Se ipsum redarguit locutione Davi servi sui

 

Scilicet ut vides obiecta pericola nosse,

Et quae sit natura mali, sapientia prima est;

Proxima, metiri ratione ut, si tibi quondam

Nota mali species, caveas expertus, ut ignem,

5

Vt fluvium et rupes. Tu ne, impurissime, quicquam

Metiri ratione paras, aut ulla tibi est lex?

Admonui quociens, Dave: haec natura meri, ni

Perfundas liquida, capiti nocet; hoc tociens tu

Expertus, mavis derideri. O here, nec tu,

10

Si recte inspicias, sine rugis. At mea quando

Mendosa est natura, et in hoc quod obiicis, audi

Quid in te curvi pacienter, ne me ita saevus

Obiurges. Tacitum impellis plerumque molestus,

Quod lecto aut scripto nihilum cum advertis inepte.

15

Hoc est, cur saevum appelles. Sed causa penes te.

Cum versus facio tunc me insanire fatebor.

Quin id erat cordi. Primum haec insania, quam tu

Re vera appellas hoc nomine, coeperit a te

Subduci miror; quamquam metuo velt aegris

20

Immutat febris autumni tempus iniquum,

Sic nova summorit veterem stulticia morbum.

Franchinus Rabia periurat, surripit, aufert;

Branchinus lites pupillis prorogat atras.

Luditur et potatur et omni flagicio usque

25

Certatur, crescit vicium. Nihil interea tu.

Poenitet incoepti? Durus mordaxque videri

Formidas? Video, desiderium coquit urens.

Ante diem suetus chartas desumere cessas,

Pallidus hoc tantum. Quorsum haec ita plurima manat

30

Lacrima? Cur medias rumpunt suspiria voces?

Cur te nescio quid prohibet dormire? Quid horis

Insolitis prodis? Medio sol ardet ab axe,

Imus, ais, boreat. Nihilo plus detinet. Idem

Saepe domum repetis spe plenus, saepe velut cui

35

Immaturus obit gnatus, tunc sidus inquum

Me recipit; putet rombus; tunc mensa videtur

Inaequalis et appositis pendere lucernis.

Crustula, si non sunt, poscia; laudare placentas

Suetus, fastidis. Quid enim hoc? Sum Davus, opinor

40

Planus homo et simplex, tamen hec dignoscere possim

Stulticiae propriora. Vides quo te trait error?

Iudice te, insipiens Volanerius quod adulter

Currebat fatuus, siquando vocaret amica,

Per noctes nuhilum veritus contingere moechis

45

Que possunt. Pereat deprensus vel fuga tristi

Praecipitet saltu! Non quivis donat ut olim

Barrus adhuc levi catulo. Sed profuit aetas

Formaque, qua pariter arserunt et vir et uxor.

Adde hoc praeterea quod nigra seque domumque

50

Affligit macula, cum turpi dedecore exit

Tristis per caenas et per convivia rumor.

In te hec ista eadem pendere pericola nescis?

Nocte foras, inquis, non ambulo. Credo equidem quod

Praetereo siciens vinaria. Iusserit illa

55

Ad quartam venias, postico admissus; abit vir

Oblitus perone tegi. Nihilum memor an te,

Quae nuper dixti vitanda pericola, possint

Excipere incautum. Leva feriente mamilla

Per noctem seu luna refulserit omnia pallens,

60

Aspersusque luto properans spe plenus amara.

Quorum pertinuit tabulas implere capaces?

Nil puerilius, aiebas, nil denique amore

Stultius. Audieras misere quod Ruffus amaret;

Assidet insanio, aiebas, nec te magis esse

65

Hunc cupere, quam Fescidium se iudice regem

Cum premeret pueri lutulentum. Desine mordax

Oblatrare aliis, eadem si inscicia versat.

Non vinces hodie ut tantundem peccet adulter

Et qui conduca cenat de nocte puella.

70

Quae dat amiculus, haec hilaris munuscula captat.

Vnica nox dominae precio tibi constat amaro.

Interea Davus, dissutis calceolis et

Discincta tunica, pergit securus ut Hauster

Nudatum ventis feriat latus et caput urat.

75

Maxima pars hominum servis ingrata profecto est.

Caetera de genere hoc nequeam. Virtutis amicus

Hoc tantum ut laudes sublatos invidiae esse,

Divitias fluitare, leves cum dicis honoris,

Ludum fortunae reges. Quid multa loquamur?

80

Crediderim quoque te iam nil putere poema,

Te prior Eustachi discumbat filius et te

Crassa praecedat tunica pannosus, ut illi

Calceus eversas soleas ostenderit impar.

Aut aliquis Prognem coram laudaverit: implet

85

Officium chorus et raro torquetur iambus.

At ne satis vehemens dubito. Sermone modesto

Insurgunt cristae, veteri purganda cicuta,

Fervescit bilis, suppressumque in cute virus

Apparet, veluti coluber pressus pede saevis.

90

Frustra dissimulat febrem quem frigore vexat

Quarta dies, donec totos tremor incutit artus.

Vrunt verba, cave. Stilus est vertendus, opinor,

Lenite obsequium. Vah, irasceris, o bone? Dicta hec

Per ludum. Pocius, siqua est opus, utere Davo.

95

Displicet hic ludus. Servos non ludere par est.