1.

CONGRATVLATIO ERIDANI AD CAMBIVM ZAMBECCARIVM

Eridane, in toto quo nullum labitur orbe

      Flumen in aequoreas nomine maius aquas,

Qui Phaethonteos solus tolerasse vapores

      Diceris et volucres continuisse rotas,

5

O semel, o bis terque et io bis terque beatum!

      O quem respiciunt diique deumque pater!

Tot tibi nunc gratae, tot amico numine cedunt

      Delitiae et multis gaudia iuncta bonis.

Navigat, ecce, tuas laeta trabe Cambius undas

10

      Et capiunt faciles vela secunda Notos.

Ille est, si nescis, sanctos qui pectore vates,

      Qui gerit et doctas novit amare deas,

Cui citharae et nervi, cui curae est pulcher Apollo,

      Illum et Pierides Phoebus et ipse colit.

15

Scilicet in summa posuere cubilia puppi

      Et Musae et socias inter Apollo suas.

Primus Apollo lyram digitis adtractat eburnis

      Et mille et totidem fertque refertque sonos.

Stant circum divae turba plaudente sorores

20

      Miraque composita carmina voce canunt.

Cambius in pulchro memoratur carmine solus,

      Plurimus e pulchro Cambius ore sonat.

Ipsi iam colles, ipsi iam carmina montes

      Mirantur dulces excipiuntque modos.

25

Ipsae etiam quercus et silvae et saxa videntur,

      Vix intellecta voce, movere gradum.

Inde ferae et volucres audito carmine sistunt;

      Antra quoque et fontes carmen et arva movet.

Praeterea stupidae rivos et florea rura

30

      Linquunt et carmen dulce sequuntur apes.

Hinc silvana Pales, satyri faunique bicornes

      Quive colunt silvas, pascua quive colunt;

Hinc, se se ex alto tollentes gurgite, nimphae

      Ad sonitum sancti carminis ora ferunt.

35

Tum laeti placidis ludunt delphines in undis

      Exorantque leves in sua vota Notos.

Ipsi se comites praestant in carmina venti

      Et sequitur nantem lenior aura ratem.

Mulcetur caelum, mulcentur sidera cantu,

40

      Cumque suo gaudet regia tota Iove.

Tardior aequoreas Titan declinat in undas,

      Lentior et Phoeben linquit et astra polus.

Respondent scopuli, respondent undique cautes;

      Ingeminat suaves Echo sequuta sonos.

45

Hos inter plausus, haec inter carmina pinus

      Transfretat et glaucas per vada scindit aquas.

Teque etiam faciles oblectant maxime versus,

      Eridane, et proprium saepe moraris iter.

At vero, quoniam tanto te munere dignum

50

      Rex superum et tantis credidit esse bonis,

Pande viam remis et amoeno labere cursu,

      Transvectet dominum navis ut ipsa suum.

Perge, age, perge libens, patriique ad moenia Rheni

      Restitue et salvum litore siste virum.

 

2.

IN CORVINVM

Noli te tantum, Corvine, adfligere, noli,

      Vir bone, quod coniunx sit tua moecha queri.

Si tibi forte gravi periisset chasmate fundus,

      Sive domus flammis, sive ruisset aquis,

5

Sive aes grande tuum fur expilasset avarus,

      Haec, quia contingunt rara, dolenda forent.

Quod vero tua te decepit adultera coniunx,

      Nec nova, nec rara haec; ergo ferenda nota est.

Percurre hystoricos, veteres percurre poetas:

10

      Quid nisi nuptarum crimina aperta sonant?

Quid nisi concubitus referunt veneresque nefandas,

      Dum mores hominum tetraque facta notant?

Confer, age, annales et bella horrenda recense;

      Tot regum dextras, tot sua facta lege:

15

Quodcunque in toto certatum fortiter orbe est,

      Haud dubium solae causa fuere nurus.

Consule magnorum connubia clara virorum;

      Aurea sint quamvis, saecula prisca petas:

Offendes quotiens poluta cubilia regum,

20

      Polutos multa non sine caede toros!

