barba, mestum pallore figura

235

Atque genis maciem ieiunaque membra ferentem,

Sed tumidum lacrimis oculi velamina nigri

Palpebras, rigidumque toga, vultuque verendum.

Nam domus et facies, habitus gestusque beatum

Demonstrant. Nudare caput genibusque profusi

240

In facies cecidere suas, quibus hic vice versa

Procubuit terra. Tunc Lugdunensis adorsus

His super incepit verbis, concepta recludens:

"Summa Dei pietas, populi miserata dolorem

Cum multum distare via diversa sequentes

245

Cerneret, instabilis sub quorum cardine mundus

Vertitur, ac validis navim quassarier undis

Ecclesie, lugentis herum, te, summe sacerdos,

Elegit populi rectorem sanguine nati

O quanto pretio! salvati; teque vocatum

250

Esse Deo monstrat desueta potentia fratrum

Tendere concordem cursum, que commoda vitans

Zelare instituit communia; tisque relato

Nomine, tunc primum iunxit distantia corda;

Spe sine, te sumunt subito, nec scriberis ulla

255

Membrana clausus, quoadusque patentia fiant

Vota patrum; nec posse suum iam grande senatus

Contulit in paucos, sed concors spiritus illis

Panditur affatu, quem nos ex ordine scriptum

Portamus, fultum cera, fultumque sigillis,

260

A patribus missi, quos uvea grana cruentat

Cardinis in signum, celebris iussuque senatus

Offerimus tantosque patres cetumque volentem

Submissique genu te poscimus. Annue ceptis,

Annue devoto plebis languentis amori,

265

Et releves que pressa iacent, submitte superba,

Ne valeas errare freto, tu navita doctus

Vela dabis pensata manu, clavumque tenebis

In rectum, frenabis equos aurigaque currus."

Orantis steterat sermo, paucisque relatis

270

A sociis motuque Petri sic incipit heros.

Responsio fratris Petri et assensus electionis

"Anxior o proceres, tantis novitatibus impar

Auditu, tantumve movent, quod nescius ipse

Efficior dubiis, quid sit consultius inde

Assumi. Sed mente Deum submissius altum

275

Accedam rogitare; patrem vos insuper illum

Poscite devotum precibus, quo visere fratres

Vos redeam." Capta inde manu decreta locello

Intulit, et celsum poscens sibi numen adesse,

Oravit prostratus humi, quod carpere divum

280

Christi posset iter, gratumque fidelibus orbis.

Post morulam senior missis sermonibus infit:

"Fert Augustini nobis sententia sacri,

Sufficiens paucis auditum tangere verbis

Prudentis, qua pauca feram virtutibus amplis

285

Ornatis magnisque statu verbisque disertis.

Papatus accepto gradum, vocique senatus

Qua legimur, proceres, supremi ad culminis arcem,

Annuo consensum prestans; ac primitus illam

Robore confirmo stabili, submittere promptus

290

Colla iugo, regnante Deo; nam conscia mens hic

Iudicium trepidat regnantis in omnia secla

Et pavet ecclesie casum anfractibus artis

Implicite, si pace sui discrimine tanto

Desereret sedem Romani presulis almam."

295

Illico submissi chiffonibus oscula figunt

Villosis, dedit ora pater, dedit oscula blanda,

Vt solitum est; laudes resonant concordia vocum

Ad pia deflexit suspiria, visere cuncti

Optabant audita patris. Festinus euntum

300

Aeris attractum cursus spissabat ameni.

Hos inter medius cursu conscendere montem

Gliscebam vates, membris vultuque resudans,

Et cupiens gelidum crebris attractibus oris

Aera diffundi placido per guttura cordi.

305

His neque solus eram, sed magne copia gentis

Astabat, sperando patrem iam cernere visu

Celatum pridem multis venientibus illic,

Pontifices, clerus, fratres, comites, proceresque

Nobilibus clari titulis, virtute corusci,

310

Hic magni parvique simul, quorum inclitus herus

Tu Carolus regni Siculi successor aviti

Vnus eras, iuvenis parva crescente per albas

Pube genas, clarus faciem, flavusque retortam

Cesariem, regemque vocant te sanguine matris

315

Vngarie, licet illa iugo nunc pareat ora

Andree, quem iura volunt preponere regno.

