Ad Aeneam Silvium cardinalem

 

Coeperat haec pedibus properantius ire solutis

      Quae venit ad sanctas littera nostra manus.

Affuit Vranie, pater o dignissime cultu,

      Taliaque irato detulit ore mihi.

5

'Tene fugit nostrae redimitum munere laurus

      Aeneae sacrum fronde virere caput

Carmina mellifluosque modos resonantia cuius

      Laudando egregium nomen ad astra dabas.

Cuius et eloquium, veniant seu verba ligatis

10

      Libera seu potius cum ratione modis,

Omnibus es reliquis, haec aurea quae tulit aetas,

      Iudicio solitus ante locare tuo.

Cur, igitur, vatem vates sine carminis usu

      Absque cheli et plectro nudus adire paras?

15

Quin, age, sume lyram, veniat mensura tabellis!

      Pontifici poteris sic placuisse pio.

Sed nec te retrahant quorundam in carmina turpes,

      Illorum similis ne videare, ioci.

Artificis vitio scelus est si credimus artem

20

      Quamlibet infames contrahere inde notas.

Carmina si fuerint Codri mala carcere digna,

      Crimine num tali sancta Poesis erit?

Ludio si multum promittat stulta locutus,

      Num te dicemus, Philosophia, ream?

25

Si sibi commisso medicus male consulat aegro,

      Num, Medicina, tuam despiciemus opem?

Ergo procul, molles, si quis pudor, este, poetae!

      Ferte gradum quotquot casta Camena iuvat.

Virgineas etiam mentes obscena fatigant,

30

      Crede mihi, nostras, sola decora placent.

Carmina prima dedit, si nescis, sancta vetustas

      In summi laudes officiosa Dei.

Nec nisi carminibus mysteria sacra locuta est

      Turba prophetarum, religiosa cohors.

35

Vatibus antiquis ex hoc venerabile nomen

      Sanctaque maiestas, laus quoque summa fuit.

Haec placet Aeneae scribendi semper honestas.

      Haec placet et nobis, hac adeundus erit.'

Dixerat. Imperio Musae parere necesse est.

40

      Hoc tantum dixi, 'Tu modo, diva, fave.'

Forma tenes quae sit nostris praelata tabellis:

      Accipe nunc causas, spesque decusque patrum.

Nuntius hoc urbem fecit sermone beatam,

      Cui dedit in tergo nomina lana suis.

45

Quod mors praeripuit Nicolao summa peregit

      Calisti munus gloria pontificis:

Emeritis sanctisque viris sua praemia reddens,

      Aeneam titulo donat apostolico.

Cuius purpureo frons insignita galero est,

50

      Ad summum quo sit proximus inde gradum.

Atque utinam - sed quis plausus queat ordine tantos

      Docta quibus favit scribere turba tibi?

Fama quoque haec Latias raptim vulgata per urbes

      Laetitia replet spe quoque quemque bona.

55

Pace tua dicam, victrix Germania fusis

      Quae nuper Turcis alta tropaea locas,

Ipse licet magnis tollatur honoribus ex te

      Caesarea dignus factus amicitia,

Non tibi concedent Senae sua pignora: carus

60

      Sylvius Italiae semper alumnus erit.

Aeneam dedimus tibi nos, Federice, poetam:

      Additur huic ex te pontificalis honos.

Tusca quod est illi tribuit clarissima tellus:

      Est tua de meritis gratia nata suis.

65

Italiae multo est potior, Senensis at urbis

      Causa prius, Teuton tertia iura tenet.

Laeta parens, igitur, Senae, gaudete, vetustae,

      Imperium quarum sentit et ipsa Thetis.

Inter magna tui quae sunt monumenta decoris

70

      Haec in marmoreo pone legenda loco,

SYLVIVS AENEAS SENENSIS EPISCOPVS VRBIS

      EIVSDEM EST CIVIS, Saecla futura sciant!

Tu quoque, magnorum tellus fecunda virorum

      Itala, de tanto gaudia sume viro.

75

Nec tua sit reliquis, Caesar Federice, voluptas,

      Quod tuus Aeneas fertur ad alta, minor.

Vos quoque adhuc festos, docti, celebrabitis annos,

      Cum pater Aeneas gaudia vestra novet.

Quo surgente pii Nicolai gratia non est

80

      Quod desideriis sit repetenda novis.

Vos tamen ante omnes sacri gaudete poetae:

      Qui collega fuit nunc erit ipse parens.

Nunc illum vobis in publica commoda natum

      Certatim pulchro carmine quisque colat!

85

Tu modo si gelidas quandoque poposceris Alpes,

      Ne Mediolanum posthabuisse velis.

Namque tenes quantum tua sint praeconia nostro

      Cara duci et populis omnibus usque suis,

Vt faveat tota cum nobilitate Senatus,

90

      Hic et amicorum gratia quanta tibi.

Obvius a tanta procul innumerabilis urbe

      Plaudenti populus agmine sternet iter,

Occurretque tibi chorus, o tua gaudia, vatum,

      Qui Latium Graio miscuit eloquium.

95

Nam nuper Thespis Thebis Romaque relictis

      Pierides sedes hic statuere suas.