Offendes quotiens, dum victa libidine flagrat

      Foemina, nil famae consuluisse suae,

Nonnunquam proprio se conseruisse parenti,

      Nonnunquam fratrem sustinuisse suum!

25

Et quotiens patrum deserta aut prodita furtim

      Regna, peregrini dum furit igne viri!

Magnus uterque fuit famaque illustris Atrides,

      Sed grave coniugium cessit utrique suum.

Externa est rediens Diomedes tecta secutus,

30

      Dum pudet ad moechae coniugis ire domum.

Sisyphus Aeolides clarum generavit Vlixem,

      Non quem Laertes publica fama canit.

Dicitur Aeneas Cytherea matre creatus:

      Ex illegitimo nam satus ille toro est.

35

Magnus Alexander, genitum quem patre Philippo

      Credunt, furtivo est natus adulterio.

Caesar et Augustus connubia et unus et alter

      Foedata, hic gnatae, coniugis ille tulit.

Dum sibi sit turpi prostrata libidine coniunx,

40

      Felix iudicio Silla sit ipse suo.

Quid narrem Phaedrae, quid matris crimina narrem?

      Quid quae sunt numero caetera mille sequar?

Et quid mortales tantum memoremus? An ipsi

      Intacti hac divum labe fuere tori?

45

Lemnius istud idem, quod nunc tibi causa dolendi est,

      Ista eadem - si sunt damna putanda - tulit.

At quemcunque tamen gestabat corde dolorem,

      Dissimulans vultu cautius ille tulit.

Rete laborato quamprimum fabricat aere,

50

      Binaque sunt docta numina capta manu.

Convocat extemplo divorum quemque dolosque

      Monstrat nunc fidae coniugis, inde suos.

Excussere diis risum captivus uterque,

      Invidia et multis nudus uterque fuit.

55

Sic meruit claudus, factum post tale, maritus

      Efferri dignis laudibus atque coli.

Tuque sequare dei manifesta exempla licebit:

      Exemplo fies cautior inde sui.

Mille notas vulgi, mille et maledicta loquacis

60

      Effugies, modo tu facta imitere dei:

Vt simul ille fuit laudatus voce deorum,

      Sic tu laudatus voce ferere hominum.

Falle iocis dirum laeto et sermone dolorem:

      Quod mens laesa dolet, dissimulare licet.

65

Ride et, quae nihili est, curam hanc de pectore pone;

      Curave sit quamvis, finge carere tamen.

Noli te tantum, Corvine, adfligere; noli,

      Vir bone, quod coniunx sit tua moecha queri.

 

3.

ANGELA AD MARRASIVM

Quid gemis et totiens singultus pectora rumpunt?

      Quid lacrimis totiens lumina maesta madent?

Pone modum lacrimis, longos compesce dolores,

      Spes mea, blanditiae delitiaeque meae.

5

Angela cara rogat te, vita o dulcior, o mi

      Marrasi, vita carior ipse mea.

Quis mihi tunc animus, cum te crudelia vidi

      Facturum in Gaio funera fonte legens?

Nec mihi mens, nec vita fuit. Labefacta pererrans

10

      Ossa, tremor corpus debile pressit humo.

Pectus erat sine mente, caput sine voce, nec ullus,

      Hei mihi, in exangui corpore sensus erat.

Vtque animi rediere, dolor rediere pavorque;

      Percussit teneras utraque palma genas,

15

Vix tenui duro foderem quin pectora ferro

      Et fieret nostro sanguine turpis humus:

Fecissem, aut tristi fregissem colla capistro,

      Ni tuus ardentem me tenuisset amor.

Debuerat saltem, si te tua vita salusque

20

      Non moveat, vitae tangere cura meae.

Dii melius fecere: tuo si sanguine Gaius

      Forte cruentatas fons habuisset aquas,

Ipsa ego, nulla mora est, eadem per vulnera praeceps,

      Foedassem limphas, saucia ab ense, suas.