Non nostrum est metro disquirere sceptra potentum,

Scd pocius, dum vita placet, dum spirat odore

Fama patris vulgata bonum, nec miscuit actus

320

Ille suos tenebris, vicinus culmine celo.

Texere pontificis decrevimus ardua vite.

Incipit vita fratris Petri seriosa

Est locus Aprutii, cui profert accola nomen

Molisium, patria huic quondam, vel parte Laboris

Terre; et quamquam humilis generis, pietate referti

325

Dicuntur rectique Deum timuisse parentes

Huius, et hospitio prompti recludere nudos.

His puris data magna Iacob veluti patriarche

Est soboles duodena virum, de munere divo.

Cumque pie gererent animo, precibusque rogarent

330

Sepe Dei verum natorum crescere quemquam

Cultorem, dehinc morte patris senisque relictis

Pignoribus, completa senum sunt vota parentum.

Nam puer hic sacris quinquennis palmula libris

Traditur undenus, matrem ut per omnia letam

335

Efficiat, que mente gemit, dum viscera partu

Iam sentit defecta, sinu nec suspicit ullum

Religione sacrum, presertim funere nati

Alterius. Sed fraude nocens direque superbus

Invidiosa manu parvum subducere demon

340

Tentat, ut abscedat ceptis, tentatque ministros

Ille suos pueri fratres; matrique suadent

Otia ne cupiat puero, quia sufficit alter

Et satis est ede, desit quibus ampla supellex.

Nec minus propterea hunc opibus succedere dives

345

Heredemque sibi spondens blanditus amatum.

Hec super et matrem demon velatius illam

Tentat, ut avertat studiis, quia doctus in arte,

Arte futurorum, matri substare periclum

Cernat et ingratum Christo, letoque dolentem

350

Facturam profecto suam, potiusque minorem

Instruat. At mulier memorans nascentis alumni

Prodigium, nam vestis eum velarat euntem

Religiosa tegens, nato haud prebere favorem

Destitit; ac volvens persepe in pectore visum

355

Commatris, dare dona suo, dare dona magistro,

Imbuat ut puerum; siquidem sic illa monentem

Audierat, dum somnus erat patremque tenebris

Post lucem: "Quam scire meat, dic ergo iugali

Sponse, quod placitum est nobis procedere parvum

360

Sic eat, et cleri crescat sub dogmate noster

Filius; en nobis, matri multisque valebit

Proficiens, incepta tamen non deserat, inquit,

Si nostri memorem teneat, si firmat amorem."

Ast infans, supero perfusus rore, decorem

365

Induit, ut parvo nosset producere psalmos,

Qui sibi solamen, requies, tutelaque cursus

Ad meritum vitamque forent, dum labitur evum.

Cumque puer deum binumque perageret annum,

Hunc mulier niveas pascentem pascua tonsas

370

Aspicit imberbem, dubiamque preambula terrent,

Dum sopor est, dum somnus abest, dum mente revolvit

Visa, sed introrsum meditans discussius infit:

"Colletare, puer, niveum sortitus ovile

Pasturusque gregem purgatis mentibus album."

375

Nam pastor bonus ille Petro commisit oviclas,

Si tamen interius vincitur nexibus olli.

Ergo futurorum, cui sic preludia certant

Illecebras seclique vagas conquirere pompas

Vitat, perque dies crescit virtutibus, ipso

380

Se melior servire Deo magis atque laborat,

Presertimque eremo; retrahit pia consita pubis,

Formidasse domi noctis phantasmata solum,

Et nescire, specu posse et concordia quemquam

Sumere cum sociis, eius vecordia nullo

385

Tollitur, en deerat fratrum experientia doctum

Inde more tractus, quo denus circiter annus

Bis fluat in gyrum; tandem concepta sodali

Detegit ac suadet: "Vite quid dulcia nobis

Perdimus et mundo consistimus atque fugacem

390

Subsequimur? Fluidis labetur fluctibus herens,

Vnde age, perfectam vitam servire supremo

Regnandique modum patriam si linquimus omnem,

Tendemus Romamque via succinctius almam,

Vt dentur consulta sacris primordia votis."

395

Consensit, vaduntque simul, sed tendere fessum

Vna dies vacuum socium remeare coegit.

Iste tamen processit iter, sed turbine tentus

Substitit, ac eremo, fama prodente, cacumen

Comperiens habitare virum sub Sanguine castro,

400

Hunc adiit, nec cuncta refert, dimotus Olympo.

Forte malus simulare bonum, cellamque relinquit,

Qua Petrus hic iuvenis pavidus sub nocte moratur,

Vsque quoad fessos languens sopor accipit artus,

Divinisque timens visis hilarescit, et inde

405

Securus tutusque fuit. Nutuque superno

Pone locum rigidum subiit per tempora collem,

Perfodiensque solum magni sub pondere saxi

Sic modice subtraxit humum, quod corpore parvus

Vix rectus longusve iacens consistere posset.

410

Et tribus ille annis, tunica vestitus acerba,

Que caput ambibat, strato super horrida nudo,

Hic fuit, hic iacuit. Serpentibus atque lacertis

Hic locus est, rospi comites recubantibus adsunt.

Illic sepe malis tentatus, sepe refectus

415

Mellifluis magnisque datis, unumque retexam:

Nam grandis campana soni sub tempore noctis

Illic clara quidem semotis rupibus, horis

Auditur, vigilem faciat vigilare quietum

Hec Deus; ast alius sibi missus nuntius inquit:

420

"Cur, Petre, saxosis habitans in collibus hospes

Cantantem refugite nobis per tempora gallum,

Quem frater tibi carus habet?" Matronaque presens

Addidit: "En pulchrum referam tibi, suscipe gratum

Quod placidum, vir sancte, putem!" Consensit eidem

425

Vir simplex Christumque timens, sed protinus ille

Subticuit vocemque negat cantumque recusat

Gallus; et audiri refugit campana metalli

Vel potius celeste datum, dum terrea virtus

Suscipitur scissura moras, et cristeus ales.

430

Tunc opus artificis divinaque munera noscens

Simplicitas, gallumque dedit, certoque sonante

Haud discrevit, humi recubans, in noctibus horas

Vt prius. Inniti solique incumbere Christo

Maxima laus hominis: fruitur tamen inclitus ille

435

Proficiensque Deo, multis suadentibus, urbe

Presbiteri suscepit onus. Romaque reversus

Murroni non culta sacer mansurus adivit.

Cuius in adventu maculoso ventre per antrum

Progreditur serpens, diffisus habere cubile.

440

Magnus tuque specu, spatioque morabere lustri,

Hincque tibi nomen, decus hinc papale resurgit

Si redeas. Tunc culta sinit discedere silva,

Et canos habitare situs desertaque montis

Maielle, quibus atra placet consistere cripta,

445

Quam foribus patulam succisa fruteta recludunt.

Sed fraudis commenta probans, incendia noctu

Inicit, ac oculis flammabat pabula torvis,

Vt fugeret linquatque locum, cui protinus obstat;

Dum mandat, celerent, properent, cedantque sequestrent

450

Res modicas, faciunt iussi, nam cella cremari,

Murmura sed timidi ruptant, discrimine tristes,

Nam reputant cecidisse globos de vertice flamme

Fratres. Hicque sciens coniecta pericula sevo

Hoste manet, dictisque refert non inde revelli,

455

Ignea si rabies membratim torreat artus.

Quoque fide lato ceu fumus flammula cessit,

Sicque simul mansere, quibus succrescere cure est

Hicque duo: deinceps paulatim fervida patrem,

Sive moras verbi traheret, vel proxima tellus

460

Hunc caperet, sive interdum dimota teneret,

Est complexa cohors Benedicti dogmata spondens,

Cuius et hic habitusque fuit moresque professus.