25

Atque, ut vos quondam fidi cecidistis amantes,

      Quorum purpureo mora cruore rubent,

Sic fuerat nobis aequali morte cadendum.

      Extinctos arbor texerat una duos:

Fons unusque duos traiectos ense tulisset,

30

      Et quae nunc vitrea est, nunc aqua nigra foret,

Vosque ut percelebres omni vivetis in aevo,

      Sic noster memori nomine staret honos;

Haec quoque marmoribus legisset carmina nostris

      Posteritas, nostram commiserata necem:

35

“Marrasius propria periere atque Angela dextra:

      Consumpti cineres hic posuere suos”.

Perge ergo ut valeas, vitae spes unica nostrae:

      Si valeas, nostrae causa salutis eris.

 

4.

ARDIZO AD CANDIDAM

Italides inter tu formosissima nimphas,

      Candida, vel Phoebo es vel Iove digna magis.

Tu superas Helenem specie, tu vincis Elissam;

      Vincis et Hermionem, vincis et Hypsipylen.

5

Tu Dianam oculis aequas atque ore Dionem,

      Delitiis Charites blanditiisque refers.

Tu digno incessu Iuno regina videris,

      Sunt tibi quas deceat Pallada habere manus,

Tu similes Thetidi plantas; tu denique, quicquid

10

      Divae est, in toto corpore laudis habes.

O dea vera (Iovis certe es de sanguine nata),

      O dea, mortalem respice, vera dea es!

Respice: mortales etiam placuere deabus:

      Tithonus roseam torsit amore deam;

15

Endymion Phoeben strinxit; Venus arsit Adonin,

      Praeterea Anchisam fertur amasse Phrigem.

Vror, et ardentes carpit mihi flamma medullas.

      Vror. Io, placidam fer, dea mitis, opem!

 

5.

ARDIZO CARRARIENSIS SE A CANDIDA NEGLIGI CONQVERITVR AD BOSSIVM

Credis, an ulla magis sors dura aut anxia cura est

      Quam quae solliciti pectus amantis agit?

Vlla ne quam pueri tela arcitenentis acuta,

      Vlla ne sint credis vulnera acerba magis?

5

Tecum, quando pari torquemur laesus uterque

      Igne, iuvat paribus farier officiis.

Inter se coeunt nautae, ventosque queruntur

      Secura infesto vela negare mari;

Agricolae pluvias aut aestus solis iniquos

10

      Incusant et diis vota precesque ferunt.

Nos quoque, quos saevi laesere Cupidinis arcus,

      Dicimus immitem conquerimurque deum.

Heu miserum, quot dura pii patiuntur amantes!

      Quantus in insano regnat amore dolor!

15

Quanta est credulitas tenero sub amore, quot ignes!

      Quam multi gemitus, quantaque cura latet!

Sive domi seu militiae sim, Candida nostrum

      Incensum flammis cor premit assiduis;

Sive iuvat densos canibus circumdare colles

20

      Perque nemus pavidas exagitare feras,

Ipsa mihi ante oculos, qua non electior ulla est,

      Adstat et haec animi ius habet una mei;

Sive libet placidae componere membra quieti,

      Inrepit somnis eius imago meis.

25

Denique quicquid ago, quicquid meditorque loquorque,

      Illa mihi semper mente animoque sedet.

Ipsa tamen nostrum numquam miseratur amorem,

      Nec mihi spes, vitae nec sibi cura meae.

Certe habet aut silices, aut clausum pectore ferrum,

30

      Aut rigido fixum corde adamanta gerit;

Certe hanc crediderim rapidos genuisse leones,

      Certe illam crudae progenuere lupae.

Insigni est vultu, qualem vel Pallada vel te,

      Iuno, decet faciem vel, Cytherea, tuam.

35

Incedit mediam, felix matrona, per urbem,

      Vel Phoebi digno vel Iovis apta toro.

At me, quem tanto, miserum, flammavit amore,

      Negligit, e nostris facta superba bonis;

Indignatur, ovat, clarumque elata triumphum

40

      Quem tulit, e spoliis gaudet habere meis.

«O mea blanda, veni!», quotiens, «mea Candida» - dixi -

      «Fer mihi opem, crucior! Fer mihi opem, crucior!

Tu me ardere facis, tu me languere furentem:

      Causa meae vitae causaque mortis eris;

45

Tu nostrum sidus, tu gloria nostra perennis:

      Quodcunque est, nostri tu tibi iuris habes.

Cur fugis absumptum? Cur dedignaris amantem

      Respicere, o vitae spesque salusque meae?

Flecte animum, et longo melior succurre dolori;

50

      Candida, flecte tuum, Candida, flecte animum.

Flecte animum, lux nostra, animae pars altera nostrae,

      Cuius in arbitrio vitaque morsque manent».

Multaque praeterea dixi, quae dura moverent

      Saxa; sed irato surdior illa freto est.

55

Vocibus inde novis pharetrati numinis aures

      Obtundo et saevum letiferumque voco,

Cuius nulla animum moveat clementia; dico

      Non diis, sed dira tigride progenitum.

Haec dum forte queror, tenues Venere editus auras

60

      Perlabi et sonitu est visus adesse mihi.

Talis erat qualem docti pinxere poetae:

      Et puer, et gemino lumine caecus erat;

Nudum ventosis pendebat corpus in alis,

      Et pharetra ornabat Gnosia utrumque latus,

65

Vnde incensa volant rapidis tela aurea flammis;

      Gestabatque arcum tensaque fila manu;

Myrtea cingebant flaventes serta capillos;

      Aurea purpureis sparserat ora rosis.

Flammigero medius curru, quem vitricus olim

70

      Adtulerat, niveas matris agebat aves.

Spes et Blanditiae secum Pallorque Timorque

      Et Cura et Gemitus cumque Furore Dolor.

Tunc sic adfari coepit: «Quid nostra lacessis

      Numina et indignis questibus obloqueris?

75

Tanta ne, quod praestas armis, fiducia cessit,

      Quod victor multa proelia laude geris,

Quod genere et titulis et avorum nomine clarus,

      Quod sis currigera gente tribuque satus?

Amphitryoniades, cui totus cesserat orbis,

80

      Captus et e nostro saucius igne fuit;

Hectora troianum bello prostravit Achilles,

      Succubuit telis attamen ipse meis;

Caesar et occiduas et gentes vicit eoas,

      Ipse tamen victus vincula nostra tulit.

85

Quid referam nostris mortalia pectora flammis

      Consumpta? In superos movimus arma deos:

Iuppiter ipse, sua qui torquet fulmina dextra,

      Captiva abiecto fulmine colla gerit.

I nunc, perge, tuae si stat sententia menti;

90

      I nunc, et nostrum conquerere imperium!».

Dixerat, at, tantis ut eram verbisque deoque

      Tactus, continuo talia dicta dedi:

«Nec tua sceptra queror, nec quo me, dive Cupido,

      Pressisti, fugio ferre patique iugum:

95

Et libet et teneros alere haud indignor amores

      Et dare devinctas sub tua iura manus.

Verum, age, quando meis tua sunt gratissima votis

      Iura, refer vultus in mea vota pios.

Respiciat nostros facito miserata dolores

100

      Candida, et ut simili flagret amore iube:

Non ut amet qualis Thesidam Phyllis amavit,

      Non ut Abydenum Sesta puella virum,

Non quoque ut Aesonidam qualis Medea secuta est,

      Non ut Minoem Scylla amet illa velim.

105

At si forte suos nostris aequare recusas,

      Ignibus et pariter carpere utrumque negas,

Fac saltem ut faciles in me convertat ocellos:

      Hoc mihi praecipuum munus habere dato.

Fac dicat salvum; si salvam nomine nostro

110

      Reddiderim, magni hoc muneris instar erit.

Immites animos, oculorum turbida ponat

      Lumina, fac ponat triste supercilium».

Haec ego. Tum placida subridens voce Cupido:

      «Nil fuerat digne quo querereris – ait.