His neque contentus iuvenis, nam strictius ipse

Vincebat mores, vitam pertingere gliscens

465

Egypti patrum, soli sibi carpere cellam

Mos erat et clausam muris, ut nullus haberet

Ingressum; solique Deo servire paratus

Continuo parvo celebrabat carcere missam,

Astabatque foris manibus per lustra ministrans

470

Frater; et affectans fluidam restringere linguam

Temporibus certis penitus discedere verbis

Iusserat alloquii; stratum cui lignea lectum

Prebebat series, scala tabulis sibi nexis,

Seu tellus non culta iacens, sed pulvere versa.

475

Cuique catenarum ferri dant pondera zonam

Succinctis lumbis, ne carnis pullulet ardor;

Et lapis aut durum firmumque resistere lignum,

Cervicalve rudens nodosis crinibus asper

Retibus innexus forma paleisque repletus.

480

Hec eadem nudis prebebant tegmina membris

Hispida, que ut gravius stimularent morsibus artus,

Ferrea lorice moles contexta premebat.

Desuper hoc variis peragebat mensibus anni

Ille die nulla capiebat carnibus esum;

485

Sed feriis ieiunus erat cunctisque diebus,

Sola dies domini dabat huic bis sumere pastum.

At Veneris Martisque die ieiunia pane

Solvebat, calidamque sitim labentibus undis.

Huncque modum servare iubet, qui dogmate patris

490

Arcentur. Vir semper aquam, vir limpida puri

Gurgitis hauribat, vitans applaudere Baccho.

Sexque quaterdenas addens, qua fortius omnem

Ingluviem superare queat, carnemque refrenet

Compellatque ipsam menti per singula subdi;

495

Illarum tribus panem lymphamque sine ullo

Condimento alio gustans, plerumque refutans

Cocta manu. Phebe motu qua cingeret orbem

Non cicer atque fabas lymphis liquidantibus udas,

Non teneras crudas rapas, aliudque legumen,

500

Castaneas seu poma sibi dulcentia succo;

Sat tribus illarum solitus coniungere missum

Insipidumque cibum, fructusque modestius auctos.

Quin vigiles peragendo dies noctesque quietas,

Versibus orabat psalmi, manibusque genuque

505

Sepe solo flexus, callosam pelle ferebat

Carnem. Nec dubium, quin claro proximus orbi

Contemplando Deum fieret, Christique saporem

Melliflui vicibus speculando lamberet ardens;

Ne qua mora obtusum, segnem, vel forte periclis

510

Redderet expostum, manibus munuscula doctis

Ciliciumque eremi texebat, opuscula fratrum

Insuper. Et varios quamvis religaret habenis,

Attamen et parvo sese submittere norat

Abbati famosus herus, quem fama fugacem

515

Insequitur populusque volens hunc cernere clausum. -

Post hec tempestum reputamus scribere metro

Vix credenda viris, que dudum tempore prisco

Novimus. En decies quadrato subdere corpus

Menti iussit amor, divino fonte relabens,

520

Taliter ut spretis, que gustus organa mulcent

Omnibus, ipse cibum viridis plantagine caulis

Sumeret, haud coctis foliis, sed stipite crudis,

Proserit ut palmes crispatis undique nervis;

Inque sitim vivi torrentis gurgite lympham

525

Hauriret. Num plura feram? Vir ille supernus

Cilicio est pro veste usus, soloque tegente

Corpus, et interdum lorice pondere fractum

Mira senis, sed mira viri sic septa voluntas,

Admiranda tamen virtutis gloria prestans,

530

Que potuit pasce servare ad tempora vitam

Gratia languentes firmabat nexibus artus.

Quis titulos caste laudis, quis fortia grandis

Virtutis, quis septa gule tam lubrica, quisve

In lacrimis genuisque modum prescribere promptus?

535

Quis tua longanimis perquirere singula temptet?

Sunt qui te variis referant micuisse sub ethre

Miraclis, quod fama loquax non occulit, urbes

Sepe novis tantis agitans. Hec sepius ipse

Audieram, dederamque fidem, nunc limite metri

540

Sufficiat narrasse patrem fulgoribus illis

Intendisse animum, decies tribus amplius annis

Forte decem geminis, vero si consonat fama est.