115

Egregiam forma, nulli virtute secundam,

      Moribus et claram nobilitate dedi,

Cui mira ingenii vis est sub pectore, cuius

      Pectus femineum cura virilis alit.

Quod si dura tuis, oculos deiecta modestos,

120

      Sit desideriis luminibusque gravis,

Ne, precor, immitem, ne saevam dixeris oro:

      Candor honestatis sicque pudorque iubent.

Nunc porro innuptae discant nuptaeque puellae

      Quis manet in casta mente pudicus amor:

125

Rara hominum celebrent spectacula, rarior usus

      Conloquii, studiis sit modus atque suis.

Forma fuit teneris semper suspecta puellis;

      Blanda nocet sanctae forma pudicitiae.

Verum, si qua sapit, quod amat sapientius ardet;

130

      Saepe quod optaret docta puella negat».

Vix haec ediderat, levibus se sustulit alis,

      Multaque conantem dicere destituit.

Hactenus aligerum: nunc te, mitissime Bossi,

      Adloquor, immodico qui quoque amore cales.

135

Longa vides nostrae consumptae incendia mentis,

      Et nullam tantis spem superesse malis.

Si quod amicitiae monimentum pectore nostrae,

      Si quod habes, medico me rege consilio.

 

6.

AD CAMBIVM ZAMBECCARIVM

Quod scribam teneros, Cambi, miraris amores,

      Qui soleo reges quique referre duces.

Haec levia et magno censes fugienda poetae;

      Vt repetam tragicum carmen, ut arma mones:

5

Digna mones certo, sed priscos consule vates,

      Consule qui faciles composuere sales:

Quid cecinit Naso? Blandi quid Musa Properti?

      Lesbia, tu, Sappho, tuque, Tibulle, places;

Clarus Callimachus; placuerunt scripta Catulli.

10

      Hi tamen et flammas et cecinere iocos,

Quidque, ut praeteream reliquos, Maro, gloria vatum,

      Quid cecinit? Lusus scripsit et ille leves.

Mox sese ad silvas et rura atque arma recepit.

      Si dicit pecudes, an Maro pastor erat?

15

Sive viros atque arma canit, num bella gerebat?

      Si scribit fruges, nunquid arator erat?

Sic igitur Plautus miraeque Terentius artis

      Essent convivae, leno et uterque foret;

Sic plerique alii quorum praeconia vivunt,

20

      Quis studii et famae scribere suasit amor.

Multa canunt docti quae non videre poetae,

      Quae sua non novit dextera multa canunt;

Verum illud sapere est et dignum laude perenni:

      Quod non viderunt lumina, Musa videt.

25

Damnamus porro, nos non laudamus amantes

      Insanos. Lege me, quisquis amare fugis:

Quicquid id est - neque enim nostro est in carmine crimen -

      Perlege: iam monitis obsequor ipse tuis.

 

7.

REGISSOL, STATVA PAPIENSIS, IN MAGISTROS THEOLOGOS

Vos, ego, theologi, vestra cum pace, magistri,

      Commoneo: monitis corda parate meis.

Vos ego, Regissol, si qui sim quaeritis, ex hac

      Compello, qua me cernitis esse, pila.

5

Namque ideo locus hic semper me publicus edit,

      Vt, quantum possim, probra aliena loquar.

Quotidie ignavi censetis crimina vulgi,

      Terretisque animos ore tonante rudes:

Nunc mihi fas vestros modo sit reprehendere mores;

10

      Censebo et vester nunc reprehensor ero;

Censebo placida, non qua vos voce soletis

      Terribili, vulgus dum laceratis iners.

Nec mihi cuncta sequi malefactave carpere mens est:

      Vnum est quod tantum corripuisse velim.

15

Scilicet haud sanctos quosdam, quos nomine fertis

      Vesperias, dicunt vos celebrare sales,

Vesperias, quod in vesparum a nomine ductum est,

      Quod laedant itidem, quod feriant itidem.

Nescio ne Graecum nomen sit, neve Latinum:

20

      Sit quod vis, certe est nil nisi barbaries.

Tercentum referunt vos vana et ludicra verba,

      Mille quoque insulsos ore dedisse sonos,

Mille leves aptosque magis puerilibus annis

      Scommatibus mixtos explicuisse iocos,

25

Et personatos vultus larvasque minaces,

      Et quae praeterea mille referre pudet.

Quoque magis mirer, magnorum ante ora deorum,

      Proh facinus, vos haec exposuisse ferunt,

Ante aras sedesque ipsas, quas Optimus atque

30

      Maximus in sacra Iuppiter aede colit.

Vnde haec rescierim forte expectatis, ab alto hoc

      Qui nunquam cedam dimovearque loco,

Qui nudo pluvias tolero, qui vertice soles,

      Qui, quia nec comedo, corpus inane fero,

35

Quique dies duco vigilesque sub aere noctes

      Et, quotiens video, nuntio voce diem.

Sed ne palam vestras et inepte et inaniter artes

      Tanti, quo lateant, excoluisse fuit?

Hic subtus pisces, olera hic, et olentia poma,

40

      Hic venit plena quicquid ab urbe venit.

 

Inter vendentes et ementes - saepe notavi -

      Facta est de vestris fabula longa iocis,

Facta est de vestris ingens derisio nugis:

      In nugas nugae convaluere novae.

45

Rumores olim regum narrare solebant;

      Quos narrent vestrum nunc nova materia est.

Haec ergo intentas praesto dum talibus aures,

      Perdidici, quamquam perdidicisse pudet.

Confecta innumeris aetas mea vertitur annis:

50

      Aspicite ut rutilis stet mihi barba pilis.

Non Pylius, quamvis geminet sua tempora, Nestor

      Vicerit aut annos ipsa Sibylla meos:

Haud unquam, liceat tam longa aetate supersim,

      Quid memini factum plus rude plusque leve,

55

Praesertim cum vos populi peccata studetis

      Corrigere et sanctam ferre animabus opem,

Quorum consilio, quorum ductuque pioque

      Humana exemplo vita regenda data est.

Quid bona nunc dicet muliercula? Credulus et quid

60

      Post vestra haec tandem facta popellus aget?

Haeccine quae discant imitari exempla docetis?

      Haeccine sit vitae semita recta suae?

Redditis hos magno cultus, haec vota Tonanti,

      Hasne preces, ipsis haec pia sacra deis?

65

Haecne est religio quam divum exsolvitis aris?

      Placanturne istis numina sancta modis?

Ha! Quantum vestris sunt facta simillima dictis?

      Quantum vel violis cardo, vel alga rosis!

Quae via nunc caeco reliqua est, pastoribus aegris,

70

      Quae nunc erranti spesque salusque gregi?

Non sat erat tantis apices adsumere vestros

      Baccanalibus et plausibus et lituis,

Tot levibus vestra haec celebrare examina pompis,

      Quot feriunt aures aere strepente meas?

75

Non sat: enim struitis etiam spectacula vulgo,

      Mimorumque pari fungimini officio;

Non melius mimus, nec vos effinxerit ullus

      Hystrio. Quo vestrum, diique deaeque, decus,

Quo tua, magne deum rector, reverentia cessit?

80

      Quid frustra, quid nunc fulmen inane tenes?

Vt tua iura tui violent patiere ministri,

      Ac demum exemplo caetera turba pari?

Sancte pudor, sanctique vos, iniuria, mores,

      Laedit! An oblitus, Iuppiter alme, tui es?

85

At vos prisca sequi Romani exempla triumphi

      Dicetis, veterum claraque facta virum;

Nam quotiens domito victor Romanus ab hoste

      Cum curru et iunctis dux remeabat equis,

Adstantis stolidi mos ut convicia ferret,

90

      Ne se plus aequo mente levaret, erat.

 

Ergo ducum titulis et priscae adcedere genti

      Et vestros tanti creditis esse apices?

Vos nugas, vos, quae nec vera aut seria, nec quae

      Verosimilia sint, funditis ore levi.

95

Contra, illi non ficta quidem nec vana ferebant:

      Quid sua cum vestris seria sancta iocis?

Proinde autem, veterum quoniam vatumque ducumque

      Cingebant meritas laurea serta comas,

Vestra etiam simili ratione insignia fertis

100

      Laurea, quo nulla crimina parte vacent;

Quin baccalarios titulo inferiore vocatis,

      Ex bacca et lauro nomine composito.

Quid furitis? Quae vos tam crassa licentia ducit?

      Quid furitis? Non vos ista tropaea decent.

105

Haud patiar sanctis laedi sua iura poetis,

      Nec perdant fortes ut sua iura duces.

Ante omnes magno sub prisca aetate fuerunt

      In pretio vates, in pretioque duces:

Quae fuerat bellis, eadem quoque gloria Musis;

110

      Gloria par vatum, gloria parque ducum.

Ornabat solos insignis laurea vates,

      Ornabat solos laurus honora duces.

Inter praelustres vatumque ducumque triumphos

      Frons, sacra quae palmae signa referret, erat.

115

Ecquae digna magis lauro quam bellica facta,

      Quae gerat hic dextra, quae canat ille lyra?

Vos ergo tandem quaeso: his imponite finem;

      Quosve decet titulos, sumite, quosve licet.

Nec vero credam placidarum munere laudum

120

      Dulcius aut ullum dignius esse bonum.

Nemo adeo tenuis, quem non sua gloria tangat,

      Quem laudis, quem non tangat honoris amor.

Quisque sua et, quamvis indignus, laude movetur,

      Et trahitur famae quisquis amore suae.

125

Ipsi etiam propriis nomen posuere libellis,

      Quorum temnendi nominis extat opus.

Quare agite et celebrem, si stat, perquirite laudem,

      Laus modo ne iustum transeat ipsa modum.

Has sinite, has viles penitus compescite nugas,

130

      Hos risus: alia laus repetenda via est.

Per Salvatoris crudelia vulnera nostri,

      Et per supplicium martiriumque suum,

Vos rogo, per si qua est aeternae cura salutis,

      Quam moriens nobis attulit ille, rogo:

135

Abiicite haec, vel si est animus persistere coeptis,

      At sacra magnorum linquite templa deum!

Sunt celebranda foro, sunt haec celebranda theatro:

      Ludicra sunt ipsis haec mage digna locis.

Si non proficiant placida haec et mitia verba,

140

      At demum quae sint asperiora feram.

In caput adcingar vestrum, verasque sacrabo

      - ut vestro appellem nomine - Vesperias.

Non referam nugas, quales vos fertis, inanes;

      Quae fuerint vobis verba molesta loquar.

145

Quae si nec rursum prosint, qua concitor ira

      Cernite, quas mea fert dextera tensa minas!

Descendam e sede hac alta, et praegrande flagellum

      Corripiam, quo vos per loca sacra premam.

Vtque sacerdotes noster Salvator avaros

150

      E media quondam depulit aede Yesus,

Sic vos infestus pellam undique et undique cedam

      Horrendusque acri voce manuque sequar.

Tum demum, properans, Basileae moenia, qua nunc

      Concilium ex omni cogitur orbe, petam,

155

Nec me durae Alpes, nec me via longa tenebit:

      Ecce ut sum forti et praepete vectus equo.

Testabor coram patribus, coramque monebo,

      Haec quae nugarum nescio monstra feram.

Orabo ut tales perdant moresque reforment

160

      Quorum in censendis moribus officium est.

Qui si non facient, vos, cara o moenia, testor,

      Te cum gymnasio, cara Papia, tuo,

Te linquam, et veterem repetam patriamque solumque,

      Prisca Ravennatis tecta relicta laris,

165

Aut - quae forte animo stabit sententia nostro -

      Liber et in toto pervehar orbe vagus.

Ibo apud externas gentes et ubique locorum;

      Quae mea non potis est lingua tacere, loquar;

Clamabo, et, quanta potero cum voce, profundam

170

      Haec, quae nugarum nescio monstra feram.